Afera zdjęciowa, czyli Denkmal na T-shircie

Fotografia oryginalna Fot. Michał DĘBOWSKI, Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie  

Na jednym ze zdjęć opublikowanych w poniedziałkowym (3 stycznia) wydaniu „Kuriera Szczecińskiego” grupa Denkmal Pomorze zauważyła brak. Faktycznie, w sposób niezależny od redakcji doszło do przetworzenia oryginalnej fotografii, dokumentującej otwarcie lapidarium w parku Chopina. Nasza redakcja nie ma jednak nic wspólnego z „gumkowaniem historii”, o co w złych emocjach oskarżają członkowie zarządu tegoż stowarzyszenia.

Na portalu społecznościowym (FB) Zarząd Denkmal Pomorze (3 stycznia) umieściło post pt. List Otwarty do redakcji „Kuriera Szczecińskiego”, w którym napisali (pisownia oryginalna):

Z ciekawością przeczytaliśmy dzisiaj artykuł o jakże wdzięcznym tytule „Dwa drzewa z historią w tle”, który ukazał się na łamach Państwa gazety (https://24kurier.pl/ekurier/dwa-drzewa-z-historia-w-tle/). Ciekawie czytało się nam o „nadziei, braterstwie i przyszłości” jak również o promocji nowej monografii doktora Marek Łuczak.

Szczególnie zaintrygowała nas ta „historia w tle”, jako że od akcji na Chopina zaczęła się również historia naszego stowarzyszenia. Odkrycie pierwszych płyt i zainicjowanie poszukiwań było autorstwem przyszłych członków naszego Stowarzyszenia. To na pierwszej akcji na dawnym cmentarzu przy ul. Chopina Łukasz wraz z Wiktorem (czyli pierwotny zarząd) podjęli decyzję o zawiązaniu stowarzyszenia. Uczestniczyliśmy oczywiście w dalszych pracach, aż do utworzenia lapidarium. Nawet przyjazd pastora Bartelsa to zasługa tylko i wyłącznie Łukasza z naszego Stowarzyszenia, który pozostawał z nim w kontakcie.

Nie wspomnieli Państwo o nas, ale to akurat najmniejszy problem. Jesteśmy społecznikami – działamy dla idei, a nie dla poklasku. Poza tym zbieranie informacji do artykułu, ustalanie faktów, ogólnie rzetelne dziennikarstwo to proces czasochłonny, a w dzisiejszym pędzącym świecie nie ma przecież na takie błahostki czasu.

Jednak obok jednej rzeczy, którą Państwo zrobili nie możemy przejść obojętnie. Jako pasjonaci historii nigdy nie zgodzimy się na jej „gumkowanie”. W tym przypadku nawet zbyt dosłowne gumkowanie. Na jednym z użytych w artykule zdjęć uwieczniony jest moment przekazania fragmentu płyty. Przede wszystkim autorem zdjęcia jest nasz Miejski Konserwator Zabytków czyli Pan Michał Dębowski, a nie W. Łuczak. Na drugim planie wspomnianego zdjęcia widzimy osobę w czarnej koszulce. Ten nienagannie uczesany dżentelmen to Wiktor – Prezes Denkmal Pomorze, a wspomniana koszulka miała jeszcze jeden dość istotny szczegół – nasze logo.

Widać, że wymazywanie logo to już dla niektórych mediów codzienność, aczkolwiek nurtuje nas pytanie – dlaczego my? Z jednej strony to ogromne wyróżnienie – znaleźć się po tej samej stronie barykady co tak wspaniała instytucja jak WOŚP. Z drugiej strony ciekawi nas dlaczego był czas na edycję zdjęcia, a nie było go na rzetelne zebranie informacji do artykułu?

* * *

Złe emocje przysłoniły Zarządowi DP pewne fakty. Jakie – na prośbę „Kuriera” – przedstawia dr Marek Łuczak, jeden z bohaterów naszego artykułu i prezes Pomorskiego Towarzystwa Historycznego.

W polemice wyjaśnił: „Na stronie Denkmal pojawił się list otwarty dot. Chopina. Przypisujący sobie prace, które wraz z Pomorskim Towarzystwem Historycznym zakończyliśmy w 2019 r., gdy stowarzyszenie Denkmal Pomorze powstało dopiero trzy miesiące później – 20 marca 2021 rok (KRS 0000832951). Owszem, pracowało tam kilka osób z DP, wśród 40 innych wolontariuszy. Przy pracach przy powstaniu lapidarium nie uczestniczył nikt z ich stowarzyszenia – nawet o nim nie wiedzieli – a spotkań było kilka wraz z pracownikami ZUK, uzgodnienia z architektami oraz wizje lokalne w terenie. Zaproszenie pastora Bartelsa na otwarcie lapidarium powinno być uzgodnione z organizatorem i osobami, które faktycznie przy tym działały. Natomiast zabawne było, że zaprosił go Łukasz Jaszczyk z Denkmala, ponownie sugerując, że ma coś wspólnego z powstaniem lapidarium.

Sprawa wyszła już przy odbudowie pomnika Friesena w 2020 r., gdzie przy jego odbudowie pracowali wolontariusze – kilku z nich obecnie jest członkami tego stowarzyszenia. Prosili, by dopisać DP jako współtwórcę i organizatora. Dodając, że i tak jestem cały czas kojarzony z tym stowarzyszeniem. Nie zgodziłem się i oświadczyłem, że wszystkie plakietki Denkmala, które nosi na ubraniach kilku wolontariuszy, będą usuwane – by nie było skojarzeń, że to stowarzyszenie uczestniczy w moich pracach. Stowarzyszenie Denkmal nie uczestniczyło w żaden sposób przy powstaniu lapidarium przy ul. Chopina, a zapraszanie kogokolwiek na otwarcie sugerując, że jest się organizatorem, jest nieakceptowalne”.

Poza chronologią zdarzeń w tej sprawie jest jeszcze jedna ważna kwestia. Ilustracją do opublikowanego w poniedziałkowym wydaniu „Kuriera” artykule („Dwa drzewa z historią w tle”) były trzy zdjęcia. Autorem dwóch jest p. Wojciech Łuczak. Trzecie – przedstawiające pastora Friedricha Bartelsa, który podczas otwarcia lapidarium w parku Chopina przekazał fragment płyty nagrobnej, ocalałej z dawnego cmentarza zakładów Kückenmühle – wyszło spod ręki p. Michała Dębowskiego, Miejskiego Konserwatora Zabytków. To pomyłka niezawiniona przez naszą redakcję. Zdjęcie udostępnił nam dr Łuczak, wskazując – jak po publikacji wyjaśniał – omyłkowo innego autora.

Szanujemy własność intelektualną, więc za niezawiniony błąd polegający na pominięciu autorstwa p. Michała Dębowskiego serdecznie przepraszamy. Redakcja nie miała również wiedzy o przetworzeniu oryginalnego zdjęcia przez dra Marka Łuczaka. Nigdy nie zdecydowalibyśmy się na publikację fotografii, obarczonej taką ingerencją. Z tego powodu jest nam niezmiernie przykro. Natomiast z szacunku dla faktów – którym „Kurier Szczeciński” jest zawsze wierny – publikujemy oryginalne ujęcie historycznego momentu przekazania dr. Markowi Łuczakowi fragmentu płyty nagrobnej, ocalałej z dawnej nekropolii zakładów Kückenmühle. Oczywiście za zgodą jego autora. ©℗

Arleta NALEWAJKO