Budowa nowego wschodniego toru podejściowego do Świnoujścia jest częścią programu wieloletniego pn. „Budowa i rozbudowa infrastruktury dostępowej do portu w Świnoujściu w latach 2023 – 2029”. Tor ma prowadzić do przyszłego głębokowodnego terminalu kontenerowego. Urząd Morski w Szczecinie 6 maja br. podpisał umowę z wykonawcą studium wykonalności, raportu o oddziaływaniu na środowisko, raportu na odkład urobku i opracowań pomocniczych dla zadania „Przeprowadzenie prac dla umożliwienia transportu wodnego do portu zewnętrznego w Świnoujściu”, czyli dla nowego podejścia.
Przypomnijmy, że program „Budowa i rozbudowa infrastruktury dostępowej do portu w Świnoujściu w latach 2023 – 2029” składa się z trzech zadań: budowy nowego toru podejściowego, falochronu oraz pogłębiarki, która będzie służyła do utrzymania torów wodnych.
Umowę na kluczowe dokumenty dla nowego podejścia podpisali: dyrektor UMS Wojciech Zdanowicz i Mateusz Samulak, prezes Biura Projektów Budownictwa Morskiego PROJMORS z Gdańska, lidera konsorcjum wykonawczego, w skład którego wchodzi też gdańska spółka EKO-KONSULT. Wartość umowy wynosi ponad 9,7 mln zł. Wykonawca ma 32 miesiące na realizację zadania.
Umowa obejmuje przygotowanie studium wykonalności wraz z analizą kosztów i korzyści dla inwestycji „Przeprowadzenie prac dla umożliwienia transportu wodnego do portu zewnętrznego w Świnoujściu”, raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i obszary NATURA 2000 (na potrzeby uzyskania przez inwestora decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji tego przedsięwzięcia, wydawanej przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska), pobranie i zbadanie próbek urobku pochodzącego z dna trasy nowego toru oraz wykonanie raportu na jego odkład do morza, a także wariantowej koncepcji gospodarowania urobkiem pogłębiarskim.
Jak podkreślił dyrektor Zdanowicz, raport środowiskowy jest kluczowym dokumentem dla uzyskania decyzji środowiskowej, która w przypadku tego projektu jest najważniejsza, bo umożliwia ogłoszenie postępowania przetargowego na wykonanie inwestycji, czyli pogłębienie toru wodnego do Świnoujścia do 17 m. Przy pracach czerpalnych nie jest bowiem wymagane pozwolenie na budowę. Dyrektor wyraził zadowolenie z faktu, że dokumentację przygotuje PROJMORS, z którym Urząd Morski od dawna współpracuje.
Terminal kontenerowy strategiczną inwestycją
– Dziś robimy kolejny krok w stronę budowy terminalu kontenerowego w Świnoujściu i realizujemy działania, które będą służyć tej inwestycji – powiedział wiceminister infrastruktury Arkadiusz Marchewka, który był obecny podczas podpisania umowy w UMS. – Budowa portu kontenerowego jest uznawana za strategiczny projekt, zarówno od strony ekonomicznej, jak i tej dotyczącej bezpieczeństwa. To jest wielka szansa na rozwój zespołu portów Szczecin i Świnoujście. Jesteśmy przekonani, że ta inwestycja posłuży nie tylko gospodarce Pomorza Zachodniego, ale całego wybrzeża.
Dodał, że to, co się dzieje w portach, służy państwu. Ostatnie dane pokazują, że opłaty celno-podatkowe na terenie polskich portów wyniosły ponad 50 mld zł.
– To są dane z izb celnych, które się znajdują na terenie portów – wyjaśnił A. Marchewka, zaznaczając, że port kontenerowy będzie miał znaczenie nie tylko lokalne, ale dużo szersze, obsługując ładunki zarówno ze wschodniej części Niemiec, jak i z Czech czy Słowacji. – Podejmujemy już konkretne działania, które będą prowadzić do tego, aby do portu w Świnoujściu mogły przypływać największe na świecie kontenerowce.
Jarosław Siergiej, prezes Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, zaznaczył, że podpisanie umowy na studium wykonalności dla nowego toru jest bardzo ważnym wydarzeniem z punktu widzenia funkcjonowania obu portów w Szczecinie i Świnoujściu.
– Ten 70-kilometrowy odcinek toru podejściowego będzie leżał na wyłącznym terytorium Polski, wobec tego zyskujemy niezależność co do przebiegu tego toru, a także poprawiamy warunki dostępowe poprzez lokalizację na wodach zdecydowanie głębszych, czyli dostępnych dla statków o większym zanurzeniu – podkreślił. – Tor podejściowy będzie miał znaczenie w kontekście naszych planów strategicznych dotyczących budowy głębokowodnego terminalu kontenerowego w Świnoujściu. Oczywiście, jest to bardzo wstępny etap tego projektu. Również ze strony Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście trwa etap przygotowania dokumentacji, analiz i opracowań służących temu, żeby w konsekwencji uzyskać niezbędne projekty oraz decyzje i pozwolenia administracyjne, które doprowadzą nas do tego, że infrastruktura ta zostanie wykonana, a następnie przekazana do eksploatacji.
Prezes ZMPSiŚ zauważył, że wiele osób zastanawia się nad celowością budowy głębokowodnego terminalu kontenerowego w Świnoujściu.
– My w Zarządzie Morskich Portów Szczecin i Świnoujście jesteśmy przekonani o celowości takiej inwestycji, takiego projektu i to nie tylko z punktu widzenia gospodarczego, który jest oczywiście bardzo ważny, ale również z punktu widzenia bezpieczeństwa całych łańcuchów logistycznych, jeżeli chodzi o nasz kraj – podkreślił. – W obecnej sytuacji geopolitycznej, kiedy te tradycyjne łańcuchy logistyczne zostały przerwane, zmienione, niezwykle ważną rolę właśnie w tych łańcuchach zaczęły odgrywać porty morskie, szczególnie nasze porty polskie zarówno na wschodnim, jak i zachodnim wybrzeżu.
Jarosław Siergiej przypomniał, że 15 kwietnia br. wojewoda zachodniopomorski wydał decyzję lokalizacyjną dla tej inwestycji.
– Obecnie uzgadniamy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, przygotowujemy się do przeprowadzenia kolejnego przetargu czy też opracowań dotyczących wywiadu ferromagnetycznego, robimy też studia wykonalności infrastruktury dostępowej od strony lądu do przyszłego terminalu – dodał prezes ZMPSiŚ. – Bardzo się cieszymy, że Urząd Morski stawia kolejny, jakże ważny krok w przygotowanie i realizację całości inwestycji.
Od decyzji środowiskowej dla nowego terminalu, wydanej jesienią ub. roku przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Szczecinie, wpłynęły odwołania i obecnie postępowanie prowadzone jest przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska. Zostało one przedłużone do połowy czerwca br.
– Uzupełniliśmy jeszcze nasz raport o raport związany z rozprzestrzenianiem się dźwięku pod wodą i jego wpływ na ewentualne organizmy – podał prezes Siergiej. – Konieczny był czas, żeby taki raport wykonać i go dosłać. Teraz trwa już całościowa analiza naszego pierwotnego raportu, jak i tego uzupełniającego. Jeszcze pewnie będziemy mieli jakąś dyskusję, jakieś wyjaśnienia z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska, ale w połowie czerwca spodziewamy się pozytywnej dla nas decyzji.
W lipcu ub. roku z konsorcjum belgijsko-katarskim (DEME Concessions i QTerminals) podpisano umowę przedwstępną dotyczącą 30-letniej dzierżawy terenów zlokalizowanych w porcie zewnętrznym w Świnoujściu, na finansowanie, budowę i eksploatację głębokowodnego terminalu kontenerowego. Docelowo terminal miałby obsługiwać do 2 mln TEU rocznie.
Kiedy można się spodziewać podpisania ostatecznej umowy z inwestorem?
– Nie zdradzając szczegółów umowy przedwstępnej, która zobowiązuje do zawarcia umowy przyrzeczonej, to są tam warunki po stronie portu, które port musi spełnić, ażeby ta umowa została podpisana, ale również są warunki po stronie konsorcjum, które ono musi spełnić – tłumaczył prezes ZMPSiŚ. – I te warunki, jeżeli chodzi o konsorcjum, są niezależne od portu, bo dotyczą wewnętrznych decyzji poszczególnych podmiotów, natomiast tym ostatnim warunkiem ze strony portu, ażeby być gotowym, jest właśnie decyzja środowiskowa. To jest ostatni element naszych zobowiązań i po jej uzyskaniu będziemy gotowi.
Dwa warianty nowego podejścia
Dyrektor Wojciech Zdanowicz przedstawił wstępne wyniki analizy nawigacyjnej dla nowego toru, którą przygotował PROJMORS. Umowę dotyczącą jej wykonania (za ponad 600 tys. zł) podpisano w październiku ub. roku.
– Dzięki tej analizie, będącej na końcowym etapie odbioru, znamy dokładne parametry tego toru wodnego, jego projektowanego oznakowania nawigacyjnego, lokalizacji kotwicowiska dla statków, które będą zawijać do Świnoujścia – tych największych, czyli kontenerowców, ale również masowców – korzystając z głębokości 17 m, co powinno się przełożyć na zanurzenie statków do ok. 15 m – mówił dyrektor UMS. – Wyniki wskazują na bardzo konkretne szerokości toru wodnego: w wariancie jednokierunkowym – 250 m, a w wariancie dwukierunkowym – 530 m. Podejście będzie przebiegało po naszej polskiej strefie ekonomicznej, po polskim morzu terytorialnym, w pasie przeznaczonym dla transportu w planie zagospodarowania przestrzennego dla polskich obszarów morskich, uzgodnionym już transgranicznie, bo taki był obowiązek przy uzgadnianiu tego planu.
Dyrektor poinformował, że jednym z modelowanych statków był kontenerowiec o długości ok. 400 m, szerokości 60 m i zanurzeniu 15 m i dla niego wykonawca wyliczył szerokości torów wodnych. Jak się dowiedzieliśmy, wejście nieco szerszych jednostek będzie uzgadniane indywidualnie.
– Ta analiza miała być wykonana wielowariantowo, bo później będzie ona materiałem wyjściowym do studium wykonalności, gdzie te warianty zostaną przeliczone, by wykazać, co jest najbardziej efektywne i który odcinek powinien być jednokierunkowy, a który dwukierunkowy – wyjaśnił W. Zdanowicz. – Studium wykonalności przedstawi nam, jak najbardziej optymalnie wykonać te zadania, aby tor wodny wykonać również w sposób efektywny ekonomicznie. My już mamy sprawdzoną tę efektywność, a teraz jest kwestia jej potwierdzenia, bo dzięki temu, że mamy projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w bardzo dużej kwocie, te dane również musimy przeliczyć i pokazać.
W analizie nawigacyjnej uwzględniono nowe projektowane kotwicowisko na podejściu do portu w Świnoujściu, a ponadto dwa warianty podejścia i oznakowania toru podejściowego i wejściowego do nowego portu zewnętrznego.
Szacowana ilość urobku do wydobycia podczas prac pogłębiarskich to ok. 150 mln metrów sześciennych. Czas realizacji robót budowlanych przewidziano na lata 2027 – 2029. Wartość zadania pn. „Przeprowadzenie prac dla umożliwienia transportu wodnego do portu zewnętrznego w Świnoujściu” to ponad 7,3 mld zł, a kwota dofinansowania unijnego (z programu „Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko” na lata 2021 – 2027) wynosi przeszło 2,8 mld zł.
Dodajmy, że do 6 czerwca br. mogą składać oferty firmy zainteresowane wykonaniem wywiadu ferromagnetycznego dla nowego toru.
Elżbieta KUBOWSKA
