Dziś kilka słów o podziale majątku, ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy w ramach własnych firm współtworzyli majątek wspólny.
Pierwszą myślą, która przychodzi zazwyczaj do głowy, gdy pytam klientów, jakie składniki będą dzielone w ramach podziału majątku, bywają dom, środki pieniężne i kredyty. Te trzy płaszczyzny to zdecydowanie tematy wiodące. Z niemałym zdziwieniem spotykam się, gdy dopytuję o firmy, odnoszę wrażenie, że w tym zakresie jesteśmy zdecydowanie za mało świadomi tego, że jeżeli firmę otworzyliśmy w trakcie trwania wspólności ustawowej i firma ta nadal istnieje – musimy się nią podzielić. Oczywiście bywa różnie i niekiedy ta nieświadomość słono może nas kosztować. Przykładowo, małżonkowie (często już byli) drogą wzajemnych ustępstw dochodzą do porozumienia i udaje się im podzielić majątek u notariusza, o zgrozo jeżeli taki akt nazywa się podziałem częściowym. Wówczas w oczekiwaniu na końcowy podział może się okazać, że ustąpiliśmy na etapie podziału częściowego, a jednym ze składników, który nadal czeka na podział, będzie firma. Nawet jeżeli prowadzona przez nas jednoosobowa działalność będzie obejmowała kilka biurek, komputerów i auto w leasingu, nie będzie bezwartościowa. W ewentualnym postępowaniu sądowym biegli rzeczoznawcy z zakresu wyceny przedsiębiorstw będą wyceniać bowiem potencjał firmy i wartości niematerialne, próbując nadać renomie czy dobrej sławie firmy wartość w pieniądzu. Można powiedzieć, że to co braliśmy za dobrą kartę, czyli nasze lata starań o terminowość, rzetelność i zaangażowanie w każde firmowe przedsięwzięcie, obraca się w wyższą spłatę.
Co ma znaczenie? Przede wszystkim data – kiedy założyliśmy firmę – czy w czasie trwania wspólności ustawowej, czy w okresie trwania rozdzielności? Czy w firmę angażowaliśmy środki pochodzące z majątku wspólnego czy osobistego? Pytań dużo, a odpowiedzi często nie przybliżają nas do rozwiązania.
Niemniej fakt, że rozdzielność została zawarta lata wstecz również może być przyczynkiem dla dodatkowych roszczeń. Jeżeli bowiem firma została otwarta w trakcie trwania wspólności, a dalej po rozdzielności przynosiła dochody to wówczas w nomenklaturze prawniczej jako tzw. pożytki cywilne środki te mogą ulegać podziałowi. Morał z tego taki, że jak już decydujemy się na rozdzielność, warto uporządkować kwestie podziałowe. Ograniczamy sobie wówczas stres i niepewność co do wysokości wzajemnych rozliczeń niekoniecznie związanych z samym majątkiem, ale z roszczeniami pobocznymi, które potrafią sięgnąć dziesiątek lub setek tysięcy złotych, w ramach pożytków czy nakładów.
Na potrzeby dzisiejszego artykułu zahaczyłam o podział majątku w tle z działalnością gospodarczą, lecz pamiętajmy, że nasze firmy prowadzimy w ramach różnego rodzaju konfiguracji firmowych, np. spółek z o.o. Zakup udziałów w trakcie trwania wspólności również wymaga głębszej analizy i będzie tematem kolejnych artykułów.
adwokat Agnieszka JUCHNO-MARCJAN
