Stały czytelnik moich felietonów zapytał, czy odmieniamy tytułowe imiona, czy też ich nie odmieniamy: „Ja jestem za spolszczaniem – pisze pan Leszek. – W nagłówku prasowym niech sobie zostanie to „h”, ale nie w relacji czy w opisie. Przecież to katastrofa nie odmieniać, skoro wiadomo, jak się imię pisze i wymawia po polsku”.
W zasadzie pan Leszek sam sobie na pytanie odpowiedział. W zależności bowiem od tego, z jakim wariantem nazwy mamy do czynienia: czy z oryginalnym, czy ze spolszczonym, stosujemy inne reguły gramatyczne. W języku polskim, jeśli nazwa żeńska kończy się na spółgłoskę, to jej nie odmieniamy. Dotyczy to głównie nazwisk noszonych przez kobiety, np. Anna Nowak, Annie Nowak, albo tytułów i zawodów kobiet: dyrektor Kowalska, z dyrektor Kowalską.
Co innego imiona kobiet, które są zwykle w naszym języku zakończone na –a, więc odmieniamy je według dobrze znanych zasad. Ale jeśli imię żeńskie jest zakończone na spółgłoskę albo na inną samogłoskę, to pozostaje nieodmienne: Beatrycze, Noemi, Karin, Margaret, Alice, Michelle, Sarah. Imiona historyczne zwykle zachowują swoją dawną postać. W XX wieku w Polsce imię Beatrycze nadano 128 razy, a imię Noemi 511 razy. Imię Karin – zakończone na spółgłoskę – też jest nieodmienne, ale jego warianty: Karina i Karyna odmieniają się tak jak wszystkie inne żeńskie imiona. Kobiet o imieniu Karin jest w Polsce 503, natomiast imię Karina nosi ponad 23 tysiące Polek. Inne imiona obce, jak na przykład Margaret, Alice, Michelle są z wyżej opisanych powodów nieodmieniane, a ich wymowa zbliżona jest do wymowy oryginalnej.
Inaczej jest z imionami, o które pyta pan Leszek. Sarah, Kayah, Hannah, Erykah, Deborah, Mariah są zakończone na niewymawianą spółgłoskę, dlatego w wymowie brzmią tak, jakby były zakończone na –a: Sara, Kaya, Hanna, Eryka, Debora, Maria, więc je bez wahania odmieniamy. Jeśli natomiast w jakimś tekście są zapisane z końcowym –h, to trzeba zrezygnować z ich odmieniania: Zapraszamy na koncert Erykah Badu. Jednak w wymowie brzmiałoby to bardzo niezręcznie. Nie do przyjęcia byłoby tak sformułowane w rozmowie pytanie: Czy byłaś na koncercie Erykah Badu?, Czy znasz nową płytę Mariah Carey?, bo brzmiałoby to tak, jakby mnie pytano o koncert jakiegoś Eryka albo płytę jakiegoś Maria. Dlatego w języku mówionym muszą być odmieniane: Byłam na koncercie Eryki Badu, Kupiłam płytę Marii Carey, Cenię Hannę Arendth, Lubię filmy z Deborą Kerr.
W tekstach pisanych wszystkie te imiona mogą mieć albo oryginalną postać, nieodmienną, albo formę spolszczoną, którą się odmienia. Zależy to od stopnia oficjalności tekstu pisanego.
Ewa Kołodziejek
