Ten temat, choć dotykający wielu z nas nadal budzi niepokój. Wiemy doskonale jaką procedurę przejść, aby odziedziczyć dom, samochód, jakich formalności dopełnić, żeby widnieć w księdze wieczystej jako właściciel, z działalnością bywa nieco inaczej.
Na początku wypada wspomnieć, że dziedziczenie działalności gospodarczej po zmarłym przedsiębiorcy jest kwestią, którą reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z nim, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na jedną lub kilka osób po jego śmierci. Niemniej istotne jest, że do spadku nie należą prawa i obowiązki związane ściśle z osobą zmarłego ani te, które automatycznie przechodzą na inne osoby niezależnie od tego, czy są spadkobiercami. Ale czy działalność gospodarcza zarejestrowana w CEIDG podlega dziedziczeniu?
Nie, ponieważ wpis do CEIDG nie jest prawnym lub majątkowym prawem ani obowiązkiem, o którym mówi Kodeks cywilny. Jest to jedynie rejestracja danych dotyczących działalności gospodarczej w systemie teleinformatycznym. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, przedsiębiorca może być wykreślony z CEIDG z urzędu, jeśli zaprzestanie on na stałe wykonywania swojej działalności gospodarczej. Śmierć osoby prowadzącej działalność gospodarczą na pewno można zakwalifikować do tego typu sytuacji.
Jednakże przepisy Kodeksu cywilnego pozwalają na dziedziczenie przedsiębiorstwa, definiowanego jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych służących prowadzeniu działalności gospodarczej. W takim przypadku sąd może, na wniosek osoby zainteresowanej, potwierdzić nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz, zgodnie z odpowiednimi przepisami, może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia.
W przypadku kontynuowania działalności gospodarczej zmarłego, konieczne jest uzyskanie przez spadkobiercę własnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Należy pamiętać, że prawa i obowiązki o charakterze publicznoprawnym nie podlegają dziedziczeniu.
W przypadku dziedziczenia udziałów w spółce cywilnej, każdy wspólnik rejestruje swoją działalność pod własnym nazwiskiem, korzystając z formularza CEIDG-1, tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Wspólnicy wnoszą wkład do spółki, który staje się wspólną własnością wszystkich wspólników.
Zazwyczaj po śmierci wspólnika spółki cywilnej jego spadkobiercy nie wstępują do spółki, a pozostali wspólnicy są zobowiązani do spłacenia ich udziału. Zgodnie z art. 871 Kodeksu cywilnego, spłata ta może odbyć się w naturze lub w pieniądzu, a sposób określa umowa spółki. Jednakże wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług lub używaniu przez spółkę rzeczy nie podlega zwrotowi.
W przypadku, gdy umowa spółki zawarta jest na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może wystąpić z niej, zgodnie z art. 869 Kodeksu cywilnego. Jednakże istnieją okoliczności, w których wspólnik może zrezygnować ze swojego udziału bez zachowania terminów wypowiedzenia, a dziedziczenie spadkobiercy jest jedną z nich.
A jak wygląda dziedziczenie przy spółce z o.o. lub innej kapitałowej? To już temat na kolejne nasze czytelnicze spotkanie. ©℗
adwokat Agnieszka JUCHNO-MARCJAN
https://ajm-prawnik-szczecin.pl/
