Nadchodzący listopad zawsze jest pełen refleksji, podsumowań oraz skłania nas do uporządkowania spraw za życia. W minionych latach goszcząc w Państwa domach na stronach „Kuriera” w okresie listopadowym poruszałam kwestie spadkowe. Nie będzie pewnie dla Państwa zaskoczeniem, że i w tym roku nie odstąpię od tej mojej małej tradycji i przybliżę Państwu w kilku słowach temat przygotowania do spadkobrania, choć tym razem – dla urozmaicenia – odpowiem na najczęściej stawiane mi pytania.
• W jaki sposób można przeprowadzić postępowanie spadkowe?
Ścieżki są dwie, pierwsza to sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza, zaś druga to postępowanie sądowe w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku.
• Jakie dokumenty należy przygotować?
Jeżeli spadkodawca sporządził testament, będziemy potrzebować oryginału testamentu, niezbędne będą również akty stanu cywilnego (akt urodzenia, zgonu, małżeństwa) celem udowodnienia swojego pokrewieństwa i ustalenia kręgu spadkobierców uprawnionych oraz akt poświadczenia dziedziczenia lub postanowienie sądowe, jeżeli spadkobierca zmarł i jego miejsce zajmą inne osoby.
• Dlaczego istnieje potrzeba pójścia do sądu, skoro można załatwić sprawę spadkową u notariusza?
U notariusza przeprowadzimy sprawę spadkową, jeżeli wszyscy spadkobiercy stawią się w kancelarii w danym dniu osobiście. Nie wchodzi w grę działanie przez pełnomocnika. Najczęściej przeszkodą bywa zamieszkiwanie części spadkobierców za granicą, skłócenie członków rodziny i brak zgodnego współdziałania oraz brak kontaktu z krewnymi, którzy muszą stawić się u notariusza.
• Czy sąd na pierwszej sprawie od razu podzieli spadek i przyzna własność składników masy spadkowej oraz zasądzi stosowne spłaty?
Nie, należy odróżnić postępowanie spadkowe w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku i postępowanie w zakresie działu spadku. Pierwszym krokiem jest stwierdzenie nabycia spadku, a zatem wskazanie przez sąd, kto jest spadkobiorcą, czy spadkobranie następuje w oparciu o testament czy w ramach dziedziczenia ustawowego, a także w jakiej części każdy ze spadkobierców dziedziczy.
Dopiero gdy postanowienie kończące postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku uprawomocni się, możemy przejść do kolejnego kroku, czyli działu spadku, w którym to postępowaniu sąd będzie decydował o przyznaniu konkretnych składników majątku spadkobiercom oraz o spłatach na rzecz pozostałych.
• Czy można przeprowadzić postępowanie spadkowe, gdy nie znamy adresów i danych wszystkich krewnych?
Jest to możliwe, jednak postępowanie będzie skomplikowane – należy wówczas złożyć dodatkowe wnioski zmierzające do ustalenia ostatniego miejsca zamieszania poszukiwanej osoby, a dalej np. wniosek o ustalenie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.
Życzę Państwu powodzenia przy załatwianiu spraw spadkowych. ©℗
adwokat Agnieszka JUCHNO-MARCJAN
