Samorządy również odpowiadają za zdrowie swoich mieszkańców. I choć konkretne świadczenia zdrowotne powinno zapewniać państwo, to pozostaje spora przestrzeń do działań lokalnych. Bywa że właśnie doświadczenia samorządów stają się impulsem do zmian w przepisach, w wykazach świadczeń gwarantowanych... Przez lata niektóre gminy fundowały swoim najmniejszym mieszkańcom szczepienia przeciwko pneumokokom. Dzisiaj to gwarantuje je państwo. Samorządy szukają więc nowych kierunków dla swoich programów z zakresu polityki zdrowotnej...
Wcale nie jest łatwo stworzyć dobry program zdrowotny. Ten powstający w samorządzie dokładnie prześwietlają specjaliści z Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Ich opinia jest już wiążąca dla samorządów. Negatywna oznacza koniec programu lub konieczność jego poprawy. Urzędnicy wiedzą już, że najłatwiej jest przygotować program dotyczący szczepień ochronnych. Dlatego tych w samorządach jest najwięcej.
- Jedna trzecia programów samorządowych z zakresu polityki zdrowotnej dotyczy szczepień i w ogóle profilaktyki chorób zakaźnych - przyznawał lekarz Tomasz Jan Prycel, współtwórca projektu "Zdowie-Człowiek-Proflaktyka", który w Policach prowadził konferencję na temat chorób zakaźnych. - W miarę łatwo wygospodarować na to budżet. To taki wstęp dla samorządów, żeby w przyszłości robić trudniejsze programy
Ale zwracał też uwagę, że wciąż tego rodzaju programy są potrzebne. Zwłaszcza w odniesieniu do określonych grup mieszkańców.
- Jedną z nich są seniorzy, czyli osoby "65 plus" - mówił. - Warto szczepić tę grupę przeciwko pneumokokom. Niedawno ukazały się przekonujące dane kliniczne, wskazujące, że w tej grupie osób szczepienie przeciwko pneumokokom skutecznie redukuje częstość występowania chociażby zapaleń płuc. I w tej grupie wiekowej jest to jednorazowe szczepienie, którego nie trzeba powtarzać co roku. U osób po 65 roku życia liczba infekcji pneumokokowych rośnie lawinowo, i one potrafią mieć naprawdę ciężki przebieg.
Poza pneumokokami wciąż warte rozważenia są szczepienia przeciwko grypie dla określonych grup ryzyka, przeciwko meningokokom, rotawirusom, HPV. Nie ma ich na liście szczepień podstawowych. Ale niedawno na listę refundacyjną trafiła szczepionka przeciwko grypie.
- Szczepionka przeciwko grypie jest na liście refundacyjnej, ale nie w kalendarzu szczepień ochronnych - przyznaje lekarz. - Jest refundowana w 50 procentach dla określonej populacji. Może inne szczepienia pójdą tą drogą? Pacjent będzie mógł kupić taniej ze względu na to, że refundowane i jest uzasadnienie epidemiologiczne?
Jedną z gmin, która realizuje własne programy zdrowotne, są Police. To one były gospodarzem ostatniej konferencji na temat profilaktyki chorób zakaźnych, organizowanej w różnych miastach przez Stowarzyszenie Parasol dla Życia.
- Jesteśmy jedną z gmin w Polsce, która programy zdrowotne realizuje i finansuje od bardzo dawna, bo od lat 90 - przyznaje Agnieszka Komor, sekretarz gminy Police. - Teraz postawiliśmy na profilaktykę. Konkretnie - na szczepienia. Szczepimy przeciwko pneumokokom - to program skierowany do najmłodszych mieszkańców naszej gminy, do 2-latków. Po raz ostatni go realizujemy, bo te uodpornienia już są w kalendarzu szczepień, czyli finansuje je państwo. Prowadzimy też program szczepień przeciwko grypie dla 65-latków. Wcześniej realizowaliśmy program szczepień przeciwko HPV wśród dziewczynek, przez dwa lata. W pierwszym roku wyszczepialność była imponująca - zaszczepiliśmy ponad 90 procent populacji. W kolejnym roku to zainteresowanie spadło. A inna sprawa - to był wtedy drogi program. Od przyszłego roku chcielibyśmy realizować program walki z otyłością wśród dzieci, w szkołach podstawowych.
Sekretarz gminy Police przyznaje, że w tym samorządzie były podejmowane próby wdrożenia programów profilaktyki chorób cywilizacyjnych (innych niż szczepienia), ale nie znalazły one uznania u specjalistów z AOTMiT. Być może teraz to się zmieni.
Tekst i fot. Agnieszka Spirydowicz
Na zdjęciu: O wyzwaniach w profilaktyce chorób zakaźnych wśród osób dorosłych mówiła w Policach Joannna Stryczyńska-Kazubska z Katedry i Zakładu Profilaktyki Zdrowotnej UMP.
