W dzisiejszych czasach, poczucie anonimowości szczególnie w wypowiedziach publikowanych anonimowo w Internecie sprawia, że chętniej wyrażamy swoją opinię o innych osobach. Warto przy tym pamiętać, że słowa mają moc i możemy zostać ukarani szczególnie za krzywdzące innych, nieprawdziwe słowa. W polskim systemie prawnym dobra osobiste są szczególnie chronione, a jednym z najważniejszych z nich jest dobre imię. Naruszenie dobrego imienia, zniesławienie czy inne formy naruszenia dóbr osobistych mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
Dobra osobiste to niemajątkowe wartości przysługujące każdej osobie fizycznej i prawnej, które są ściśle z nimi związane. Polskie prawo cywilne nie zawiera zamkniętego katalogu dóbr osobistych, co pozwala na ich szerokie interpretowanie w zależności od rozwoju społeczno-kulturowego. Przykładami dóbr osobistych wymienionymi w art. 23 Kodeksu cywilnego są m.in.: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko czy wizerunek.
Jednym z kluczowych dóbr osobistych jest dobre imię, które obejmuje szacunek, jakim dana osoba cieszy się w społeczeństwie oraz reputację zawodową. Naruszenie tego dobra osobistego ma miejsce, gdy dochodzi do działań lub wypowiedzi, które mogą obniżyć czyjeś poważanie w oczach innych lub wpłynąć negatywnie na jego ocenę w środowisku zawodowym, rodzinnym czy społecznym.
W polskim prawie ochrona dóbr osobistych wynika przede wszystkim z przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego, dobra osobiste człowieka, w tym dobre imię, podlegają ochronie prawnej. Art. 24 stanowi, że osoba, której dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, może żądać zaniechania takiego działania, usunięcia skutków naruszenia oraz ewentualnego zadośćuczynienia lub odszkodowania.
Naruszenie dobrego imienia to działanie, które prowadzi do utraty szacunku społecznego danej osoby. Może to obejmować różnorodne formy, w tym zniesławienie, oczernianie, rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub obraźliwe wypowiedzi na temat osoby, lub firmy. Dobre imię można naruszyć zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej – w mediach, Internecie, czy też w bezpośrednich kontaktach międzyludzkich.
Jakie kroki prawne możemy podjąć w przypadku naruszenia dóbr osobistych?
• Żądanie zaniechania naruszeń – Poszkodowany ma prawo żądać, aby sprawca naruszenia zaprzestał działań godzących w jego dobra osobiste, np. usunął obraźliwe treści, które zostały zamieszczone w Internecie.
• Żądanie usunięcia skutków naruszenia – Osoba pokrzywdzona może domagać się od sprawcy podjęcia działań naprawczych, np. opublikowania sprostowania, przeprosin lub usunięcia fałszywych informacji.
• Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę – W przypadku szkody niemajątkowej (psychicznej, moralnej) wynikającej z naruszenia dóbr osobistych, poszkodowany może ubiegać się o rekompensatę finansową.
• Odszkodowanie – W sytuacji, gdy naruszenie dóbr osobistych spowodowało szkodę majątkową, np. w postaci utraty kontraktów lub klientów, możliwe jest dochodzenie odszkodowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.
Naruszenie dobrego imienia często wiąże się z dwoma przestępstwami określonymi w Kodeksie karnym: zniesławieniem (art. 212 KK) oraz zniewagą (art. 216 KK). Osoby, które czują się poszkodowane, mogą zatem dochodzić swoich praw zarówno na drodze cywilnej, jak i karnej.
Chrońmy prawnie swoje dobre imię!
adwokat Agnieszka JUCHNO-MARCJAN
