Rozmowa z wykładowcą Uniwersytetu Szczecińskiego dr. Wojciechem Bondarewiczem, matematykiem, wykładowcą US i przewodniczącym komitetu okręgowego w olimpiadzie matematycznej
– Kiedy odbyła się pierwsza olimpiada matematyczna w Szczecinie?
– Olimpiada matematyczna to najtrudniejszy i najbardziej prestiżowy konkurs matematyczny dla młodzieży szkolnej. W tym roku trwa 74. edycja. Pierwsze zawody odbyły się w roku 1949, a ich organizatorem było Polskie Towarzystwo Matematyczne. Od LXI edycji olimpiady za jej organizację odpowiada Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Matematycznej. Olimpiada matematyczna pokazuje, jak piękną i wymagającą dziedziną jest matematyka. Rozwija wyobraźnię, uczy precyzyjnego i klarownego formułowania myśli. Jest dobrą możliwością sprawdzenia swoich umiejętności.
– Dla kogo przeznaczony jest ten konkurs? Czy zgłasza się wielu uczestników?
– Konkurs przeznaczony jest głównie dla uczniów szkół średnich, ale zdarzają się również młodsi uczestnicy. Każdy uczeń może wziąć w niej udział. W całej Polsce w matematycznych zmaganiach uczestniczyło w tegorocznej edycji ok. 1500 uczniów. W okręgu szczecińskim, który obejmuje województwa zachodniopomorskie i lubuskie było to dokładnie 101 osób. Uczniowie szkół podstawowych mają szansę sprawdzić swoje siły w olimpiadzie matematycznej juniorów, która stanowi dobre przygotowanie do zawodów licealnych.
– Jak wygląda taka olimpiada od strony technicznej? Ile jest etapów, żeby wyłonić zwycięzcę?
– Zawody składają się z trzech etapów. Pierwszy z nich odbywa się w formie korespondencyjnej. Uczniowie mają do samodzielnego rozwiązania 12 zadań podzielonych na trzy serie. Rozwiązania wysyłają do odpowiednich komitetów okręgowych i najlepsi z nich przechodzą do zawodów II stopnia. W tym roku w naszym okręgu 64 osoby przeszły do II etapu olimpiady. Zawody II stopnia odbyły się w dniach 10-11.02.2023. Każdego dnia uczniowie mieli 5 godzin na rozwiązanie 3 zadań. Niewielu uczniom udało się zrobić wszystkie zadania, co pokazuje, jak trudne one były. W okręgu szczecińskim część uczestników mierzyła się z zadaniami w budynku Instytutu Matematyki i Instytutu Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego, a część w I LO im. Stanisława Duboisa w Koszalinie. Obecnie trwają intensywne prace nad sprawdzaniem zadań i uczniowie z niecierpliwością czekają na to, kto z nich zostanie zakwalifikowany do finału LXXIV Olimpiady Matematycznej, który odbędzie się 29-30 marca 2023 r.
– Kto jest w komisji? Sami matematycy? Nauczyciele? Kadra uniwersytecka?
– Do sprawdzania rozwiązań zawodników niezbędna jest wykwalifikowana kadra, która nie tylko dobrze rozumie poszczególne zadania i powiązane z nimi zagadnienia, ale także jest w stanie ocenić poprawność tzw. niestandardowych rozwiązań. Tak specyficzne wymagania sprawiają, że sprawdzającymi mogą być wyłącznie matematycy.
– Co daje wygrana w tych zawodach?
– Uczestnicy finału olimpiady matematycznej nagradzani są szóstką z matematyki na koniec roku, otrzymują 100 proc. na maturze z matematyki na poziomie rozszerzonym. Mają także wolny wstęp na wiele uczelni wyższych, nie tylko na kierunki matematyczne. Najlepsi wśród finalistów otrzymują tytuł laureata. Laureaci olimpiady mają zaś jeszcze większy wybór kierunków studiów od finalistów. Sześcioro najlepszych uczestników OM stanowi delegację polską na międzynarodową olimpiadę matematyczną, w której biorą udział uczniowie z całego świata (tegoroczna edycja odbędzie się w Japonii). Kilkoro następnych laureatów reprezentuje Polskę na innych zawodach międzynarodowych, np.: Środkowoeuropejskiej Olimpiadzie Matematycznej czy też Zawodach Matematycznych Państw Bałtyckich. Kilkunastu najlepszych uczniów jedzie na dwutygodniowy obóz naukowy olimpiady matematycznej.
Jeśli chodzi o uczniów z okręgu szczecińskiego, co roku mamy ok. 10 przedstawicieli w finale. Większość z nich uczy się w XIII LO w Szczecinie. W poprzedniej edycji 2021/22 laureatami zostali Helena Arendacz i Kamil Dalidowicz. W 2019 roku mieliśmy nawet reprezentantkę na LX Międzynarodowej Olimpiadzie Matematycznej! Uczennica wspomnianego XIII LO, Justyna Jaworska, zdobyła wówczas brązowy medal w brytyjskim Bath. Co ciekawe, była pierwszą po 22 latach przerwy Polką na tych zawodach.
– Czy uważa pan, że takie inicjatywy są potrzebne? Czy to wspiera pasję dzieci i je rozwija?
– W tych zawodach nie wystarczy zaznaczyć odpowiedzi, czy też podać wyniku. Już od pierwszego etapu zadania są trudne, sprawdzane jest całe rozumowanie ucznia i wszystko co napisze jest istotne. Każdy kolejny etap to zmagania nie tylko z problemami matematycznymi, ale także z czasem i stresem. Przygotowanie do tych zawodów wymaga ogromu samodyscypliny, inteligencji, pracowitości i pokory. Mierząc się zarówno z innymi utalentowanymi zawodnikami, jak z własnymi porażkami podczas przygotowań do zawodów, kształtuje się emocjonalna dojrzałość młodego człowieka.
– Jaka jest pana rola w tym wydarzeniu?
– Od 2018 r. jestem przewodniczącym Komitetu Okręgowego Olimpiady Matematycznej w Szczecinie. Komitet odpowiada za sprawdzanie zadań I stopnia i organizację II etapu. Do pracy w KO zostałem zaproszony jeszcze jako student matematyki przez poprzedniego wieloletniego przewodniczącego, doktora Pawła Andrzejewskiego i mocno się zaangażowałem w prace organizacyjne. Gdy mój poprzednik przeszedł na emeryturę, zgodziłem się przejąć jego obowiązki. KO w Szczecinie powstał w roku 1985, pierwszym przewodniczącym był dr hab. Józef Kopeć, a po nim kolejno dr Kazimierz Skurzyński, dr Adam Neugebauer i dr Paweł Andrzejewski.
– W jaki sposób jest pan związany na co dzień z matematyką?
– Na co dzień pracuję w Instytucie Matematyki Uniwersytetu Szczecińskiego. Mam nadzieję, że wśród moich studentów znajdują się przyszli nauczyciele matematyki, którzy wychowają kolejne pokolenia uczestników olimpiady matematycznej!
– Dziękuję za rozmowę. ©℗
Rozmawiała Anna FLIS
