W Zamku Książąt Pomorskich w sylwestra wszystkie wystawy można obejrzeć za darmo – w godz. 10-14. Polecamy szczególnie dwie: „O stołach i bankietach pańskich. Jak ucztowano w dawnych wiekach” oraz „Po czym poznać świętego? Ludowe malarstwo na szkle ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze”. Warto się na nie wybrać przed balem albo „domówką”.
W Galerii Gotyckiej Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie czynna jest wystawa pt. „O stołach i bankietach pańskich. Jak ucztowano w dawnych wiekach”. To ekspozycja ukazująca splendor dawnych jadalni dworskich z wykwintnymi naczyniami z XVII, XVIII i XIX wieku. Eksponaty pochodzą z szesnastu muzeów w Polsce, między innymi z Jeleniej Góry, Cieszyna, Krakowa, Warszawy, Tarnowa, Bolesławca, Kozłówki, Łańcuta, Krasnegostawu, Jędrzejowa.
Są tu zatem srebrne barokowe dzbany, puchary i półmiski zdobione scenami mitologicznymi oraz herbami rodowymi, wspaniałe szklane flasze (w tym tzw. kabaret, czyli butla złożona z czterech butelek, w których trzymano różne alkohole), kielichy typu „flet” (szlifowane i grawerowane) do toastów (niezwykle już rzadkie w Polsce, bardzo cenne), widelczyki do ślimaków, krabów i homarów, specjalne łyżki do jagód albo truskawek, łyżka podróżna (składana). Są sztućce do nakładania szparagów czy fantastyczne kufle gdańskie. Na wystawie zachwycają różne fajansowe i porcelanowe naczynia, choćby serwis cebulowy (wbrew nazwie z cebulą ma on niewiele wspólnego, ale kiedy do Europy po raz pierwszy dotarła chińska porcelana z tym wzorem, ktoś po prostu pomylił namalowane na naczyniach owoce granatu z wyciskającym łzy warzywem…), porcelana japońska i angielska (bazaltowa z reliefami) oraz ta m.in. z manufaktur francuskich i niemieckich. Niezwykle ciekawy jest serwis „ptaszkowy” książąt Sanguszków. Dlaczego nosi on nazwę „ptaszkowy”? W centralnym polu każdego naczynia namalowany jest wielobarwny ptaszek siedzący na liściastej gałązce. Są to: gile, zięby, szczygły i sikorki, a więc ptaki żyjące w naszych lasach i ogrodach, a także wielobarwnie malowane realistyczne scenki rodzajowe z domowym ptactwem na tle zabudowań gospodarskich.
– Zachowało się ponad 500 elementów tego serwisu, a u nas w zamku można obejrzeć około sześćdziesięciu – opowiada kuratorka wystawy Jolanta Rybkiewicz z Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. – Co ciekawe, obrzeża naczyń zdobione są plecionką typu „stary ozier” i czterema symetrycznie rozmieszczonymi owadami. Zresztą na wszystkich elementach, poza różnymi ptaszkami i owadami, są też kwiaty.
Ciekawym eksponatem na wystawie zamkowej jest pierwsza polska książka kucharska wydana w 1682 roku – „Compendium ferculorum, czyli zebranie potraw” pióra Stanisława Czernieckiego. Mamy tu nie tylko przepisy (niektóre bardzo zaskakujące, jak np. na „szczukę jedną całkiem nierozdzielną, nie rozkrajaną, smażona głowa, warzony środek od rosołu albo kaszanatu, pieczony ogon”), ale też podpowiedź, jak pobudzać smak i wyobraźnię, jak zaskakiwać biesiadników, czarować ich wyglądem i sposobem wydania potraw.
„Po czym poznać świętego? Ludowe malarstwo na szkle ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze” – to wystawa, którą można obejrzeć w Galerii Przedmiotu. Przedstawienia Bożego Narodzenia i świętych wybrane na wystawę do Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie pochodzą z kolekcji Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze i są przykładem twórczości ludowej rozwijanej od XVIII do XIX wieku głównie w Hrabstwie Kłodzkim i Ziemi Kamiennogórskiej. Mogły również powstać w okolicy Jeleniej Góry w sąsiedztwie hut szkła w Szklarskiej Porębie i Piechowicach.
– Wystawa prezentuje 93 obrazy, których tematem są m.in. sceny z życia Świętej Rodziny, narodziny Jezusa Chrystusa, stajenka betlejemska oraz postaci świętych. Prace te są przykładem twórczości ludowej rozwijanej na Dolnym Śląsku od XVIII do XIX wieku – opowiada Monika Adamowska, rzeczniczka zamku. – Niegdyś wierzono, że takie obrazy zawieszone w chacie zapewniają jej mieszkańcom wszelką pomyślność i chronią od nieszczęścia. Ich duża liczba świadczyła o pobożności i zasobności gospodarzy. ©℗
Monika Gapińska
Fot. Dariusz Gorajski
