Moda na tatuowanie ciała jest tak ekspansywna, że z trudem nadążamy z jej opisywaniem. Długo musiałam szukać wyczerpującej odpowiedzi na pytanie zadane mi przez miłośniczkę tatuaży, bo haseł umieszczonych w tytule felietonu nie notują słowniki języka polskiego. Pytającej chodziło o to, jak nazwać osobę, która wykonuje tatuaż, czyli ‘trwały rysunek lub napis na ciele człowieka, który powstaje po wprowadzeniu barwnika pod nakłutą igłą lub naciętą skórę’. Do słów rysunek i napis dziś trzeba dodać słowo obraz, bo współczesne tatuaże to nierzadko prawdziwe dzieła sztuki.
Francuskie słowo tatuaż pojawiło się w polszczyźnie w XIX wieku. W Słowniku języka polskiego wydanym w 1900 roku definicja tatuażu chyba najtrafniej oddaje istotę rzeczy: ‘rysunek wykłuty lub za pomocą nacięć na żywej skórze wykonany’. Historia tatuowania jest długa i bardzo ciekawa, niegdyś miał znaczenie rytualne i symboliczne, współcześnie dominują raczej kwestie estetyczne.
Artystę tatuującego ludzkie ciała można nazwać tatuatorem albo tatuażystą. Jedna i druga forma wyrazowa jest poprawna i zgodna z normą słowotwórczą polszczyzny. Tatuator to nazwa utworzona od czasownika tatuować za pomocą obcego przyrostka –ator. Przyrostek ów jest często wykorzystywany w tworzeniu nazw wykonawców czynności (językoznawcy mówią o nim, że jest produktywny). Obok formy tatuator są w polszczyźnie jeszcze inne podobnie zbudowane nazwy: informator od informować, ilustrator od ilustrować, adorator od adorować, propagator od propagować, kolonizator od kolonizować itd. W 11-tomowym Słowniku języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego zanotowanych jest 200 haseł z przyrostkiem –ator.
Jeśli jednak za podstawę słowotwórczą weźmiemy rzeczownik tatuaż, to właściwą nazwą dla osoby wykonującej czynność tatuowania będzie tatuażysta. Za pomocą przyrostka -ysta, -ista (to ten sam przyrostek) tworzymy takie nazwy jak felietonista od felieton, eseista od esej, stylista od styl, folklorysta od folklor, rowerzysta od rower, traktorzysta od traktor, klarnecista od klarnet i wiele innych. Zatem i tatuator, i tatuażysta to formy poprawne i właściwe.
Gdybyśmy jednak chcieli wskazać tę, która jest dziś popularniejsza, to wybór padłby na tatuatora. Ta forma pojawia się w różnorodnych współczesnych tekstach poświęconych sztuce tatuażu, wiem też skądinąd, że wolą ją artyści tatuażu. Tatuatora znalazłam też (jednak!) w Praktycznym słowniku współczesnej polszczyzny pod red. Haliny Zgółkowej, a tatuażysty tam nie umieszczono. Natomiast tatuażystę znajdziemy w tytule książki Heather Morris Tatuażysta z Auschwitz. A więc i tatuator, i tatuażysta, jak kto woli.
Ewa Kołodziejek
