W 2024 r. obdarowanym i spadkobiercom łatwiej będzie uniknąć podatku od spadków i darowizn, niż w latach poprzednich, co wynika ze znacznego podniesienia kwot wolnych w połowie ubiegłego roku. Preferencje obejmują przede wszystkim nabycia od bliższej i dalszej rodziny, m.in. od ciotki, wujka czy od teściów. Członkowie najbliższej rodziny nadal będą zwolnieni z daniny, jeśli zgłoszą nabycie do urzędu, a pieniądze otrzymają przelewem.
W 2024 r. opodatkowaniu podlegać będzie nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
36 120 zł – dla nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej (wcześniej było to 10 434 zł),
27 090 zł – dla nabywców zaliczonych do drugiej grupy (wcześniej było to 7 878 zł),
5 733 zł – dla nabywców zaliczonych do trzeciej grupy (wcześniej było to 5 308 zł).
Przynależność do poszczególnych grup zależy od stopnia pokrewieństwa:
do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
do grupy II – zstępnych rodzeństwa (np. dzieci siostry), rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
do grupy III – innych nabywców.
Trzeba sumować darowizny od jednej osoby z pięciu lat
– W przypadku darowizn wielokrotnych, dla potrzeb ustalenia, czy został przekroczony limit darowizny otrzymanej przez podatnika od konkretnego (tego samego) zbywcy, zlicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od niego w danym roku oraz w okresie pięciu lat poprzedzających ten rok.
Osoba, która otrzyma darowiznę w 2024 r., musi więc zliczyć wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tego samego darczyńcy w 2024 r. oraz w latach 2019 – 2023 (w okresie pięciu lat poprzedzających 2024 r.).
Gdy darowizna nie przekroczyła limitu i nie trzeba jej zgłaszać do urzędu skarbowego, podatnicy powinni pamiętać o dokumentowaniu wartości otrzymanych w poszczególnych latach darowizn. Może się bowiem okazać, że limit zostanie przekroczony np. w 2025 r. i wówczas trzeba będzie zgłosić nabycie i zapłacić podatek od wartości przekraczającej kwotę wolną.
Zwolnienie dla najbliższej rodziny
– Nie zmieniła się zasada, zgodnie z którą osoby zaliczone do tzw. zerowej grupy podatkowej mogą w ogóle uniknąć podatku, niezależnie od kwoty darowizny. Wystarczy, że zgłoszą w ciągu w sześciu miesięcy nabycie darowizny do urzędu skarbowego. W art. 4a ustawy doprecyzowano jednak, że otrzymanie darowizny pieniężnej trzeba udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Do tzw. zerowej grupy podatkowej, określonej w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, należą małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Są to osoby należące do I grupy, ale z wyjątkiem teścia, teściowej, zięcia i synowej.
Oczywiście powyżej przedstawiono najważniejsze zmiany. Oznacza to, iż nowelizacja posiada wiele „smakowitych” wyłączeń, zastrzeżeń i wyjątków – zatem zawsze warto zasięgnąć indywidualnej informacji i uzyskać interpretację „szytą” na naszą miarę.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
