Monografia „Szczecin czechosłowackim okiem na morza i oceany” prof. Anny Szczepańskiej - Dudziak została wyróżniona podczas tegorocznej edycji historycznego konkursu o Nagrodę im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego. Autorka jest profesorem w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Szczecińskiego.
Zainteresowanie Czechosłowacji położonym u ujścia Odry Szczecinem, sięgające czasów dwudziestolecia międzywojennego, pozostało aktualne także po zakończeniu II wojny światowej. Wtedy też powrócono do koncepcji umiędzynarodowienia portu i przekazania Czechosłowacji jego części w zamian za korzystne dla Polski rozstrzygnięcia sporu o Śląsk Cieszyński. Żywe pozostawały także plany wspólnej inwestycji w postaci budowy kanału Odra-Dunaj. Pomimo deklaracji składanych już w 1945 r. przez polityków i dyplomatów oraz trwających negocjacji dotyczących możliwości korzystania przez Czechosłowację z polskich portów nie udało się do 1947 r. osiągnąć porozumień pozwalających Pradze na realizację planów uczynienia ze Szczecina portu tranzytowego (z eksterytorialną strefą) dla swoich towarów. Poza faktem, że dopiero w 1947 r. port w Szczecinie został przekazany stronie polskiej przez radziecką administrację, na przeszkodzie do rozpoczęcia korzystnej dla obu stron współpracy gospodarczej stały polsko-czechosłowackie spory graniczne oraz brak porozumienia co do sytuacji mniejszości narodowych w obu krajach. Zanim osiągnięto kompromis w negocjacjach, strona polska czyniła starania na forum międzynarodowym o pomoc w odbudowie portu w Szczecinie i stworzenie warunków dla przejęcia znacznej części tranzytu realizowanego do tej pory przez porty niemieckie, zwłaszcza Hamburg.
Właśnie o tych sprawach pisze szczecińska uczona.
W konkursie o Nagrodę im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego nagradzane są publikacje dotyczące dziejów Europy Środkowo-Wschodniej i jej relacji z Polską w okresie od średniowiecza do współczesności. Nagroda przyznawana jest corocznie, naprzemiennie autorowi polskiemu lub zagranicznemu i obejmuje publikacje, które ukazały się w ostatnich 3 latach.
Patroni Nagrody – Henryk Wereszycki i Wacław Felczak – to wybitni znawcy i badacze dziejów Europy Środkowo-Wschodniej. Prof. Henryk Wereszycki zajmował się dziejami Polski porozbiorowej, historii dyplomacji europejskiej w XIX wieku i monarchii habsburskiej, był autorem wielu dzieł fundamentalnych dla polskiej historiografii. Prof. Wacław Felczak zajmował się zaś badaniami historii Węgier, Europy Środkowej i Słowiańszczyzny południowej w XIX i XX wieku. Jego dorobek naukowy znany jest na cały świecie.
(as)
