Rozmowa z drem Sławomirem Szafrańskim, kierownikiem Ośrodka Konferencyjno-Edukacyjnego Uniwersytetu Szczecińskiego w Kulicach
– Po rezygnacji z próby sprzedaży obiektu w Kulicach Uniwersytet Szczeciński szukał nowej koncepcji działania ośrodka. Jak zakończyły się te poszukiwania?
– W 2016 roku ośrodek w Kulicach wznowił działalność, organizując w ciągu roku ponad 20 wydarzeń: konferencji naukowych, seminariów, wykładów popularnonaukowych i koncertów. Podczas oficjalnej inauguracji ośrodka, która odbyła się 11 marca 2016 roku, została zaprezentowana misja US w Kulicach, która obejmuje cztery zagadnienia: rozwój regionalny, zwłaszcza terenów wiejskich, współpracę regionów przygranicznych w Europie, umocnienie społeczeństwa obywatelskiego oraz problemy migracji w perspektywie współczesnej i historycznej. A podstawowe cele działalności Kulic to: edukacja społeczna, wymiana naukowa i transfer wiedzy. I realizujemy je poprzez współpracę z lokalnymi, regionalnymi i międzynarodowymi organizacjami pozarządowymi, samorządami oraz instytucjami nauki, kultury i edukacji.
– Jedną z głównych idei ośrodka jest zatem współpraca ze społecznościami lokalnymi. Jak wygląda ich zaangażowanie w prace ośrodka i przede wszystkim – co Kulice mają do zaoferowania lokalnym społecznościom?
– Kulice zaproponowały dwa cykle programów dla społeczności lokalnych – Popołudniowe spotkania kulickie oraz Kulickie spotkanie autorskie, które mają swoich stałych odbiorców, w tym seniorów z Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz młodzież szkolną. Popularnością cieszą się również koncerty w Kulicach i Nowogardzie, organizowane wspólnie z Akademią Sztuki i środowiskami muzycznymi Szczecina. Naszymi stałymi partnerami są Nowogardzki Dom Kultury i Miejska Biblioteka im. S. Żeromskiego w Nowogardzie. Zaproszeniem do współpracy z Kulicami partnerów z regionu był Kongres lokalnych organizacji pozarządowych, który odbył się w lutym 2016 r. Pierwsza konferencja tematyczna, która odbyła się w kwietniu 2016 roku, w cyklu Małe ojczyzny Pomorza Zachodniego, również była kolejną propozycją adresowaną do środowisk lokalnych w regionie.
– Oferta ośrodka to nie tylko działania popularyzatorskie, ale także naukowe – co udało się zrealizować w tym zakresie w ośrodku?
– W Kulicach organizowane są konferencje, seminaria oraz szkolenia zarówno dla naukowców, jak i studentów. Część wydarzeń, jak na przykład konferencja Nowe pogranicze – 25 lat dialogu, odbywa się z inicjatywy ośrodka i we współpracy ze stowarzyszeniem Akademia Kulice. W 2016 roku odbyły się w Kulicach polsko-niemieckie warsztaty doktoranckie pod kierunkiem prof. Joerga Hackmanna. W sezonie letnim z ośrodka skorzystali studenci i pracownicy Akademii Sztuki w Szczecinie, organizując warsztaty muzyczne, koncert w Nowogardzie oraz plener malarski i wystawę. Konferencje organizują u nas też inne jednostki US.
– Jednym z priorytetów działalności ośrodka w Kulicach jest współpraca z zagranicznymi jednostkami. Udało się wypracować międzynarodowe porozumienia?
– Przykładem współpracy międzynarodowej Kulic może być wspólny projekt z Instytutem Historii Uniwersytetu w Greifswaldzie na lata 2016-2017 Między dwoma uniwersytetami – pogranicze bez granic. Projekt jest finansowany ze środków Funduszu Małych Projektów Programu Interreg V A i obejmuje dwie wyprawy studyjne studentów ze Szczecina i Greifswaldu oraz dwie konferencje międzynarodowe. Od 2016 roku partnerem Kulic jest niemieckie stowarzyszenie Kunsbauwerk z siedzibą w Tabak Fabrik w Vierraden k/Schwedt, z którym jest przygotowywany projekt na lata 2018-2020, obejmujący ponad dwadzieścia wielotematycznych wydarzeń polsko-niemieckich, w tym konferencje i seminaria naukowe, warsztaty, koncerty oraz plenery artystyczne. Akces do realizacji wspólnych działań z Kulicami zgłosiło też Landesmuseum w Greifswaldzie. Wszystko rozwija się pomyślnie – jest chęć do współpracy po obu stronach granic.
– Kulice to miejsce wyłącznie dla badaczy historii i stosunków międzynarodowych, czy znajdą tu dla siebie przestrzeń także naukowcy reprezentujący inne dziedziny?
– Współpracujemy już z instytucjami ze Szczecina i Nowogardu, organizując warsztaty i koncerty muzyczne, plenery malarskie oraz spotkania literackie. We wrześniu prof. Tomasz Bernat poprowadzi międzynarodową konferencję o tematyce ekonomicznej. W ośrodku gościli w ubiegłym roku geolodzy i archeolodzy, z którymi będziemy przygotowywać wydarzenia o tej tematyce na kolejne lata. W październiku z inicjatywy dr Marty Chmiel-Chrzanowskiej odbędzie się konferencja archeologiczna. W planach na lata 2019-2021 jest szykowany program związany z naturą, który ma pokazać walory środowiska lokalnego i regionalnego w aspekcie biologii, botaniki i zoologii. Jesteśmy otwarci na współpracę ze specjalistami z rozmaitych dziedzin nauki.
– Czy Kulicom udało się już przywrócić rolę ważnego miejsca spotkań, przestrzeni polsko-niemieckich i europejskich debat? Czy jest to początek drogi rozpoczętej motywującym sukcesem?
– Kulice przez prawie dwadzieścia lat były istotnym na Pomorzu miejscem spotkań polsko-niemieckich. Podsumowanie oraz ocena tej działalności, łącznie z wstępną analizą funkcjonowania ośrodka od 2016 roku, są w sposób wyważony przedstawione w publikacji Kulice na mapie intelektualnej pogranicza polsko-niemieckiego. Tradycja, dorobek i perspektywy autorstwa M. Dąbrowskiej i J. Hackmanna, która niebawem ukaże się drukiem. Na razie można uznać, że Kulice są na początku drogi do osiągnięcia pozycji ważnego miejsca debat zarówno o problematyce polsko-niemieckiej, jak i europejskiej.
– Jakie zatem sukcesy ma już na swoim koncie ośrodek?
– Na razie sukcesem Kulic jest wznowienie całorocznej i regularnej działalności adresowanej do mieszkańców oraz organizacji Pomorza i pogranicza polsko-niemieckiego. Od początku 2016 roku udało się zrealizować w ośrodku ponad 40 rozmaitych wydarzeń naukowych, artystycznych i szkoleniowych, których część została przygotowana we współpracy ze stowarzyszeniem Akademia Kulice. Ważne dla funkcjonowania Kulic jest podpisanie porozumienia ze sponsorem oraz wynajem zaplecza gastronomicznego i związana z tym działalność komercyjna. Jednak droga do uzyskania przez Kulice rangi i uznania, jaką cieszy się działalność innych pogranicznych instytucji, np. w Fundacji w Krzyżowej czy ośrodka „Pogranicze” w Sejnach lub Fundacji „Borussia” w Olsztynie, jest jeszcze długa. Ośrodek wymaga dużych nakładów finansowych dla podniesienia standardu obiektów i ich otoczenia. Należy się spodziewać, że przewidziane prace remontowe wzmocnią atrakcyjność konferencyjno-edukacyjną Kulic oraz przyciągną chętnych zainteresowanych spędzeniem wolnego czasu w ośrodku.
– Ośrodek ma w planie dwie prestiżowe międzynarodowe konferencje naukowe. Wokół jakich zagadnień będą toczone debaty?
– Konferencje z udziałem badaczy polskich i niemieckich to Reformacja na Pomorzu w grudniu bieżącego roku z okazji 500-lecia Reformacji w Europie oraz Pomorze w strefie Bałtyku w średniowieczu planowana na styczeń przyszłego roku. Udział w tych konferencjach potwierdziły uznane autorytety naukowe – m.in. prof. dr hab. Stanisław Rosik z Uniwersytetu Wrocławskiego i prof. dr. dr. h.c. Michael North z Uniwersytetu w Greifswaldzie.
– Gdzie można szukać informacji o działalności ośrodka?
– Informacje o ośrodku znajdują się na stronie internetowej www.kulice.usz.edu.pl. Tam również są dodatkowe dane i kontakt telefoniczny oraz e-mailowy z jego pracownikami w Kulicach i w Szczecinie. W przyszłym roku planujemy uruchomienie strony internetowej Kulic w języku niemieckim i angielskim. Pracujemy również nad przygotowaniem broszury o działalności ośrodka w języku polskim, niemieckim i angielskim.
– Dziękuję za rozmowę.
