Zakład Ubezpieczeń Społecznych – jako podstawowy wykonawca przepisów o ubezpieczeniach społecznych – ustala uprawnienia i wypłaca świadczenia ubezpieczeniowe oraz inne świadczenia zlecone mu do realizacji na mocy odrębnych przepisów.
Podstawowym aktem prawnym regulującym te zagadnienia jest ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Dz.U 1998 Nr 62, poz. 118, tj. Dz.U.z 2023 r.poz.1251
Na jakiego typu pomoc możemy zatem liczyć i z jakiego tytułu? Poniżej przybliżymy Państwu wybrane świadczenia, po jakie możemy wnioskować w związku z różnymi losowymi sytuacjami . W dzisiejszym wpisie omówimy te świadczenia, które są nam należne z tytułu choroby .
A są to:
• zasiłek chorobowy
• świadczenie rehabilitacyjne
Zasiłek chorobowy to świadczenie wypłacane osobom ubezpieczonym, które z powodu choroby są czasowo niezdolne do pracy. Jego celem jest zapewnienie wsparcia finansowego podczas okresu choroby. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, a także w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a także z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego lub na skutek przebywania w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym albo wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. Kto może otrzymać zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy przysługuje osobom, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Mogą to być:
• pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę;
• osoby prowadzące działalność gospodarczą, o ile opłacają składkę na ubezpieczenie chorobowe;
• osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, pod warunkiem że są objęte ubezpieczeniem chorobowym;
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
• funkcjonariusze służb mundurowych.
Warunki uzyskania zasiłku chorobowego
Zasiłek przysługuje po upływie tzw. okresu wyczekiwania, który wynosi 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego w przypadku pracowników, lub 90 dni dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Jeżeli choroba wystąpi przed upływem tego okresu, zasiłek nie przysługuje. Zasiłek chorobowy przysługuje również wtedy, gdy osoba była wcześniej ubezpieczona, a przerwa w ubezpieczeniu nie przekraczała 30 dni.
Wysokość zasiłku chorobowego
Wysokość zasiłku wynosi zazwyczaj 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia, obliczanego na podstawie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W przypadku pobytu w szpitalu zasiłek wynosi 70 proc, wynagrodzenia.
Natomiast jeśli choroba wystąpiła na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zasiłek wynosi 100 proc. wynagrodzenia.
Okres wypłaty zasiłku
Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres niezdolności do pracy, ale nie dłużej niż przez 182 dni. W przypadku, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży, okres ten wynosi 270 dni.
Po upływie maksymalnego okresu zasiłkowego (182 lub 270 dni), jeśli osoba nadal jest niezdolna do pracy, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.
Kiedy zasiłek nie przysługuje?
Zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeśli niezdolność do pracy została spowodowana umyślnie przez ubezpieczonego.
Nie przysługuje również w przypadku, gdy osoba jest już objęta innymi świadczeniami, takimi jak zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek macierzyński czy renta z tytułu niezdolności do pracy.
Zasiłek chorobowy to ważne świadczenie, które zapewnia wsparcie finansowe w trudnych momentach. Warto znać swoje prawa i obowiązki związane z tym świadczeniem, aby móc skutecznie z niego korzystać w razie potrzeby. Jeśli zaistnieją dodatkowe pytania lub zaistnieje konieczność pomocy w formalnościach, zawsze można zgłosić się do ZUS po dalsze wsparcie.
Świadczenie rehabilitacyjne to rodzaj wsparcia finansowego przyznawanego osobom, które z powodu choroby lub urazu nie mogą jeszcze wrócić do pracy po zakończeniu okresu zasiłku chorobowego, ale dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują nadzieję na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie to ma na celu zapewnienie środków do życia w okresie przedłużającej się niezdolności do pracy.
Kto może otrzymać świadczenie rehabilitacyjne?
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje:
• osobom zatrudnionym na umowę o pracę i objętym obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym;
• osobom prowadzącym działalność gospodarczą, jeśli opłacają składki na ubezpieczenie chorobowe;
• osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia, jeśli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu;
• osobom pozostającym na urlopie wychowawczym i osobom bezrobotnym objętym ubezpieczeniem chorobowym.
Warunki uzyskania świadczenia rehabilitacyjnego
Świadczenie rehabilitacyjne można otrzymać, jeśli wyczerpany został pełny okres zasiłku chorobowego, który trwa maksymalnie 182 dni (lub 270 dni w przypadku chorób związanych z ciążą, lub gruźlicą).
Świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane tylko wtedy, gdy lekarz orzecznik ZUS stwierdzi, że dalsze leczenie lub rehabilitacja mogą przywrócić zdolność do pracy.
Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego:
• 90 proc. podstawy wymiaru przez pierwsze 90 dni korzystania ze świadczenia;
• 75 proc. podstawy wymiaru od 91. dnia do końca okresu, na jaki zostało przyznane świadczenie;
• 100 proc. podstawy wymiaru w przypadku, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową albo gdy dotyczy kobiety w ciąży.
Okres przyznawania świadczenia rehabilitacyjnego:
Świadczenie rehabilitacyjne może być przyznane na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy (360 dni). Okres ten jest ustalany przez lekarza orzecznika ZUS, który ocenia potrzebę dalszego leczenia lub rehabilitacji oraz rokowania na odzyskanie zdolności do pracy.
Kiedy złożyć wniosek?
Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne należy złożyć przed zakończeniem okresu zasiłku chorobowego, aby uniknąć przerwy w wypłacie świadczeń. Wniosek można złożyć najwcześniej na 6 tygodni przed zakończeniem okresu zasiłku chorobowego.
Decyzja lekarza orzecznika ZUS
Po złożeniu wniosku osoba ubiegająca się o świadczenie zostanie wezwana na badanie przez lekarza orzecznika ZUS. Lekarz ten oceni, czy dalsze leczenie lub rehabilitacja mogą przywrócić zdolność do pracy. Na podstawie badania i analizy dokumentacji medycznej lekarz orzecznik ZUS wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego. Decyzja ta jest przekazywana pisemnie.
Kiedy świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje?
Świadczenie nie przysługuje, jeśli niezdolność do pracy nie daje rokowań na poprawę i nie można liczyć na odzyskanie zdolności do pracy.
Nie jest przyznawane również, jeśli osoba ubiegająca się o nie, nie wykorzystała pełnego okresu zasiłku chorobowego lub jeśli nie jest objęta ubezpieczeniem chorobowym.
Świadczenie rehabilitacyjne stanowi istotną pomoc dla osób, które z powodu przedłużającej się choroby lub urazu nie mogą wrócić do pracy, ale nadal istnieje nadzieja na poprawę stanu zdrowia. Dzięki temu świadczeniu mają one zabezpieczenie finansowe na czas leczenia i rehabilitacji. W razie pytań lub wątpliwości warto skontaktować się z ZUS, aby uzyskać szczegółowe informacje i pomoc w dopełnieniu formalności.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
