Sceptycy pokręciliby pewnie z niedowierzaniem głową. To, że prawo można interpretować na wiele sposobów i że poglądy, choćby skrajne, podparte rzeczową argumentacją mogą stanowić solidne podwaliny nowej linii orzeczniczej powinno być jasne. W swojej pracy poznaję problemy prawne i czasami mawiam, że co człowiek to przypadek, co orzeczenie to nowa historia i coś w tym jest.
Temat, który wybrałam na dzisiejszą publikację nie jest przypadkowy. Pragnę Państwu przybliżyć nowy sposób rozliczeń, a raczej rozszerzenia zakresu faktów jakie powinien brać pod uwagę sąd przy wydawaniu orzeczenia w zakresie podziału majątku wspólnego małżonków.
Dotychczas sądy rozpoznające wnioski o podział majątku rolę tego postępowania sprowadzały najczęściej do wyliczeń matematycznych, niechętnie podejmując jakiekolwiek wątki wykraczające poza sztywne wyliczenia poczynione przez biegłych rzeczoznawców. Tym trudniejsza była rola adwokata, który był/jest zmuszony przekonywać na wszelkie sposoby sąd, że w tym konkretnym przypadku należy wyjść poza schemat i rozważyć sprawę szerzej, mając na uwadze również tło rozstania małżonków.
W minionych latach sądy sukcesywnie, choć niechętnie, uchyliły furtkę do rozważań nad ustaleniem nierównych udziałów w (najczęściej skrajnych) przypadkach, a nawiązujących do winy jednak jedynie wówczas, gdy wina pozostawała w związku z finansami. Przykładowo, gdy jeden z małżonków trwonił majątek, wyprzedawał go lub przegrywał w gry hazardowe, ewentualnie poddał się nałogom i trwonił dochody wspólnego gospodarstwa domowego na używki – sąd podziałowy zaczynał interesować się sprawą także w zakresie tzw. nierównych udziałów.
Stąd tak istotne jest orzeczenie Sądu Najwyższego wydane w sprawie toczącej się pod sygnaturą I CSKP 1401/22. Wydane orzeczenie to bardzo duży ukłon w stronę małżonka, który został zdradzony i porzucony przez tego drugiego. Orzeczenie to zostało wydane w sprawie o podział majątku byłych małżonków, których małżeństwo rozpadło się po 10 latach, a przyczyną rozpadu pożycia i rozwodu, była niewierność kobiety. Na sądzie powszechnym argumentacja mężczyzny związana z niewiernością żony nie zrobiła większego wrażenia i nie znalazła uznania, jednak sam zainteresowany zdecydował się walczyć do końca i skierować skargę do Sądu Najwyższego, który zaakcentował, że Sąd Okręgowy niezasadnie przyjął równorzędność „ważnych powodów” i nierównego stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego, które uzasadniają odstąpienie od reguły równych udziałów przy podziale i zastosowania art. 43 § 2 k.r.i o. Sąd ten wskazał, że badanie tych czynników następować w ten sposób, że najpierw dokonywana jest ocena, czy zaistniały „ważne powody”, a jeśli tak to sąd, na żądanie zainteresowanego małżonka określa wielkość udziałów. Wina przy tym nie może pozostać bez znaczenia, albowiem w razie pominięcia czynnika winy rozkładu pożycia, dochodziłoby do tego, że małżonek niewinny, oprócz dolegliwych następstw osobistych i społecznych rozwodu, byłby także narażony na realne, dotkliwe konsekwencje podziału majątku zgodnie z zasadą równości udziałów. Często w praktyce, małżonek nieponoszący winy za rozpad związku, jest niemal postawiony pod ścianą i mimo tego, że nie chciał się rozwodzić często staje także przed wieloma trudnymi wyborami związanymi z koniecznością uregulowania spraw finansowych rozwiedzionych małżonków. Przed sprecyzowaniem swoich żądań w sprawie o podział majątku warto skonsultować się z adwokatem i poruszyć kwestię nierównych udziałów.
Życzę powodzenia i samych wygranych spraw. ©℗
Adwokat Agnieszka Juchno-Marcjan
