Cztery szczecińskie szkoły po wakacjach nie będą już miały swych dotychczasowych patronów. Zdaniem szczecińskiego IPN-u zbyt jednoznacznie kojarzyli się oni z komunizmem, a tego zabrania przyjęta w 2016 r. Ustawa dekomunizacyjna.
Szczeciński IPN wskazał w styczniu szkoły, które powinny zmienić patronów. Były to: Szkoła Podstawowa nr 14 im. Związków Zawodowych przy ul. Strzałowskiej, SP 16 im. por. Zdzisława Przybylaka przy ul. Chobolańskiej, SP 48 im. Wojsk Ochrony Pogranicza przy ul. Czorsztyńskiej oraz Zespół Szkół nr 3 im. prof. Oskara Langego przy ul. Sowińskiego.
Wiadomo już, że dwie placówki będą miały nowych patronów, pozostałe nie zdecydowały się na ich wybór. Tylko z numerami zostaną więc SP 14 i SP 48. SP16 będzie nosiła im. Szczecińskich Olimpijczyków. Mimo że cały ZS3 pozostanie bez patrona, to wchodzącemu w jego skład Technikum Ekonomicznemu nr 1 nadano imię rotmistrza Witolda Pileckiego.
Zaproponowane zmiany patronów szkół zaakceptowali radni podczas sesji Rady Miasta.
Nadane SP 16 imię Szczecińskich Olimpijczyków ma odniesienia do sukcesów szczecińskich sportowców na igrzyskach olimpijskie, ale również jest zgodne z profilem szkoły. SP 16 od lat edukuje dzieci pamiętając o ich zdrowiu, jej uczniowie chętnie angażują się i odnoszą sukcesy w zawodach sportowych. Znają także zasady zdrowego odżywiania. Placówka ma znakomite zaplecze sportowe: boisko wielofunkcyjne, dwa boiska do tenisa ziemnego, pole do mini-golfa, boisko do piłki nożnej, boisko do siatkówki, boisko do koszykówki, ściankę do squasha, kręgielnię i plac zabaw.
Technikum Ekonomiczne nr 1 w ZS3 będzie nosiło imię rotmistrza Witolda Pileckiego. Szkołę mieszczącą się przy ul. Sowińskiego rozsławił zespół Filipinki, utworzony tu w 1959 r. Podczas wyboru nowego patrona rozważano nadanie placówce ich imienia. Jednak jak nam powiedział dyrektor ZS3 Andrzej Kobylec o patronie zdecydowało głosowanie wśród społeczności szkolnej: uczniów, ich rodziców i nauczycieli. Witold Pilecki był rotmistrzem kawalerii Wojska Polskiego, współzałożycielem Tajnej Armii Polskiej, żołnierzem Armii Krajowej oraz więźniem i organizatorem ruchu oporu w KL Auschwitz. Był autorem raportów o Holocauście. Oskarżony i skazany przez władze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948 r. Wyrok unieważniono w 1990. W 2006 r nadano mu pośmiertnie Order Orła Białego, a w 2013 r. awansowano do stopnia pułkownika.
* * *
Ustawa dekomunizacyjna dała samorządom rok na usunięcie z przestrzeni publicznej nazw upamiętniających osoby, organizacje, wydarzenia i daty symbolizujące komunizm lub propagujące go. Kim byli patroni, którzy trafią na "śmietnik historii"?
Związki Zawodowe - imię nadane SP 14 na pamiątkę wybudowania szkoły ze składek społeczeństwa i dotacji Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych, wykorzystywanych także propagandowo w PRL. W grudniu 1970 r. siedziba WKZZ w Szczecinie została spalona przez protestujących robotników, a 18 grudnia 1970 r. jej władze podpisały się pod ulotką wyzywającą protestujących robotników od wichrzycieli oraz porównującą ich do neofaszystów i polakożerców. W 1980 r., na skutek strajków sierpniowych oraz żądania utworzenia niezależnych związków zawodowych, Zrzeszenie Związków Zawodowych zostało zlikwidowane.
Por. Zdzisław Przybylak - patron SP 16, nieżyjący funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej. W czasie wojny na robotach przymusowych w Niemczech, służył w Łodzi, Słupsku i Szczecinie, gdzie był min. wykładowcą Wojewódzkiego Kursu Przeszkolenia Szeregowych przy KW MO w Szczecinie oraz kierownikiem Komisariatu Komendy Powiatowej MO w Słupsku i naczelnika Wydziału Szkoleniowo-Politycznego KW MO w Szczecinie. Zginął w 1952 r. w pościgu za zabójcą dwóch funkcjonariuszy MO. IPN podkreśla, że jednostki MO do 14 grudnia 1954 r. uznawane są za organy bezpieczeństwa państwa.
Wojska Ochrony Pogranicza - patron SP 48, nieistniejącej już formacji powołanej w 1945 r., a od 1 stycznia 1949 r. podporządkowana Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, a później do 1965 r. – Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. IPN zaznacza, że jednostki organizacyjne podporządkowane MBP uznawane są za organy bezpieczeństwa państwa.
Prof. Oskar Lange - patron Z3 był uznanym, także za granicą, profesorem ekonomii, ale również zasiadał we władzach komunistycznych lat 50.-60. , był min. członkiem KC PZPR i Rady Państwa oraz przewodniczącym Klubu Poselskiego PZPR. IPN podkreśla, że to sytuuje go w gronie komunistycznej elity władzy, mimo osiągnięć na gruncie ekonomii.
Elżbieta Kubera
Na zdjęciu: Rotmistrz Witold Pilecki, nowy patron Technikum Ekonomicznego nr 1 w ZS3
Fot. Robert Stachnik (arch.)
