LISTOPAD 2021
Jan Jurgiel (1923–2022)
Por. Jan Jurgiel pseud. Szpak od marca 1944 roku służył w 77. Pułku Piechoty AK w Nowogródzkim Okręgu Armii Krajowej. Uczestniczył w Akcji „Burza” w składzie dowodzonego przez ppor. Czesława Zajączkowskiego „Ragnera” 4. batalionu 77 pp AK. Podczas Operacji „Ostra Brama” walczył z Niemcami o wyzwolenie Wilna. W lipcu 1944 r. uwięziony przez Armię Czerwoną, następnie zesłany w głąb Rosji do Kaługi i skierowany do wyrębu lasu. Na polskich ziemiach zachodnich osiedlił się w grudniu 1946 r.
Juliusz Sienkiewicz (1932–2021)
Z wykształcenia był etnografem. Od 1968 r. pracował w Państwowym Przedsiębiorstwie Konserwacji Zabytków w Koszalinie, a 7 lat później związał się z koszalińskim Muzeum. Tam został kierownikiem Działu Etnografii, a następnie od 1990 r. aż do przejścia na emeryturę był dyrektorem placówki. Był wnukiem pisarza Henryka Sienkiewicza. Jak sam mówił, więzy krwi z polskim noblistą ciążyły mu jedynie w latach szkolnych, gdy na lekcjach omawiano dzieła jego dziadka. Z czasem stał się piewcą historii swojej rodziny. Chętnie spotykał się z miłośnikami „Trylogii”. Był znakomitym gawędziarzem.
Andrzej Robaczyk (1941–2021)
Kapitan żeglugi wielkiej, długoletni pracownik Polskiej Żeglugi Morskiej PP odznaczony odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” i odznaką „Zasłużony Pracownik Polskiej Żeglugi Morskiej”.
Stanisław Bolewicz (1943–2021)
(Stanisław Bolewicz w środku)
Pływak, a później żeglarz i trener żeglarstwa. Jeden z twórców szczecińskiego żeglarstwa regatowego, lider i autorytet w szkoleniu żeglarstwa regatowego. Trener w Jacht Klubie AZS Szczecin. Trzykrotny zdobywca Pucharu Jesieni i Przyjaźni. Złamanie top masztu pozbawiło go zwycięstwa w Regatach Przyjaźni, gdzie miał załoganta z niedowagą balastową Tadeusza Turka. Po wywrotce jachtu w ubraniu i butach przepłynął z wyspy Chełminek do Trzebieży.
Andrzej Rafiński (1935–2021)
Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Poznaniu (architektura wnętrz). Po studiach zamieszkał w Kołobrzegu, z którym związał się do końca życia. Projektował plakaty na Festiwal Piosenki Żołnierskiej, był rysownikiem i malarzem, uczył rysunku, zajmował się projektowaniem tzw. sztuki outdoorowej, w tym fontann, wśród których jest popularny wodotrysk znany jako „Szczęki naczelnika”. Był też felietonistą publikującym na łamach miejscowej prasy. Zasłużony dla Miasta Kołobrzegu.
Stefania Myślicka (1930-2021)
Członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej okręg Szczecin, Wojewódzkiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych przy Marszałku Województwa Zachodniopomorskiego, drużynowa, wieloletnia prezes Zachodniopomorskiego Związku Sybiraków w Szczecinie, odznaczona Złotą Odznaką Gryfa Zachodniopomorskiego.
Bogumił Urbański (1940–2021)
Zawodnik, trener i sędzia piłki ręcznej. Urodził się w Jasieniu, a dwadzieścia lat później odbywał służbę wojskową w Szczecinie i na stałe związał się z grodem Gryfa. Grał w Wiarusie, Pogoni, a później długo działał w ognisku TKKF Stoczniowiec.
GRUDZIEŃ 2021
Zbigniew Plesner (1953-2021)
Urodził się w Grabowcu (Zamojszczyzna), studia ukończył we Wrocławiu. W Polskim Radiu Szczecin pracował od 1978 r. Współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Deutsche Welle i z Radiem Północnoniemieckim. Zajmował się kontaktami polsko-skandynawskimi, bałtyckimi, problemami integracji europejskiej i mniejszości narodowych. Współpracował z dodatkiem „przez granice” ukazującym się w „Kurierze Szczecińskim”. Spisywał legendy pomorskie, był współautorem książki o Parku Hugenotów w Schwedt i „Dolinie Miłości” w Zatoni Dolnej. Uhonorowany Nagrodą Dziennikarską Parlamentu Europejskiego i Polsko-Niemiecką Nagrodą Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego.
Wacław Królikowski (1927–2021)
Uczony, twórca polskiej szkoły kompozytów polimerowych, autorytet międzynarodowy w zakresie technologii materiałów kompozytowych wzmacnianych włóknami. Urodził się w Lublinie. Studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Dyplom magistra inżyniera uzyskał w 1951 r. w zakresie technologii chemicznej. Autor wysoko cenionych publikacji naukowo-technicznych. Wychowawca wielu pokoleń inżynierów w zakresie technologii tworzyw sztucznych. Z Politechniką Szczecińską związany był od 1968 roku, początkowo jako kierownik utworzonego Zakładu Tworzyw Sztucznych i Powłok Ochronnych, a następnie do 1997 roku jako dyrektor Instytutu Polimerów na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej. Należał do grupy pionierów obecnego Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej, wywarł na nim niezacieralne piętno przez stworzenie rozpoznawalnej w kraju i za granicą marki: „Instytut Polimerów” oraz bazy naukowej i kadry naukowo-dydaktycznej (w tym 11 doktorów i 4 profesorów). Doktor honoris causa ZUT w Szczecinie.
Andrzej Malinowski (1954-2021)
Ukończył Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Zmechanizowanych i rozpoczął pełnienie służby jako dowódca plutonu i kompanii w 35. pułku desantowym. W 1986 ukończył studia w Akademii Sztabu Generalnego i został skierowany do 7. Brygady Obrony Wybrzeża na stanowisko starszego oficera sztabu, następnie szefa sztabu – zastępcy dowódcy 4. pułku desantowego w latach 1987–1989. Dowódca Gdańskiego Pułku Obrony Terytorialnej od 1989 roku. Pełnił stanowiska sztabowe w latach 1990–1995 w 7. BOW oraz 1. Brygadzie Obrony Terytorialnej, a następnie był dowódcą 12. Brygady Pancernej w Budowie. W latach 1998–1999 był szefem sztabu, a następnie dowódcą PKW UNIFIL. 31 sierpnia 1999 objął obowiązki dowódcy 12. Brygady Zmechanizowanej. Dowódca 1. Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej w latach 2003–2006. Awansowany na stopień generała brygady w 2005. Zastępca dowódcy Wielonarodowej Dywizji Centrum–Południe w VI zmianie PKW w Iraku. W styczniu 2007 objął stanowisko zastępcy szefa sztabu Dowództwa Wojsk Lądowych, 10 kwietnia został dowódcą 12. Dywizji Zmechanizowanej. W związku z zarzutami o korupcję, 20 kwietnia 2009 został odwołany z zajmowanego stanowiska i przeniesiony do rezerwy kadrowej. W 2010, oczyszczony z zarzutów, powrócił do służby. W 2011 IPN skierował do sądu wniosek o lustrację generała. Powtórnie przeniesiony do rezerwy kadrowej, po oczyszczeniu z zarzutu kłamstwa lustracyjnego, powrócił na poprzednio zajmowane stanowisko.
Andrzej Danieluk (1959–2021)
Ukończył studia na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz studium podyplomowe rachunkowość i finanse, Master of Business Administration, studium doradztwa podatkowego. Posiadał również uprawnienia doradcy podatkowego i księgowego. Zdobył doświadczenie w prowadzeniu firm, miał własną kancelarię podatkową. Pełnił funkcję burmistrza Golczewa nieprzerwanie od 2006 r. do 2018 r. Po ostatnich wyborach samorządowych odszedł z polityki.
Jerzy Wołoszyn (1938-2021)
Artysta plastyk, architekt wnętrz, wieloletni członek Związku Polskich Artystów Plastyków w Szczecinie. Urodził się w Wysokiej koło Łańcuta. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Dyplom z wyróżnieniem w zakresie architektury wnętrz ze specjalizacją architektura i architektura wnętrz okrętowych oraz malarstwa i grafiki użytkowej uzyskał w 1963 roku. Był cenionym malarzem. Jego prace znajdują się między innymi w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie, a także w instytucjach i zbiorach prywatnych w Polsce, Europie i na świecie, m.in. w Danii, Szwecji, Norwegii, Kanadzie, Australii i Irlandii.
Janina Krystyna Wądołowska (1940–2021)
Działaczka podziemnej „Solidarności”, organizatorka akcji pomocowych. Podczas strajku w Szczecińskiej Stoczni „Warskiego” w grudniu 1970 r. i styczniu 1971 r., zajmowała się zaopatrywaniem strajkujących stoczniowców w żywność. Podobnie podczas szczecińskich strajków sierpniowych 1980 r. Od 1982 roku działała w podziemnych strukturach „Solidarności”. Rozpowszechniała wydawnictwa podziemne, m.in.: „Feniks”, „Grot”, „Obraz” oraz kasety magnetofonowe, taśmy VHS z zakazanymi filmami o treści politycznej, znaczki pocztowe podziemnej „Solidarności”. Pośredniczyła w wymianie informacji pomiędzy działaczami szczecińskiej „Solidarności” a działaczami opozycyjnymi z Gdańska, Gdyni i Warszawy. Przekazywała informacje o warunkach internowanych, treści do kolejnych wydań prasy bezdebitowej, m.in. „Obrazu”, „Tygodnika Mazowsze”, „Tygodnika wojennego”, dostarczała korespondencję osobom kontrolowanych przez Służbę Bezpieczeństwa. Bita, szykanowana i zastraszana przez SB. Za działalność antykomunistyczną została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Wolności i Solidarności, Krzyżem 50. rocznicy Grudnia 1970 w Szczecinie.
STYCZEŃ 2022
Emilian Pilch (1948–2022)
Zasłużony działacz Polskiego Związku Wędkarskiego, pełniący przez wiele lat odpowiedzialne funkcje w Polskim Związku Wędkarskim: w Zarządzie Koła PZW nr 82 „Karp” Szczecin, w Zarządzie Koła PZW nr 69 „BIG-FISH” Szczecin, sekretarza Zarządu Okręgu PZW w Szczecinie, dyrektora Biura Okręgu PZW w Szczecinie, prezesa Zarządu Okręgu PZW w Szczecinie, członka Zarządu Głównego PZW. Za swoją działalność społeczną został odznaczony złotą odznaką PZW z wieńcami.
Wiktor Mierowski (1940–2022)
Od 1953 do 1972 roku trenował szermierkę jako zawodnik w KS Włókniarz. Od 1962 roku, kiedy to uzyskał uprawnienia instruktora, do 2020 roku był aktywnym trenerem w szczecińskim Łącznościowcu, a później MKS Kusy Szczecin. Od 1996 roku pracował w klubie społecznie. Zdobył w swojej trenerskiej karierze wiele medali indywidualnych i drużynowych mistrzostw Polski. Wychował reprezentantki i reprezentantów kadry narodowej. Był nagradzany przez prezydenta miasta Szczecina, marszałka województwa zachodniopomorskiego i Polski Związek Szermierczy. Otrzymał brązową i srebrną odznakę za zasługi dla kultury fizycznej i rozwoju polskiej szermierki.
Wojciech Kuczkowski (1949–2022)
Sędzia Sądu Okręgowego w Szczecinie, wieloletni wiceprzewodniczący Izby Morskiej w Szczecinie, zasłużony poprzez działalność w Izbie Morskiej dla zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi.
Andrzej Palmirski (1946–2022)
Mgr historii z dyplomem wydziału filozoficzno-historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego (1971). Dziennikarz w Polskim Radiu Szczecin, następnie w „Głosie Szczecińskim” (1977). Zajmował się publicystyką społeczno-polityczną i historyczną (nagroda klubów twórczych SDP (1988). Przeszedł wszystkie szczeble redakcyjnej pracy poprzez reportera, publicystę, kierownika działu. Jako pierwszy w historii „Głosu” wybrany w 1994 r. w demokratycznych wyborach na redaktora naczelnego. Zmienił formułę pisma, czyniąc ją codzienną, niezależną gazetą Pomorza Zachodniego. Skomputeryzował i unowocześnił proces wydawania gazety, zmieniając jednocześnie jej format. W 1996 r. podał się do dymisji, przechodząc do publicystyki i redagowania wydań magazynowych „Głosu”. W 2002 r. odszedł z redakcji i podjął pracę w biurze prasowym Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie. W latach 2005-2007 redaktor naczelny miesięcznika „Merkuriusz Zachodniopomorski”. Cykle publicystyczne: „Z przeszłości Pomorza Zachodniego”, „Historia to dzieje”, „Józef Piłsudski – próba biografii”, „Pionierskim szlakiem”. Kilkadziesiąt opowiadań i nowel (w różnych czasopismach), album „Region of the United Europe – Western Pomerania” (2003) oraz powieść „Taniec śmierci” (2004). Współautor albumu „Szczecin w PRL” (2011) oraz „Szczecin – Wały Chrobrego” (2011).
Jerzy Gawlikowski (1928–2022)
Dyplom lekarza weterynarii uzyskał po ukończeniu Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu w roku 1955. W lutym 1957 roku podjął pracę w Katedrze Anatomii Zwierząt w Wyższej Szkole Rolniczej w Szczecinie, w której pracował do przejścia na emeryturę w roku 1998. Prowadził badania nad chowem zwierząt udomowionych w różnych okresach historycznych, przez wiele lat uczestniczył w badaniach nad archeofauną pochodzącą z różnych stanowisk na Wolinie. Badania te prowadzone wraz oddziałami Polskiej Akademii Nauk przyczyniły się do poznania wielu zagadnień o charakterze biologicznym, hodowlanym i ekonomicznym. Gromadzony przez dziesięciolecia w Katedrze Anatomii Zwierząt AR w Szczecinie, z ogromnym udziałem Jerzego Gawlikowskiego, zbiór szczątków kostnych stał się największy w Polsce i posłużył do poznania archeofauny regionu, określenia roli zwierząt domowych i dzikich – głównie w życiu mieszkańców Wolina i Szczecina, ale również Gdańska, Elbląga, Nakła nad Notecią i innych miast, grodów, podgrodzi i osad ludzkich w wiekach od IX do XIV. 1 października 1991 roku objął kierownictwo Katedry Anatomii Zwierząt AR. Jest autorem lub współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu anatomii, archeozoologii i teratologii. Był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne, otrzymał m.in. nagrody I stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz Sekretarza Naukowego PAN.
Aleksander Saków (1939–2022)
Sportową karierę rozpoczął w roku 1955, był oszczepnikiem m.in. KKS Błękitnych Stargard, LKS Pomorza Stargard, Orła Wałcz oraz kadry narodowej, a także olimpijskiej (z powodu kontuzji nie pojechał jednak na Igrzyska Olimpijskie Tokio 1964). Dzięki niemu powołano do życia imprezę sportową „Mityng o Srebrny Grot Stargardu”, uznawany jako nieoficjalne mistrzostwa Polski w rzucie oszczepem. W rywalizacji masters łącznie w najważniejszych mistrzostwach świata i Europy wywalczył 17 medali, w tym 4 złote. Był wielokrotnym medalistą i rekordzistą Polski w rzucie oszczepem, pchnięciu kulą i pięcioboju rzutowym. Przez wiele lat, będąc czynnym zawodnikiem, pełnił funkcje trenera, kierownika klubu i wiceprezesa LKS Pomorze Stargard. Podjął działania utworzenia na terenie województwa zachodniopomorskiego stowarzyszenia sportowego Stargardzki Związek Weteranów Lekkiej Atletyki.
LUTY 2022
Stefan Żywotko (1920-2022)
Urodził się w Zniesieniu – polski piłkarz grający na pozycji obrońcy lub pomocnika i trener piłkarski. Już jako 15-latek rozpoczął przygodę z piłką nożną w LKS w swojej rodzinnej miejscowości. Występował także w Garbarni i Spartaku Lwów, a po II wojnie światowej w Gwardii Szczecin. W tym pierwszym klubie grał ze słynnym Kazimierzem Górskim. Trener. W ekstraklasie, która za jego kadencji oficjalnie nazywana była I ligą, Arkonię prowadził w 66 meczach w latach 1962-64, a nieco później, ale za to trochę dłużej, w 91 pojedynkach w latach 1966-70 zajmował się Pogonią. Wśród polskich klubów trenował także Wartę Poznań i Arkę Gdynia. Najbardziej utytułowany polski szkoleniowiec za granicą. W latach 1977-91 był trenerem algierskiego JS Kabylie, z którym zdobył siedem mistrzostw Algierii (1979/80, 1981/82, 1982/83, 1984/85, 1985/86, 1988/89, 1989/90), dwa razy Puchar Mistrzów Afryki (1981 i 1990) oraz Puchar Algierii (1985/86). Bohater wydanej przez IPN książki: „Stefan Żywotko. Ze Lwowa po mistrzostwo Afryki”.
Grzegorz Młudzik (1953–2022)
Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W latach 1976-80 był aktorem Teatru im. W. Horzycy w Toruniu. Od sezonu 1980/81 (z przerwą w latach 1985-89) pracował w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Na szczecińskiej scenie zadebiutował rolą Wysockiego w „Warszawiance” Stanisława Wyspiańskiego w reż. Andrzeja Chrzanowskiego. Jako aktor współpracował m.in. z Operą na Zamku, grał w kameralnych przedstawieniach w Teatrze Krypta i w Piwnicy przy Krypcie. Gościnnie występował na scenach Wrocławia, Poznania, Warszawy i Opola. W październiku 2017 r. wraz z żoną, aktorką Anną Januszewską, obchodził jubileusz 40-lecia pracy artystycznej. W grudniu ub. roku zagrał w teledysku do utworu szczecinianina Konrada Słoki pt. „Algorytm”. W tym sezonie artystycznym wystąpił w premierowych spektaklach: „La Pasionaria” oraz „Lalka”. Był laureatem Wielkiej Nagrody Jury za wybitną kreację sceniczną w „Ślubie” Gombrowicza, w plebiscycie teatralnym pn. Bursztynowy Pierścień, a także nagrody aktorskiej za rolę Ojca w spektaklu „Ślub” na 42. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych „Klasyka polska”. Aktor brał udział w wielu produkcjach filmowych, m.in. w filmie „W spirali” w reżyserii Konrada Aksinowicza i serialach: „Prawo Agaty”, „Układ Warszawski” czy „Plebania”, „Samo Życie”.
MARZEC 2022
Włodzimierz Deluga (1947–2022)
Ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Słupsku, Akademię Nauk Społecznych i Rosyjską Akademię Zarządzania. Z Politechniką Koszalińską związał się zawodowo w 1993 r. Piastował stanowisko kierownika Katedry Marketingu. W działalności naukowej skupiał się na zarządzaniu pracą menedżerską i personelem, marketingu i badaniach opinii publicznej. Profesor Politechniki Koszalińskiej. Był pracownikiem Katedry Zarządzania i Marketingu Wydziału Nauk Ekonomicznych.
Tadeusz Smoliński (1937–2022)
W 1960 ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W 1968 obronił pracę doktorską Dyktatura Józefa Piłsudskiego w świetle Konstytucji Marcowej w latach 1926-1930, w 1974 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Problemy stosunków międzynarodowych w konstytucjach europejskich państw socjalistycznych. W latach 1985-1987 i 1991-2003 był kierownikiem Katedry Prawa Konstytucyjnego WPiA UAM. Od 1992 pracował równocześnie na Uniwersytecie Szczecińskim. W latach 2001-2011 był dziekanem Zamiejscowego Wydziału Administracji US w Jarocinie. W 2001 założył i został pierwszym rektorem Wielkopolskiej Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Jarocinie. Prorektor w Bałtyckiej Wyższej Szkole Humanistycznej w Koszalinie. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego od chwili jego powstania w 1992 r. i autorem wielu publikacji z zakresu prawa konstytucyjnego.
Ludwik Krajewski (1931–2022)
Założyciel i pierwszy dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury w Stargardzie w latach 1950-1985. Ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Krakowie oraz Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także Złotym Krzyżem ZHP, z którym był bardzo związany. Żeglarz, przyjaciel dzieci i młodzieży. Twórca i pierwszy dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury w Stargardzie w latach 1950-1985. Był także nauczycielem geografii w Zespole Szkół Zawodowych nr 2 oraz Zespole Szkół Mechanizacji Rolnictwa w Stargardzie.
Andrzej Prus-Wakulski (1937–2022)
Pianista, krytyk muzyczny, związany ze Szczecinem i artystami dawnej Operetki, Teatru Muzycznego, obecnie Opery na Zamku. Współpracował z Estradą Szczecińską, z aktorami wszystkich szczecińskich teatrów. Wykonywał znane utwory wielkich twórców opery i operetki, a także standardy muzyki współczesnej.
KWIECIEŃ 2022
Jadwiga Igiel-Sak (1941-2022)
Pochodziła z wielkopolskiego Koła. Ze Szczecinem związała się w roku 1960. W latach 1970-1990 była wicedyrektorem Filharmonii Szczecińskiej (dyrektorem był wówczas Stefan Marczyk), a w latach 1994-2006 – dyrektorem naczelnym. Objęła tę funkcję w czasie wyjątkowo trudnym, gdy jeszcze trwał strajk muzyków i gdy decydowano o przekazaniu państwowej dotychczas instytucji w zarząd miasta Szczecina. Jadwiga Igiel-Sak była dyrektorem z woli zespołu. Pełniła swe obowiązki dla dobra zespołu, publiczności, instytucji, miasta. Dzięki niej kolejnymi dyrektorami artystycznymi byli: Józef Radwan, Jerzy Salwarowski, Zygmunt Rychert. Szczecińska orkiestra zyskiwała wtedy nowych słuchaczy, bardziej wierną publiczność, stawała się coraz bardziej znana w Polsce, a także za granicą. W sali przy pl. Armii Krajowej koncertowali wybitni artyści. Jednym z najgłośniejszych ówczesnych wydarzeń był koncert w hali Stoczni Szczecińskiej, organizowany razem z Operą na Zamku, podczas którego Krzysztof Penderecki poprowadził pełne wykonanie swego „Requiem Polskiego”. Gdy pojawiła się idea budowy nowej filharmonii, Jadwiga Igiel-Sak włączyła się w obywatelski ruch na rzecz jej urzeczywistnienia. Przewodniczyła Społecznemu Komitetowi Budowy Filharmonii Szczecińskiej. Szczecin, miasto, z którym się związała, wyróżniło ją tytułem Honorowego Ambasadora i medalem, którym obdarza osoby szczególnie dla niego zasłużone.
Wojciech Downar (1963–2022)
Dr hab., profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, wieloletni kierownik Katedry Organizacji i Zarządzania, pracownik Instytutu Zarządzania, Członek Polskiej Komisji Akredytacyjnej, nauczyciel akademicki. Wybitny naukowiec, wieloletni kierownik Katedry Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego. Wieloletni członek Kapituły Konkursu Project Master.
Andrzej Wiśniewski (1956– 2022)
Były piłkarz Pogoni Szczecin i trener Błękitnych Stargard. Jako zawodnik grał na obronie, portowcem był w sezonie 1979/1980. Bardziej znany był z pracy trenerskiej, prowadząc w ekstraklasie Wisłę Płock i Polonię Warszawa. Na Konwiktorskiej w sezonie 1999/2000 był asystentem Dariusza Wdowczyka i przyczynił się do zdobycia przez Czarne Koszule mistrzostwa Polski. W latach 2001-2002 prowadził samodzielnie reprezentację Palestyny, a w 2003 roku trafił do Błękitnych Stargard.
Jacek „Budyń” Szymkiewicz (1974-2022)
Założyciel legendarnego zespołu Pogodno, poeta, muzyk, autor tekstów i książki pt. „Grawer”. Urodził się w Trzebiatowie, przez lata był związany ze Szczecinem. Jacek „Budyń” Szymkiewicz to artysta znany z zespołów: Pogodno, Nowa Fala Polskiego Dansingu, Babu Król, Chango oraz z nagrań solowych. Pisał teksty piosenek dla Katarzyny Nosowskiej, Moniki Brodki, Reni Jusis, Natalii Nykiel, grupy Varius Manx. Był multiinstrumentalistą, kompozytorem, performerem, twórcą muzyki do spektakli teatralnych i filmów. Zaledwie dzień przed śmiercią artysta ogłosił, że założył nowy zespół – Monofon, z m.in. muzykami grupy Lao Che. Ich wspólna płyta miała się ukazać w przyszłym miesiącu. W Szczecinie artysta miał wystąpić już 22 kwietnia, z grupą Chango, na otwarciu festiwalu teatralnego Kontrapunkt.
Andrzej Żarnoch (1938-2022)
Projektant statków, współtwórca sukcesów Stoczni Szczecińskiej w latach 90. minionego stulecia. Zasiadał między innymi w zarządzie stoczni. Urodził się w 1938 roku w Grudziądzu. Był absolwentem Wydziału Budownictwa Okrętowego Politechniki Gdańskiej (1961). W latach 1981-84 przebywał w Indiach, gdzie był konsultantem Hindustan Shipyard Ltd. Od 1984 r. pracował w Biurze Konstrukcyjnym Stoczni Szczecińskiej. Był głównym projektantem i głównym koordynatorem prac projektowych. Od 1986 r. zajmował stanowisko zastępcy szefa Biura Konstrukcyjnego i generalnego projektanta, a od 1988 – szefa handlowego stoczni. W 1993 r. został członkiem zarządu Stoczni Szczecińskiej SA oraz dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu. Brał m.in. udział w projektowaniu serii dziewięciu statków do badań morskich dla ZSRR, serii 13 statków szkolno-transportowych w sześciu różnych wersjach konstrukcyjnych dla kilku państw, z dostosowanym do programu nauczania poszczególnych szkół wyposażeniem naukowym, a także morskich promów pasażersko-samochodowych „Pomerania” i „Silesia” dla Polskiej Żeglugi Bałtyckiej. Był rzeczoznawcą Izby Morskiej przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie, a także autorem patentów i wielu publikacji w specjalistycznych czasopismach technicznych, dotyczących projektowania statków.
MAJ 2022
Zbigniew Witkowski (1934–2022)
W 1961 roku ukończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. W sezonie 1955/56 pracował w zespole artystycznym Teatru Ziemi Pomorskiej w Bydgoszczy. Po dyplomie został zaangażowany do Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie. Od 1965 roku związany ze Szczecinem. W latach 1965-1975 był aktorem Państwowych Teatrów Dramatycznych. Na szczecińskiej scenie zadebiutował rolą Przełożonego w Głodzie i pragnieniu Eugèna Ionesco. Od 1976 roku do przejścia na emeryturę grał w Teatrze Współczesnym. Z zespołem tego teatru występował m.in. w Belgradzie i Niszu (Jugosławia), Berlinie i Düsseldorfie (Niemcy) oraz w Rydze (Łotwa) i Sankt Petersburgu (Rosja). Współpracował również z innymi scenami Szczecina. Z okazji jubileuszu trzydziestopięciolecia pracy zawodowej aktorowi poświęcono specjalny wieczór (Benefis Zbigniewa Witkowskiego) przygotowany przez zespoły aktorskie Piwnicy przy Krypcie i Klubu 13 Muz. Brał także udział w przedstawieniach realizowanych na potrzeby Teatru Telewizji. Współpracował z lokalną Rozgłośnią Polskiego Radia. Był członkiem Kabaretu Klim Tadeusza Klimowskiego. W latach 1975-1976 publikował w „Głosie Szczecińskim” cykl anegdot teatralnych.
Czesław Burdun (1941–2022)
Łobeski samorządowiec i dziennikarz. Był skarbnicą wiedzy o regionie i ludziach, którzy go tworzą. Urodził się w Wisznerowszczyźnie, niedaleko Nowogródka (Białoruś). Po wojnie, w latach 50., wraz z rodziną przyjechał do Polski. Osiedli w Resku, gdzie uczęszczał do szkoły średniej. Wkrótce przeprowadził się do Łobza, zaocznie ukończył studia na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, uzyskując tytuł magistra administracji. Od 27 lat związany był z działem regionalnym „Kuriera Szczecińskiego”.
Stanisław Bartniczak (1946–2022)
Stanisław Bartniczak, tytułowany Kreator Kultury (w środku). Obok Rafał Zając, prezydent Stargardu i Ewa Sowa, zastępca prezydenta.
Dyrektor Domu Kultury Kolejarza, długoletni radny Rady Miejskiej w Stargardzie, przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury i Sportu RM, tegoroczny zdobywca tytułu Kreator Kultury za 2021 rok. Przez 45 lat pełnił funkcję dyrektora Domu Kultury Kolejarza przy ul. Szczecińskiej w Stargardzie. Był też jednym ze współzałożycieli Stowarzyszenia Samorządowego Stargard XXI. W lutym tego roku na scenie sali kinowej Stargardzkiego Centrum Kultury odebrał nagrodę prezydenta Stargardu przyznawaną twórcom kultury. Za swoją działalność otrzymał tytuł Kreatora Kultury. Jego pomysłem było zorganizowanie m.in. Międzynarodowego Festiwalu Chórów Kolejowych FISAIC i Europejskiej Wystawy Fotografii FISAIC 2010. Był też mocno zaangażowany w działalność Stargardzkiego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych.
Stanisław Krzywicki (1933–2022)
Z wykształcenia był historykiem, z pasji życiowej – działaczem społecznym oddanym sprawom kultury, z wyboru i serca – bibliotekarzem. I właśnie jako wybitnego, oddanego swej pracy bibliotekarza zapamięta go Szczecin. Urodził się w wiosce Małowista na Suwalszczyźnie. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim (1958) zamieszkał w Szczecinie i podjął pracę związaną z książką i bibliotekarstwem – został kierownikiem Referatu Bibliotek i Czytelni w Powiatowej Radzie Narodowej. Droga zawodowa – przez kierowanie Wojewódzkim Domem Kultury i sekretarzowanie w Szczecińskim Towarzystwie Kulturalnym – wiodła go jednak do biblioteki właśnie. W roku 1965 został wicedyrektorem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie. I choć po pięciu latach upomniała się o niego społeczna i polityczna strona jego życiowej aktywności – w związku z czym przez kilka kolejnych lat pełnił funkcję działacza kultury w Miejskiej Radzie Narodowej, a później Komitecie Wojewódzkim PZPR – do WiMPB wrócił zaraz potem, obejmując stanowisko dyrektora biblioteki (1974), która za jego między innymi sprawą zmieniła z czasem nazwę oraz status – od tej pory naukowy – stając się Książnicą Pomorską. Pełnił tę funkcję przez 29 lat (do końca roku 2003) – przyczyniając się do wszechstronnego rozwoju tej placówki i wpisując ją trwale w pejzaż Pomorza Zachodniego jako jednej z czołowych kulturotwórczych instytucji regionu. Przewodniczący kolegium redakcyjnego pisma „Bibliotekarz Zachodniopomorski”, członek redakcji miesięcznika „Bibliotekarz”, wykładowca oraz organizator licznych – w tym międzynarodowych – sympozjów i konferencji bibliotekarskich. Wiceprezes ogólnopolskiego Stowarzyszenia Bibliotekarzy. Był inicjatorem otworzenia przy Książnicy Muzeum Literatury – z bogatym zbiorem archiwalnym (rękopisy Witkacego!), otworzył Książnicę szeroko na współpracę z pokrewnymi jej placówkami w kraju i za granicą. Niewątpliwym zaś i największym osiągnięciem jego dyrekcji był pomysł i realizacja rozbudowy Książnicy Pomorskiej. Jej nowe, nowoczesne skrzydło od ulicy Rybackiej uznać można w dużej mierze za dzieło jego życia.
Mariusz Linke (1969–2022)
Jeden z najbardziej utytułowanych zawodników i trenerów sportów walki w Polsce. Popularny „Manolo” był pierwszym Polakiem, który otrzymał czarny pas w brazylijskim jiu jitsu. Był równocześnie jednym z tych, którzy byli prekursorami tego sportu w Polsce. Wcześniej trenował judo, z którym zresztą nigdy się nie pożegnał. Zdobywał tytuły mistrza świata, medale mistrzostw Europy, a na NAGA World Grappling Championship w USA zdobył aż trzy pasy mistrzowskie. Z sukcesami walczył także w formule MMA.
Tryumfy odnosił także jako trener. Był jednym z prekursorów brazylijskiego jiu jitsu w Polsce; współzałożycielem klubu Berseker’s Team Poland i założycielem Gold Team Polska. Filie Gold Teamu, który prowadził wraz z bratem, istnieją zresztą w wielu rejonach kraju, a zawodnicy odnoszą ogromne sukcesy.
Zygmunt Łężak (1944–2022)
Długoletni piłkarz Arkonii, grał w klubie z Lasku Arkońskiego wiele sezonów w II oraz III lidze i był prawdziwym idolem stoczniowo-gwardyjskiego zespołu. Był bramkostrzelnym napastnikiem, miał bardzo mocny strzał z prostego podbicia, ale potrafił także zdobywać gole tzw. nożycami, a uderzenia z przewrotki były wtedy na polskich boiskach nadzwyczaj rzadkie. Znany był z niesamowitej techniki, ale także z… poczucia humoru. Był niezwykle szybki; często sam wypuszczał sobie długą piłkę, mijał obrońców i wychodził na pozycję sam na sam z bramkarzem. Sporo meczów to właśnie on rozstrzygał na korzyść Arkonii. Fani i koledzy z boiska byli smutni, gdy wyjechał grać do USA, ale dość szybko wrócił. Po zakończeniu kariery został trenerem, oczywiście w Arkonii.
CZERWIEC 2022
Jerzy Kopa (1943–2022)
Trener, m.in. szczecińskich klubów: Arkonii i Pogoni. Urodził się w Baranowiczach (Białoruś). W 1945 roku wraz z rodziną przyjechał do Szczecina. Jako piłkarz występował jedynie w drużynach akademickich, a posadę szkoleniowca po raz pierwszy objął w Lasku Arkońskim zajmując się młodzieżą i prowadził też reprezentację okręgu szczecińskiego. Dłuższy i obfitujący w sukcesy był okres pracy w Pogoni, którą objął w II lidze pod koniec sezonu 1979/80 i obronił przed spadkiem, a w sezonie 1980/81 wprowadził szczecinian do ekstraklasy, zwanej wówczas I ligą, a także awansował do finału Pucharu Polski (0:1 w dogrywce z Legią Warszawa). W ekstraklasie portowcy byli mistrzami jesieni i skończyli sezon na 6. miejscu. W kolejnych rozgrywkach Pogoń była czwarta, w międzyczasie po raz drugi w 11-miesięcznym odstępie awansując do finału Pucharu Polski (0:1 z Lechem Poznań). W trudnych chwilach Pogoni zwykł cytować Słowackiego: „Niech żywi nie tracą nadziei!”. Zbudowany przez niego zespół jeszcze długo odnosił sukcesy. Był wysportowany i bez problemów przeskakiwał barierkę, oddzielającą schodzących z boiska piłkarzy od kibiców. Na najwyższym poziomie ligowym prowadził finałowych rywali portowców z PP (Legia i Lech), a ponadto: Szombierki Bytom, Zagłębie Sosnowiec i Olimpię Poznań. Za granicą trenował grecki Iraklís Saloniki. Był dyrektorem sportowym w Dyskobolii Grodzisk Wielkopolski i zajął się również pracą menedżerską.
Adolf Bogacki (1937–2022)
Szef, mentor i założyciel uznanej firmy MABO w Szczecinie. W 1967 r. otworzył w garażu zakład ślusarski w Szczecinie-Zdrojach. Biznes zaczynał od zera. Wspierała go jedynie najbliższa rodzina, żona Marianna (stąd nazwa firmy Marianna, Adolf Bogaccy) i dwoje małych dzieci. Sukcesem firmy MABO w pierwszych latach działalności była produkcja części do maszyn rolniczych oraz świadczenie wszelkich usług ślusarskich. Dzięki niemu z biegiem lat firma stała się liderem w branży metalowej oraz pewnym i silnym partnerem pośród producentów konstrukcji stalowych i aluminiowych.
LIPIEC 2022
Zbigniew Ciechanowski (1932–2022)
Prezes koszalińskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólna Polska”. Był między innymi inicjatorem organizacji i wieloletnim dyrektorem Światowego Festiwalu Chórów Polonijnych. Zawodowo związany był najpierw z Młodzieżowym Domem Kultury, gdzie pełnił funkcję dyrektora placówki, a następnie z Wydziałem Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego. To przy jego wsparciu wojewoda koszaliński powołał do życia szkołę muzyczną w Białogardzie i Liceum Plastyczne w Koszalinie. W 1990 roku dostał się do zarządu miejscowego Oddziału Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia”. Równocześnie działał w Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska”, zostając w 2003 roku prezesem jego koszalińskiego oddziału.
Józef Baj (1930–2022)
Jeden z głównych twórców rybołówstwa dalekomorskiego. Pochodził z Łucka, koledzy ze studiów nazywali go „starostą łuckim”. Jako niepełnoletni, pod koniec wojny wstąpił do Armii Krajowej, w której działał do roku 1947. Jako repatriant ze Wschodu odnalazł się w Gdańsku, gdzie ukończył znane liceum im. Mikołaja Kopernika. Matura z tego liceum uniemożliwiła mu wstęp do szkoły oficerskiej, do której nie przyjmowano „inteligentów”, zwłaszcza z demokratycznymi poglądami. Studia na Wydziale Rybackim Akademii Rolniczej w Olsztynie ukończył w 1957 roku i z nakazem pracy trafił do Szczecina. Po krótkim zatrudnieniu w spółdzielni „Certa” został przyjęty do nowo utworzonego przedsiębiorstwa Dalekomorskie Bazy Rybackie. Ponad rok czekał na prawo do pracy w morzu, po czym w charakterze technologa pracował na bazach „Kaszuby” i „Pułaski”. Pływał 7 lat, był też w tym czasie przedstawicielem polskiego rybołówstwa w bazie Hull w Anglii. W 1966 roku został wicedyrektorem DBR, a w 1969 awansował na naczelnego dyrektora połączonych przedsiębiorstw „Gryf” i DBR. Był dyrektorem naczelnym PPDiUR „Gryf” przez dekadę – w latach 70., przełomowych dla rozwoju armatora, właściciela 30 trawlerów oraz 10 baz i łącznikowców. W 1980 roku objął stanowisko dyrektora Zjednoczenia Gospodarki Rybnej, gdzie pod koniec swego zarządzania zderzył się z obiektywnym zjawiskiem zawłaszczania wód szelfowych, co w konsekwencji doprowadziło do stopniowej likwidacji dalekomorskiej floty rybackiej. Gdy ZGR przestało istnieć, inż. Józef Baj został podsekretarzem stanu w Urzędzie Gospodarki Morskiej. Był przez dwa lata delegatem biura „Rybex” w Belgradzie, skąd jako pracownik handlu zagranicznego przeszedł na emeryturę.
Wiesława Zając (1937–2022)
Z domu Makowiecka. Magister inżynier budownictwa, wieloletnia nauczycielka Zespołu Szkół Budowlanych im. Kazimierza Wielkiego. Utytułowana szachistka, mistrzyni międzynarodowa.
SIERPIEŃ 2022
Zbigniew Sak (1931–2022)
Kapitan ż.w., patriota, współtwórca i menedżer żeglugi promowej, publicysta związany w ostatnich latach także z „Kurierem Szczecińskim”. Zbigniew Wincenty Sak urodził się 22 stycznia 1931 roku w Lublinie. Po wojnie przyjechał do Szczecinka. Studia w Państwowej Szkole Morskiej w Szczecinie ukończył w 1951 roku. Na przełomie lat 60. i 70. kontynuował naukę na zaocznych studiach na Wydziale Transportu Morskiego Politechniki Szczecińskiej. Służbę na morzu rozpoczynał w 1951 roku jako młodszy marynarz na statku s/s „Śląsk” PLO. Później była m/s „Nysa”, gdzie zdobył szlify młodszego oficera, ponownie „Śląsk”, a następnie s/s „Szczecin” i m/s „Dunajec”. Należał do pionierów polskiej żeglugi promowej. Był jednym z pomysłodawców i założycieli przedsiębiorstwa Polska Żegluga Bałtycka w Kołobrzegu oraz twórcą linii promowej Świnoujście – Kopenhaga i Gdynia – Karlskrona. Dowodził między innymi promami „Rogalin”, „Wilanów” i „Pomerania” (1983-1987). Jest autorem wielu publikacji o żegludze i morzu, w tym m.in. autorem artykułu o zatonięciu statku „Nysa” na Morzu Północnym, który w tłumaczeniu rozesłano do wszystkich norweskich kapitanów. Ostatnią jego książką – wydaną przed dwoma laty – były pisane z humorem wspomnienia pt. „Wierny banderze”.
Katarzyna Fuks (1985–2022)
Katarzyna Fuks (z domu Bury) przez niespełna 20 lat była związana z siatkówką. Grała na pozycji atakującej pod nazwiskiem Bury. Występowała w takich klubach jak między innymi Chemik Police, Piast Szczecin, Wieżyca Stężyca czy Zawisza Sulechów.
Rajmund Zieliński (1940–2022)
Wybitny polski kolarz szosowy i torowy. Dwukrotny olimpijczyk, 10-krotny mistrz Polski i najlepszy kolarz szosowy w klasyfikacji PZKol, uczestnik torowych mistrzostw świata (4. miejsce w Brnie) i Wyścigu Pokoju (jako pierwszy Polak wygrał etap jazdy indywidualnej na czas), triumfatora Tour de Pologne i wyścigu Szlakiem Grodów Piastowskich. Rajmund Zieliński, najwszechstronniejszy polski kolarz lat 60. ubiegłego wieku, był jednym z wychowanków Ludowych Zespołów Sportowych, reprezentując barwy LZS-u Nowogard i LKS Gryfa Szczecin, następnie Arkonii Szczecin, a w czasie służby wojskowej – Czarnych Radom. Po zakończeniu kariery zawodniczej pracował jako trener Gryfa Szczecin i Nasiennika Gryfice, a później przez blisko 10 lat był szkoleniowcem WOSiR-u Szczecin. Trzy razy uhonorowany złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Jan Matura (1953–2022)
Znany przede wszystkim jako badacz dziejów Polic i regionu, ale także jako m.in. nauczyciel oraz miłośnik i propagator kultury fizycznej. „Chodząca encyklopedia Polic” – jak napisał o zmarłym dziennikarz Roman Czejarek. Był autorem monografii „Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej”. Swoje popularnonaukowe prace poświęcone naszemu regionowi Jan Matura publikował również m.in. na łamach „Kuriera Szczecińskiego”. Z inspiracji Jana Matury w polickim Miejskim Ośrodku Kultury powstała – Galeria Historyczna Polic, prezentująca historię tych ziem. Brał również udział w pracach, których efektem było powstanie polickiego lapidarium. W samych Policach znany był również jako niestrudzony krzewiciel kultury fizycznej, a w szczególności biegania. Uczestnik maratonów w kraju i za granicą.
Wojciech Woźniak (1934–2022)
Były piłkarz szczecińskiej Arkonii. Najstarsi kibice, którzy bardzo licznie odwiedzali stadion w Lasku Arkońskim, do dziś pamiętają tego ambitnego, bardzo walecznego zawodnika, posiadającego także smykałkę do zdobywania goli. Na pozycji obrońcy grał m.in. w Gwardii Warszawa, w której barwach w latach 1957-66 rozegrał 171 spotkań w dawnej I lidze (na najwyższym poziomie rozgrywkowym, a jej aktualny odpowiednik to PKO BP Ekstraklasa) i strzelił 6 bramek.
Czesław Proszko (1920–2022)
Ps. „Skromny” (urodzony w Morozowszczyźnie, Białoruś) pochodził z rodziny rolniczej, ojciec prowadził gospodarstwo i pasiekę. Wstąpił do 85. Oddziału Leśnego, który był zalążkiem 24. Brygady AK „Dryświaty”, w listopadzie 1943 roku złożył przysięgę w obecności ppor. Wacława Sidorkiewicza ps. „Bem”. 1943 roku wstąpił do Armii Krajowej do 85. Oddziału Leśnego, który był zalążkiem 24. Brygady AK „Dryświaty”. W lipcu 1944 roku po operacji „Ostra Brama” brygada została rozformowana i jej żołnierze zostali internowani w Kupczelach, a później trafili do obozów pracy pod Kaługą na Zakaukaziu. Po zwolnieniu w styczniu 1946 roku przyjechał do rodziców na ziemię wolińską. Bojąc się aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa (za przynależność do AK), w 1947 roku wyjechał do Węgorzewa na Mazurach. W 1956 r. osiadł w Wolinie. Pracował w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” i działał w Polskim Związku Pszczelarskim.
Aleksander Walczak (1930–2022)
Współtwórca wyższego szkolnictwa morskiego w Polsce, wychowawca wielu pokoleń oficerów floty wojennej, handlowej i rybackiej. Prof. dr kpt. ż.w. Aleksander H. Walczak był wieloletnim rektorem Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, dziekanem Wydziału Nawigacyjnego WSM, doktorem honoris causa Akademii Morskiej w Szczecinie (2022) i Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni (2015). Urodził się w Grajewie w województwie białostockim. W 1951 r. ukończył Wydział Nawigacyjny Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni, a w 1965 r. Wydział Morski Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie. Doktorat uzyskał na Politechnice Szczecińskiej w 1971 r., a w 1978 r. otrzymał tytuł profesora nauk technicznych. Był współtwórcą Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, kierownikiem katedry i pierwszym dziekanem (1955) Wydziału Nawigacji i Łączności Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej. W latach 1947-1957 odbywał zawodową służbę wojskową w Marynarce Wojennej, między innymi jako zastępca dowódcy ORP „Błyskawica”. Od roku 1957 pracował na przemian w szkolnictwie morskim i na statkach armatorów rybackich i handlowych (PSRM, PLO, PŻM). Ponad 12 lat pływał na różnych typach statków, w tym 8 lat jako kapitan. Pełnił funkcję dziekana Wydziału Nawigacyjnego (1969-1971), prorektora (1971-1978) oraz rektora (1978-1984 i 1990-1996) Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie. W swym dorobku naukowym posiada ponad 250 publikacji, w tym 35 książek, monografii i skryptów. Pamiętamy Go jako wybitnego dydaktyka, był autorem licznych programów nauczania, prowadził zajęcia i seminaria z przedmiotów nautycznych i metodologii badań naukowych. Wypromował 7 doktorów oraz ponad 400 magistrów i inżynierów. Środowisko akademickie straciło jednego ze swoich najznakomitszych przedstawicieli.
Żywia Karasińska-Fluks (1949–2022)
Urodziła się w Szczecinie. W 1978 r. ukończyła filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorka sztuk scenicznych dla dzieci, publicystka i dziennikarka. Jej debiutem teatralnym była sztuka pt. „Figurki pana Gracjana” (prapremiera w Teatrze Lalka w Warszawie w 1982 r., reżyseria Krzysztof Rau, scenografia Adam Kilian, muzyka Jerzy Derfel, teksty piosenek Maciej Wojtyszko). W 1992 r. „Figurki pana Gracjana” miały premierę telewizyjną w programie 2 TVP (reżyseria Marek Pawłowski, scenografia Andrzej Czyczyło, muzyka Zbigniew Karnecki, w roli tytułowej wystąpił Franciszek Pieczka, ponadto w obsadzie m.in. Kinga Preis, Teresa Sawicka, Mariusz Kilian). Autorka wielokrotnie nagradzana, jej sztuki zdobywały wyróżnienia i główne nagrody w konkursach, wiele z nich doczekało się realizacji telewizyjnych, są w repertuarach teatrów w całej Polsce. Była członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, ZAiKs-u oraz ASSITEJ (Association Internationale du Theatre Pour L’enfance et la Jeunesse).
WRZESIEŃ 2022
Roman Przybyłowicz (1952–2022)
Wiceprezes Regionalnego Oddziału Szczecińskiego PTTK, Honorowy Przewodnik Turystyki Pieszej PTTK, prezes klubu PTTK Wkrzanie. Praktycznie do ostatnich dni życia Roman Przybyłowicz zaangażowany był w działalność turystyczną, która była jego drugą pasją, bo wcześniej przez wiele lat angażował się aktywnie w działalność na rzecz sportu wyczynowego. Przez ponad 50 lat działał w Hutniku Szczecin, pełniąc różne funkcje, aż został prezesem klubu, który w jego czasach był wielosekcyjny, bo oprócz wiodącej drużyny piłki nożnej, którą dwukrotnie z trenerem Ireneuszem Aksiuczycem wprowadzał do III ligi, było też żeglarstwo, tenis stołowy, a szachiści grali w II lidze i byli bliscy awansu do ekstraklasy.
Antoni Szatkowski (1930–2022)
Stoczniowiec z pierwszego zaciągu gdańskiego w 1947 r. Był technikiem budowy okrętów, całe życie przepracował w Stoczni Szczecińskiej. Pionier stoczni i młodszy pionier Szczecina. Podczas strajku w stoczni szczecińskiej im. A. Warskiego w sierpniu 1980 r. zapisał zbiorczą listę 70 postulatów. Prawdopodobnie z tej listy powstało 36 postulatów szczecińskich, jakie stoczniowcy przedstawili I sekretarzowi KW PZPR w Szczecinie.
Zdzisław Tararako (1949–2022)
Urodzony 1949 w Połczynie-Zdroju, absolwent Akademii Rolniczej w Szczecinie, od 1976 roku w Redakcji Rolnej Rozgłośni Polskiego Radia. Stały współpracownik Redakcji Rolnej I Programu Polskiego Radia w Warszawie, w 2004 korespondent Redakcji Rolnej I Programu Polskiego Radia w Brukseli. Od 1978 roku był autorem programów: „Ze wsi i o wsi”, „Radiowy kurs rolniczy”, „Powiaty – Poznajmy się”, „Ważna Sprawa” i „Czas Gospodarzy”, który w 1987 roku przekształcony został w „Na szczecińskiej ziemi”. Specjalizował się w rolnictwie. Był również autorem materiałów reporterskich do audycji „Poranne Rozmaitości”, „Kiermasz pod Kogutkiem” i „Rolniczy Kwadrans”. Współpracował z „Porannymi Sygnałami”, a także z Programem III – z „Zapraszamy do Trójki”. Niemal do końca pracował z mikrofonem. Jego pasją było rolnictwo.
Jerzy Kaczor (1956–2022)
Kapitan jachtowy, trener żeglarski drugiej klasy, instruktor żeglarstwa, sędzia żeglarski. Był zasłużonym i wybitnym szkoleniowcem oraz instruktorem żeglarskim z wieloletnim doświadczeniem, popularyzatorem sportów wodnych, który wychował wiele pokoleń młodych żeglarzy. Uczestnik i kapitan wielu rejsów, w tym na jednostkach kilowych i na żaglowcach. Jerzy Kaczor zginął prawdopodobnie w efekcie nieszczęśliwego wypadku, który wydarzył się we wtorek (20 września) podczas cumowania jachtu w niemieckim porcie Kamminke. Żeglarska przygoda Jerzego Kaczora zaczęła się w Kamieniu Pomorskim. Od 2004 roku związany był z Miejskim Ośrodkiem Kultury i Sportu w Kamieniu Pomorskim. Następnie, w roku 2008, rozpoczął pracę w Pracowni Edukacji Morskiej Pałacu Młodzieży w Szczecinie, działał na przystani Pałacu Młodzieży w Szczecinie. Przez lata kształcił młodzież i dorosłych, przygotowując ich do egzaminu na stopnie żeglarskie. Prowadził pracę wychowawczą wśród dzieci i młodzieży. Był wybitnym sędzią żeglarskim. Nadzorował i organizował oraz współorganizował wiele szczecińskich regat, w tym: Wiosenne, o Puchar Dnia Dziecka, o Puchar Magnolii, Nadzieja Sportu, Oderman Cup i inne. W tym roku był sędzią głównym jubileuszowych Regat Unity Line. W latach 2013-2020 był związany z Centrum Żeglarskim, gdzie pełnił funkcję kierownika wyszkolenia Żeglarskiego, a od 2019 r. pracował jako nauczyciel w Pracowni Edukacji Morskiej Pałacu Młodzieży. W konkursie Międzynarodowe Nagrody Żeglarskie Szczecina 2020 został trenerem roku i otrzymał nagrodę im. Teodora Czarneckiego – za wieloletnią, profesjonalną opiekę nad pokoleniami żeglarzy, za rozwijanie w nich pasji i miłości do wiatru i wody oraz pielęgnowanie żeglarskich tradycji.
PAŹDZIERNIK 2022
Andrzej Ziemiński (1951–2022)
Wieloletni dyrektor Koszalińskiej Biblioteki Publicznej Andrzej Ziemiński. W latach 1976-1984 pełnił funkcję kierownika Działu Oświatowego Muzeum Okręgowego w Koszalinie. Później objął stanowisko naczelnika Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego w tym samym mieście. W 1994 roku został dyrektorem Biblioteki Wojewódzkiej, która w 1999 roku przekształciła się w Koszalińską Bibliotekę Publiczną. Jak podkreślają pracownicy placówki, jej obecny kształt zawdzięczają właśnie Andrzejowi Ziemińskiemu, który w 2018 roku przeszedł na emeryturę. To za jego czasów biblioteka została skomputeryzowana, udostępniając zbiory między innymi w formie elektronicznej, e-booków i audiobooków. Cenne regionalne dokumenty, prasę codzienną i wydawnictwa własne zdygitalizowano. Biblioteka zaczęła być postrzegana jako wzorcowa placówka tego typu. Zasłynął także z aktywnych działań na rzecz uchronienia bibliotek gminnych przed likwidacją. Stawiał na ich zrównoważony rozwój, co przyniosło zauważalne efekty. Był wiceprzewodniczącym Zarządu Okręgu Związku Bibliotekarzy Polskich w Szczecinie, zasiadając w Zarządzie Głównym organizacji. Współorganizował Polski Związek Bibliotek. Za swoje zaangażowanie odznaczony został Srebrnym, a następnie Złotym Krzyżem Zasługi. Uhonorowano go także odznakami Zasłużony Działacz Kultury, Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Odznaką Gryfa Zachodniopomorskiego i odznaką Za Zasługi dla Powiatu Koszalińskiego.
Halina Kowalewska-Kalkowska (1964–2022)
Profesor Halina Kowalewska-Kalkowska była związana z Instytutem Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego od 1988 roku. Jej specjalnością była oceanografia fizyczna, hydrologia i meteorologia, a zainteresowania naukowe skupiały się na badaniu zmienności pól fizycznych wód przybrzeżnych Bałtyku Południowego. Szczególne miejsce w jej badaniach zajmowały meteorologiczne i hydrologiczne uwarunkowania dynamiki wód w obszarze ujściowym Odry, w tym rola wezbrań sztormowych w kształtowaniu ustroju wodnego w Dolinie Dolnej Odry i Zalewie Szczecińskim.
Lech Krzysztof Paprzycki (1947–2022)
Polski prawnik, profesor nauk prawnych, w latach 1999–2016 prezes Sądu Najwyższego kierujący Izbą Karną, poseł na Sejm X kadencji, profesor zwyczajny Akademii Leona Koźmińskiego. W 1970 ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, stopień naukowy doktora nauk prawnych uzyskał w 1984 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracę doktorską poświęcił instytucji zakazu działalności zawodowej w prawie karnym. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 2007 na Uniwersytecie Szczecińskim. W 2014 otrzymał tytuł profesora nauk prawnych. Wieloletni szanowany i ceniony prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego.
Sylwester Dobrodziej (1934–2022)
Zasłużony pionier ziemi szczecińskiej, wybitny siatkarz klubu Pogoń Szczecin, wieloletni pracownik floty Polskiej Żeglugi Morskiej.
Adam Nowak (1930–2022)
Wieloletni pracownik Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. W latach 1977-2001 był kierownikiem Katedry i Kliniki Chorób Skórnych i Wenerycznych. Profesor Adam Nowak studia medyczne ukończył w 1953 r. w Akademii Medycznej we Wrocławiu. Specjalizację w zakresie dermatologii i wenerologii uzyskał w 1965 r. Stopień naukowy doktora otrzymał w 1964 r. na podstawie rozprawy pt. „O własnościach farmakologicznych dwumetylo-fenylo-izoksazolu”, habilitował się w 1975 r. w oparciu m.in. o pracę pt. „O działaniu przemysłowej subtilopeptydazy na skórę ludzi i zwierząt doświadczalnych zwłaszcza w interakcji z detergentami syntetycznymi”. Tytuł naukowy profesora otrzymał w 1992 r. Był odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Teresa Starzyńska (1952–2022)
Profesor Teresa Starzyńska ukończyła w 1977 r. w Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie studia medyczne z wyróżnieniem. Tytuł specjalisty z zakresu chorób wewnętrznych uzyskała w 1984 r. i w tym samym roku również stopień naukowy doktora. Habilitacja odbyła się w 1994 r., a w 2002 r. uzyskała tytuł profesora. Szkoliła się m.in. w Heidelbergu w Niemieckim Centrum Badań nad Rakiem, w Instytucie Petersona Badań nad Nowotworami, a także w Klinice Gastroenterologii w Magdeburgu. Autorka blisko 300 prac w recenzowanych czasopismach krajowych i zagranicznych, opiekun 3 habilitacji, promotor 12 przewodów doktorskich. Zdobywczyni licznych nagród naukowych i dydaktycznych. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi.
Edward Rozwałka (1941–2022)
Zasłużony działacz piłkarski, miłośnik brydża i ceniony prawnik. W latach 2003-14 był prezesem Miejskiego Klubu Sportowego Flota Świnoujście. „To za Jego prezesury przeżyliśmy cudowne występy w Pucharze Polski z ŁKS-em i Widzewem Łódź, Amicą Wronki, Górnikiem Zabrze, Cracovią i Wisłą Kraków, czy Śląskiem Wrocław, ale przede wszystkim awans do I ligi i wiele wspaniałych wydarzeń, o których z podziwem mówiła i do dziś wspomina cała Polska. Za jego rządów we Flocie grało wielu piłkarzy z reprezentacyjną przeszłością i przyszłością, mistrzów Polski. Widzieliśmy w Świnoujściu niemal wszystkie znane polskie kluby, praktycznie tylko poza Legią Warszawa. Do Świnoujścia przyjeżdżało służbowo wiele znanych osobistości, jak chociażby Michał Listkiewicz, Paweł Janas, Czesław Michniewicz, Adam Nawałka” – poinformował świnoujski klub.
Zdzisław Emilianowicz (1955–2022)
Aktywny działacz organizacji wojskowych, członek stowarzyszenia „Rytm”. Propagator uroczystości patriotycznych. Organizował tablice upamiętniające wypadek i śmierć pilotów z 2 płm. Kraków oraz izbę pamięci żołnierzy z 2 płm. Kraków w goleniowskim Domu Kultury. Wielki społecznik, człowiek oddany sprawom mieszkańców Pomorza Zachodniego, odznaczony za zasługi dla regionu Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego uhonorowany tytułem goleniowskiego Seniora Roku 2022.
Stefan Kwiatkowski (1946–2022)
Polski historyk, profesor nauk humanistycznych. Specjalizował się w historii średniowiecznej. Ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracę magisterską i doktorat napisał pod kierunkiem Tadeusza Grudzińskiego. W latach 1969-2000 był pracownikiem naukowym UMK. Od 2000 był zatrudniony w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego (kierownik Zakładu Historii Średniowiecznej). Znakomity badacz życia religijnego i umysłowości w średniowiecznej Polsce i w państwie krzyżackim.
Tadeusz Lenartowicz (1927–2022)
Urodził się w Ćmiszewie (woj. mazowieckie). W Koszalinie mieszkał od września 1952 roku. Pracował w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej jako kierownik działu organizacyjnego. W latach sześćdziesiątych działał w Związku Harcerstwa Polskiego, był zastępcą komendanta Hufca w Koszalinie. Długoletni przewodniczący Rady Osiedla „Śródmieście”, działacz Koszalińskiej Rady Seniorów, organizator Prezentacji Piosenki Patriotycznej i Wojskowej, wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Śpiewaczego „Śródmieście”, organizator i sędzia wyścigów kolarskich, m.in. Tour de Pologne oraz Wyścigu Pokoju, były zastępca komendanta Hufca ZHP w Koszalinie, wielki lokalny społecznik i działacz, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Za Zasługi dla Koszalina, a także złotą Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego.
