Coraz częściej obserwujemy zjawisko, w którym dzikie ptaki, dotychczas kojarzone głównie z lasami i terenami wiejskimi, śmielej wkraczają w przestrzeń miejską. Potwierdzeniem tej tendencji jest wydarzenie, które miało miejsce w Szczecinie 29 grudnia 2024 roku. Na osiedlu blokowisk przy ulicy 1 Maja, ornitolodzy zaobrączkowali pierwszego kruka, który zdecydował się zamieszkać w centrum miasta (link do filmu)
Obserwacja ptaków w środowisku miejskim nie jest niczym nowym. Ptaki, migrując, często przelatują nad miastami. Jednak bytowanie kruka w tak charakterystycznym miejscu, jak centrum Szczecina, jest wydarzeniem wyjątkowym. Świadczy ono o tym, że przyroda coraz skuteczniej adaptuje się do zmieniających się warunków życia.
– Istnieje kilka czynników, które mogą tłumaczyć, dlaczego kruki coraz częściej pojawiają się w miastach – wyjaśnia Marcin Sowa, ornitolog. – Jednym z nich jest dostępność pożywienia. Kruki to wszystkożerne ptaki, co oznacza, że ich dieta jest niezwykle różnorodna i dostosowuje się do dostępności pożywienia w danym środowisku. Śmietniki, karmniki dla ptaków, a także resztki jedzenia pozostawione przez ludzi stanowią atrakcyjne źródło pokarmu. Kruki są znane ze swojej inteligencji. Potrafią wykorzystywać narzędzia, otwierać różne pojemniki w poszukiwaniu pożywienia, a nawet planować swoje działania.
Kolejnym czynnikiem jest brak naturalnych wrogów. W miastach kruki są mniej narażone na ataki drapieżników, co sprawia, że czują się tu bezpieczniej. Dodatkowo stare drzewostany w miastach, jak np. na cmentarzu centralnym w Szczecinie, to idealne miejsca do zakładania gniazd.
Obecność kruków w mieście może budzić zarówno ciekawość jak i obawy.
– Warto pamiętać, że kruki ze względu na swoje zwyczaje żerowania na padlinie, były często kojarzone z bitwami, śmiercią i zniszczeniem – mówi Maciej Sowa. – Kruki są również znane ze swojej inteligencji, zdolności adaptacyjnych i umiejętności rozwiązywania problemów. W wielu kulturach są symbolem mądrości i wiedzy.
Kruki z jednej strony mogą stanowić urozmaicenie miejskiego krajobrazu oraz pomoc służbom porządkowym w oczyszczaniu miasta z resztek jedzenia, z drugiej strony mogą powodować pewne problemy, takie jak niszczenie śmietników czy hałas.
– Aby uniknąć konfliktów z tymi ptakami, warto podjąć kilka prostych działań – radzi Maciej Sowa. – Przede wszystkim należy unikać dokarmiania dzikich zwierząt, ponieważ może to prowadzić do zwiększenia ich liczebności i uzależnienia od człowieka. Ponadto warto zabezpieczać śmietniki, aby uniemożliwić ptakom dostęp do resztek jedzenia.
Jak dodaje szczeciński ornitolog, obrączkowanie ptaków to metoda badawcza, którą w Polsce koordynuje Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Gdańsku. Pozwala na zbieranie informacji o migracji ptaków, ich długości życia, zwyczajach czy liczebności populacji.
– Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć, jak ptaki przystosowują się do zmieniającego się środowiska – mówi Maciej Sowa. – Zaobrączkowany kruk ze Szczecina będzie przez wiele lat obiektem obserwacji ornitologów. Dzięki temu dowiemy się więcej o zwyczajach tych ptaków w środowisku miejskim, a także o tym, jak zmienia się ich populacja. Zachęcamy mieszkańców Szczecina do pomocy w zbieraniu danych i zgłaszania obserwacji ptaków z obrączkami poprzez formularz na stronie Stacji Ornitologicznej (https://ring.stornit.gda.pl). Obserwacja i oznakowanie kruka w Szczecinie to wydarzenie, które pokazuje, że granice między światem dzikiej przyrody a światem ludzi zacierają się. Aby zapewnić harmonijne współistnienie ludzi i zwierząt, ważne jest, abyśmy podjęli działania, które pozwolą nam lepiej zrozumieć potrzeby zarówno jednych, jak i drugich.
(k)
