14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Czystego Powietrza. Jak pokazują liczne badania, jego jakość w Polsce jest jedną z najgorszych w Unii Europejskiej, a poziom zanieczyszczeń wielokrotnie przekracza normy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Co możemy zrobić, aby zmienić te statystyki i poprawić fatalną jakość powietrza, którym oddychamy?
Nie mamy powodu do zadowolenia: Raport Najwyższej Izby Kontroli podaje, że w Polsce stężenie najbardziej szkodliwych dla zdrowia cząsteczek PM2,5 (pył atmosferyczny zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 nm) jest najwyższe w całej Unii Europejskiej. W pierwszej setce najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie blisko połowa - bo aż 45 - to miasta polskie. Szesnaście z nich już w połowie lutego 2018 przekroczyło swój roczny limit dopuszczalnych poziomów stężenia szkodliwych substancji. Rocznie z powodu złej jakości powietrza przedwcześnie umiera aż 40 tys. osób. Wobec takich danych nie można przejść obojętnie.
Domowe ciepło
Największym wrogiem czystego powietrza jest smog. Jak podaje raport „Szóste Paliwo. Termomodernizacja budynków jednorodzinnych kluczem do rozwiązania problemu smogu w Polsce. Korzyści dla właścicieli budynków oraz dla gmin i kraju” główną przyczyną powstawania zanieczyszczeń są spaliny wydobywające się z kominów nieocieplonych domów jednorodzinnych. Mamy ich w Polsce aż 5,5 mln, a według ekspertów kompleksowego ocieplenia wymaga aż 3,6 mln.
– Większość domów wymagających ocieplenia to budynki wzniesione przed ’89 rokiem. Technologia, w której zostały zbudowane sprawia, że mają niską efektywność energetyczną, co oznacza, że potrzebują dużej ilości paliwa, by utrzymać komfortową temperaturę w pomieszczeniach. To właśnie emisja tych paliw w największym procencie odpowiada za powstawanie smogu. Nawet, jeżeli zamiast węglem palimy ekogroszkiem czy gazem, a nie mamy odpowiednio ocieplonych ścian, ilość energii potrzebnej do ogrzania domu jest wciąż bardzo duża – mówi Konrad Witczak, ekspert Rockwool Polska.
Teraz zdecydowanie łatwiej jest zadbać o ocieplenie domu. Dzięki funkcjonującemu od września programowi „Czyste Powietrze”, każdy może otrzymać dofinansowanie na przeprowadzenie kompleksowego docieplenia budynku, wymiany stolarki okiennej i kotła na piec nowej generacji. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Do 2014 roku w Polsce nie obowiązywały jeszcze żadne normy dotyczące jakości pieców. Na szczęście od tego czasu wiele się zmieniło: od lipca 2018 roku na rynku można kupić jedynie kocioł klasy piątej, a do 2026 roku każdy właściciel domu ma obowiązek dokonać jego wymiany. Najlepiej zrobić to jednak jak najszybciej: najnowszej klasy kotły emitują aż od 4 do 5 razy mniej pyłu i aż do 50 razy mniej tlenku węgla niż tzw. kopciuchy (kotły 1 klasy). Dzięki temu można znacząco wpłynąć na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w swojej okolicy.
Za mało drzew, za dużo odpadów
Drzewa są niezwykle skuteczne w oczyszczaniu powietrza z toksycznych gazów i pyłów, w tym także smogu, uczestniczą również w redukcji gazów cieplarnianych. Średniej wielkości drzewo pochłania aż 1 tonę dwutlenku węgla na 1m3 i produkuje przy tym 727 kg tlenu! Liście drzew działają podobnie jak filtry. Dlatego, aby poprawić jakość powietrza w okolicy, warto w przydomowym ogródku posadzić kilka drzew i krzewów.
W jednym z ostatnich badań przeprowadzanych przez Ministerstwo Środowiska, aż 45% Polaków przyznało, że największym problemem środowiska jest zbyt duża ilość odpadów. Większość z nich, ze względu na brak odpowiedniej segregacji, nie zostaje poddana recyklingowi tylko ląduje na wysypiskach śmieci, bądź w spalarniach i zatruwa powietrze, którym oddychamy. Jednym z najefektywniejszych i zarazem najprostszych rozwiązań tego problemu jest ograniczenie produkcji śmieci w gospodarstwie domowym. Do tego zachęca także coraz popularniejszy na świecie ruch „zero waste”/„less waste”. Od czego zacząć? Najlepiej od ograniczenia zużycia tworzyw sztucznych, które stanowią aż 80% wszystkich śmieci pływających w oceanach. Największym winowajcą jest plastik – zwykła reklamówka produkowana jest w kilka sekund, korzystamy z niej średnio ok. 30 minut, a rozkłada się ona ok. 400 lat. Na zakupy chodźmy z własnymi siatkami i torbami, a zamiast plastikowych butelek wybierajmy szklane. Zrezygnujmy też z jednorazowych ścierek, kubków czy słomek.
Fot. Adobe Stock
