W dzisiejszej publikacji pragnę Państwu przybliżyć krok po kroku przejście przez procedurę spadkową.
Pierwszym pytaniem, na które należy sobie odpowiedzieć, jest ustalenie kręgu spadkobierców, czyli osób, które dziedziczą zgodnie z Kodeksem cywilnym – i to niezależnie od tego, czy dysponujemy testamentem, czy dziedziczenie nastąpi zgodnie z ustawą.
Dalej należy wiedzieć, że krokiem pierwszym będzie alternatywne sporządzenie u notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia lub skierowanie wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku po osobie zmarłej. Dopełnienie formalności u notariusza może okazać się wyjściem szybszym, jednak nie zawsze jest możliwe z uwagi na fakt, że potencjalni spadkobiercy muszą stawić się w jednym miejscu i czasie. Opcja ta odpada, gdy jednoczesna obecność jest niemożliwa lub utrudniona z uwagi na zamieszkanie spadkobiercy za granicą, brak kontaktu z pozostałymi spadkobiercami lub konflikt rodzinny i brak chęci zgodnego współdziałania po stronie wszystkich spadkobierców.
Przygotowywanie się do wizyty u notariusza lub do złożenia wniosku do sądu należy poprzedzić skompletowaniem odpisów skróconych akt stanu cywilnego, które będą niezbędne w obu przypadkach. Akt zgonu, akty urodzenia dzieci, akt małżeństwa stanowią dowód zdarzeń prawnych, które kreują spadkową rzeczywistość i wskazują na krąg osób uprawnionych do ubiegania się o spadek.
Pierwszy etap sprawy spadkowej kończy się wyłącznie ustaleniem osób, które są spadkobiercami po osobie zmarłej wraz ze wskazaniem ich udziałów w spadku. Składając wniosek do sądu, należy liczyć się z kilkumiesięcznym terminem oczekiwania na posiedzenie, natomiast czas trwania całej sprawy w przedmiocie nabycia spadku uzależniony jest od wielu czynników, jak m.in.: kwestionowanie testamentu, konieczność zasięgania opinii biegłych lekarzy co do zdrowia psychicznego testatora, znajomość danych adresowych wszystkich osób zainteresowanych czy brak podejmowania korespondencji przez niektórych uczestników postępowania. Przy braku czynników wydłużających czas rozpoznania sprawy, przy założeniu, że wniosek jest w pełni kompletny i zawiera wszelkie niezbędne dokumenty i załączniki sprawa może zakończyć się już na pierwszym terminie.
Po uprawomocnieniu się postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku należy pamiętać o konieczności złożenia deklaracji w urzędzie skarbowym o rodzaju i wartości przyjętego spadku.
W przypadku gdy spadkobierców jest kilku – kolejnym etapem postępowania spadkowego będzie dział spadku. Podobnie jak w przypadku stwierdzenia nabycia spadku, tak i przy dziale spadku mamy możliwość dokonania zgodnego działu spadku przed notariuszem, jak też w przypadku braku porozumienia sprawę należy skierować do sądu. Co do zasady takie postępowanie będzie bardziej skomplikowane i zapewne nie zakończy się w terminie kilku miesięcy, choćby z uwagi na różnorodność żądań, jakie można skierować do sądu oraz czas oczekiwania na opinię biegłego rzeczoznawcy, który szacuje cenę nieruchomości i innych dóbr.
Życzę przemyślanych kroków i szybkiego rozwiązania sporów sądowych. ©℗
adwokat Agnieszka JUCHNO-MARCJAN
