W dzisiejszym artykule pochylimy się nad problemem cofnięcia pozwu, do którego to może dojść już po zainicjowaniu postępowania sądowego. Z różnych przyczyn powód ma prawo podjąć decyzję o cofnięciu pozwu. Kwestię tę reguluje art. 203 Kodeksu postępowania cywilnego. Powód może jednocześnie zrzec się roszczenia, jednak nie musi. Jeżeli zrzeka się on roszczenia, to może złożyć stosowne oświadczenie aż do wydania wyroku. W przypadku, gdy nie zrzeka się on roszczenia – cofnięcie jest dopuszczalne do rozpoczęcia rozprawy, a w późniejszym czasie wymaga zgody pozwanego. Co istotne, powód ma możliwość cofnięcia powództwa częściowo lub w całości.
Zgoda pozwanego na cofnięcie pozwu jest wymagana, jeżeli powód składa oświadczenie bez zrzekania się roszczenia po rozpoczęciu rozprawy. Ustawodawca nie określił, w jakiej formie zgoda ta powinna zostać wyrażona. Może zatem być zawarta w piśmie procesowym, a także złożona ustnie na rozprawie. W przypadku, gdy powód złoży oświadczenie poza rozprawą, a zgoda pozwanego jest konieczna, to pozwany powinien w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia mu pisma w tym przedmiocie złożyć oświadczenie. Jeżeli w powyżej wskazanym terminie pozwany nie wyrazi swojego stanowiska w sprawie, to jest to tzw. milcząca zgoda.
Zaznaczyć należy, że powód może odwołać swoje oświadczenie o cofnięciu pozwu i zrzeczeniu się roszczenia, powołując się na błąd, podstęp lub groźbę. Odwołanie jest dopuszczalne tak długo, aż oświadczenie to nie osiągnie skutku procesowego. Z uwagi na obszerną problematykę tego zagadnienia i ramy niniejszego artykułu, możliwości i konsekwencji odwołania oświadczenia o cofnięciu pozwu nie będą szerzej omawiane.
Pozwany musi złożyć wniosek, aby otrzymać zwrot kosztów postępowania od powoda w przypadku cofnięcia przez niego pozwu. Wniosek o przyznanie kosztów powinien zostać złożony przez pozwanego w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym otrzymał zawiadomienie o cofnięciu pozwu. Termin ten jest wiążący dla pozwanego również wówczas, gdy oświadczenie o cofnięciu pozwu powód złożył na rozprawie, a pozwany nie miał wówczas możliwości zgłoszenia odpowiedniego wniosku. Konieczne jest jednak nie tylko żądanie pozwanego, lecz również brak rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.
Należy zwrócić uwagę na odstępstwo w tym zakresie. Otóż w sytuacji, gdy pozwany dokonał zapłaty już po wytoczeniu powództwa i w konsekwencji tego powód cofnął pozew, to pozwanego obciążał będzie obowiązek zwrotu kosztów postępowania powodowi. Wynika to z tego, że zaspokojenie roszczeń powoda po wytoczeniu powództwa oznacza, że pozwany przegrał proces.
Kolejnym istotnym aspektem jest zwrot uiszczonych opłat sądowych powodowi. Otóż sąd zwraca powodowi całą uiszczoną opłatę od pozwu, jeżeli cofnięcie pozwu nastąpiło przed wysłaniem odpisu pozwu pozwanemu. Powód otrzyma zwrot połowy wniesionej opłaty w sytuacji, gdy pozew został cofnięty przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana. Odrębnie uregulowana została kwestia cofnięcia pozwu w sprawach o rozwód i separację. Otóż sąd zwraca całą uiszczoną opłatę od pozwu o rozwód lub separację albo wniosku o separację w razie cofnięcia pozwu lub wniosku na skutek pojednania się stron w pierwszej instancji. Natomiast w razie pojednania się stron przed zakończeniem postępowania apelacyjnego zwracana jest połowa opłaty wniesionej od apelacji.
Konsekwencją skutecznego cofnięcia pozwu jest umorzenie postępowania w zakresie odpowiadającym złożonemu oświadczeniu. Z uwagi na to, że jest to postanowienie kończące postępowanie, to możliwe jest jego zaskarżenie zażaleniem.
adwokat Agnieszka JUCHNO-MARCJAN
