Wpływ sytuacji geopolitycznej na największe bałtyckie porty w 2022 roku – to raport z cyklu Port Monitor przygotowany przez zespół ekspertów działu konsultingowego firmy Actia Forum. Wynika z niego, że w ub. roku przeładunki dziesięciu największych portów bałtyckich zwiększyły się o 1,1 proc. (+5,4 mln ton) w porównaniu z 2021 rokiem i osiągnęły poziom 476,5 mln ton. W tej dziesiątce jest zespół portów Szczecin-Świnoujście, który awansował o jedno oczko w górę: z siódmej na szóstą pozycję.
Autorzy raportu podkreślają na wstępie, że rok 2022 przebiegał pod znakiem wojny. Po inwazji Rosji na niepodległą Ukrainę sytuacja geopolityczna diametralnie się zmieniła.
– Surowce energetyczne, dotychczas importowane głównie z Rosji, zostały zastąpione surowcami z innych, zamorskich kierunków – czytamy w raporcie.
Kraje europejskie, z uwagi na wprowadzone embargo oraz sankcje, przestały sprowadzać ropę naftową oraz węgiel z Rosji, natomiast embargo na produkty ropopochodne weszło w życie w lutym br. Z kolei import rosyjskich produktów energetycznych zwiększył się do takich krajów jak Turcja, Chiny oraz Indie.
Największym portem bałtyckim pozostała rosyjska Ust-Ługa, która pomimo nałożonych na Rosję sankcji zwiększyła obroty ropą i produktami ropopochodnymi – trafiały one na rynek azjatycki. Produkty energetyczne były obsługiwane również w porcie Primorsk, który zwiększył przeładunki o 7,7 proc. w porównaniu z 2021 rokiem.
– Pośród największych bałtyckich portów znalazł się również St. Petersburg – zwracają uwagę autorzy raportu. – Jest to jedyny analizowany rosyjski port, który odnotował zmniejszenie przeładunków za sprawą ograniczonych obrotów drobnicy skonteneryzowanej. Na spadek przeładunków wpłynęło zawieszenie możliwości bookowania u największych armatorów kontenerowych (m.in. MSC, Maersk, CMA CGM, Hapag Lloyd) połączeń do/z rosyjskich portów. W efekcie port w St. Petersburgu odnotował bardzo niewielką liczbę zawinięć kontenerowców w 2022 roku.
Pomimo embarga oraz sankcjonowania przewozów w 2022 roku udział rosyjskich portów w przeładunkach dziesięciu największych portów na Bałtyku wyniósł 46 proc., co stanowi zmniejszenie udziału wyłącznie o jeden punkt procentowy w porównaniu z 2021 rokiem.
Drugim największym portem na Bałtyku jest port Gdańsk (+28,2 proc., +15 mln ton). Na ten wynik miał wpływ importu surowców energetycznych z zamorskich kierunków, co spowodowało zwiększenie przeładunków. Od maja 2022 roku polskie porty nie importowały już rosyjskiego węgla. Wzmożone przeładunki węgla nastąpiły z takich krajów jak Kolumbia, RPA oraz Mozambik. W efekcie w porcie Gdańsk przeładowano ponad 13 mln ton węgla i koksu (+176 proc. w porównaniu z 2021 rokiem). Rekordowy wynik – 25,5 mln ton – port ten uzyskał w przeładunkach paliw (+35,1 proc.). Spadek odnotowano w przeładunkach drobnicy.
Wśród największych portów na Bałtyku znajduje się także zespół Szczecin-Świnoujście oraz Gdynia. W obu portach odnotowano zwiększenie przeładunków odpowiednio o 10,8 proc. oraz 5,6 proc. w porównaniu z wynikami z 2021 roku.
We wszystkich analizowanych polskich portach na obraz przeładunków miała wpływ obsługa ukraińskiego eksportu – zarówno w Gdańsku, jak również w Gdyni oraz Szczecinie-Świnoujściu przeładowywane były rudy i zboża z Ukrainy.
Na wzrost w porcie Szczecin-Świnoujście miał wpływ wzmożony przeładunek węgla (4,3 mln ton, +50,8 proc. r/r), a także paliw (7,5 mln ton, +42,5 proc. r/r), w szczególności wzrost importu skroplonego gazu ziemnego, który odpowiada za ponad 60 proc. przeładunków paliw w porcie Szczecin-Świnoujście. W 2022 roku odebrano 58 statków z LNG. To o 23 więcej niż w 2021 roku.
Zwiększenie przeładunków odnotował także port Gdynia (9. miejsce w rankingu), w którym największy wzrost nastąpił w obsłudze węgla i koksu – przeładunki wyniosły 3,4 mln ton (+174 proc. r/r). Z kolei zmniejszenie przeładunków nastąpiło w obsłudze drobnicy skonteneryzowanej oraz promowej.
– Pod względem przeładunków wśród 10 uwzględnionych portów awansowaliśmy o jedno oczko: z 7. na 6. pozycję – zauważa Monika Woźniak-Lewandowska z Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście.
Jak dodaje, w tabeli dotyczącej bałtyckich portów kontenerowych nie ma zespołu portów Szczecin-Świnoujście, gdyż nie posiada on takiego połączenia.
– Port w Szczecinie obsługuje kontenery na nabrzeżu Fińskim – wyjaśnia. – Terminal obsługuje regularne połączenia z hubami kontenerowymi w ramach serwisów dowozowych oraz połączenia liniowe w ramach serwisów short sea. Współpracuje z największymi liniami shippingowymi takimi, jak: Unifeeder, Sealand Maersk, CMA-CGM, Hapag Lloyd, COSCO, Evergreen, ONE, OOCL. Roczna zdolność przeładunkowa terminalu wynosi 120 tys. TEU (standardowych kontenerów 20-stopowych). W całym 2022 r. terminal obsłużył 75,4 tys. TEU.
W rankingu tym pierwsze miejsce zajął Gdańsk, a Gdynia – czwarte.
(ek)
