Koniec roku to czas podsumowań, w tym także w gospodarce regionu. O rosnących przeładunkach mimo pandemii, o przełomowych inwestycjach i innych wyzwaniach mijającego 2021 roku „Kurier Portowy” rozmawia z Krzysztofem Urbasiem, prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA
– To już drugi rok, który upływa nam pod znakiem pandemii. Czy porty w Szczecinie i Świnoujściu odczuwają jej skutki?
– Od samego początku traktujemy pandemię poważnie, zważywszy na to jak trudnym sprawdzianem była dla branży logistycznej. Uważam, że jako porty sprostaliśmy wyzwaniom, które przed nami postawiła. Ostatnie dwa lata dodatkowo podkreśliły znaczenie portów dla gospodarki i ludzi. Od czasu rozpoczęcia pandemii nie było ani jednego dnia, aby port przestał świadczyć usługi swoim klientom. Szczególnie trudny był dla nas drugi kwartał 2020 roku. Wówczas notowaliśmy spadki obsługiwanych ładunków, które w okresie maj – czerwiec sięgały okresowo od 7 do 8 proc. Natomiast po tym okresie, od lipca do końca roku notowaliśmy wzrosty przeładunków. Jednak mimo to rok 2020 zakończyliśmy wynikiem ujemnym w porównaniu do czasu sprzed pandemii, tj. wobec roku 2019. Spadek nie był duży, bo zaledwie trzy procent w dół, ale jednak to spadek. Jego poziom nie był tak drastyczny, ponieważ jesteśmy portem uniwersalnym, gdzie spadki w jednych grupach towarowych mogły być rekompensowane wzrostami w innych. Trend wzrostowy utrzymaliśmy w 2021 roku, który był rokiem popandemicznego odbicia. Wrócił do portu węgiel, wróciła ruda, wróciło zboże. Pojawiły się nowe relacje eksport-import.
– Jakie są zatem tegoroczne wyniki przeładunków w zachodniopomorskich portach?
– Jak już powiedziałem, rok 2021 był rokiem popandemicznego odbicia. Mamy w portach o siedem procent więcej ładunków aniżeli w roku 2020. Warto zaznaczyć, że wynik jest także lepszy w porównaniu do roku 2019. Tu porównując jesteśmy na plusie o dwa procent. Także gratulacje dla wszystkich operatorów, którzy działają w porcie, którzy przeszli bezkolizyjnie przez ten okres pandemii. Porty w Szczecinie i Świnoujściu są portami o charakterze uniwersalnym. To wielki plus i bezpieczeństwo przeładunków. Ich zróżnicowana struktura minimalizuje ryzyko spadków. Jako przykład podam śrutę sojową z Argentyny, której przeładunki uległy znacznemu zmniejszeniu w 2020 roku. Z kolei w 2021 zanotowaliśmy wzrost w obsłudze kruszyw w portach, co wynika z zapotrzebowania na ten rodzaj ładunku, co jest pochodną szeregu inwestycji realizowanych w naszym kraju i portach. Najbardziej jednak cieszy dwucyfrowy wzrost w przewozach na Terminalu Promowym w Świnoujściu, który jest naszą wizytówką. Dodam jeszcze, że na świecie 80-90 proc. handlu zagranicznego jest realizowane drogą morską między krajami unijnymi i spoza UE. Jesteśmy również aktywni w regionie Morza Bałtyckiego. Według danych GUS polskie porty morskie wnoszą do budżetu państwa każdego roku ponad 40 miliardów zł, przy zakładanych w 2021 r. dochodach państwa na poziomie 404,5 mld złotych.
– Jakie najważniejsze inwestycje były w tym roku realizowane?
– Obok kilkudziesięciu tysięcy ton ładunków codziennie obsługiwanych w portach Szczecin i Świnoujście toczą się wielomilionowe przedsięwzięcia inwestycyjne. Myślę, że nie będzie przesadą, jeśli powiem, że obydwa porty to dziś jeden wielki plac budowy. Rok 2021 był czasem ich kontynuacji. O ile można zaryzykować i ocenić Świnoujście jako rewolucję, o tyle Szczecin to klasyczna ewolucja, zmiana parametrów portu w jego dotychczasowych granicach i jego dotychczasowym kształcie, ponieważ nie są budowane nowe terminale tylko będzie wykorzystywane to, co w Szczecinie się znajduje. Oczywiście są reperkusje, jeśli chodzi o same porty, pogłębienia toru wodnego do głębokości technicznej 12,5 m, co wymaga i wymusza przystosowanie dwóch obszarów portu, czyli Kanału Dębickiego oraz Basenu Kaszubskiego, gdzie działa w Szczecinie dwóch największych operatorów, czyli firma DB-Port Szczecin oraz firma Bulk Cargo Port Szczecin. To będzie dość radykalna zmiana, jeżeli chodzi o zanurzenie w porcie z obecnych 9,15 m na 11 m, która pozwoli na zawijanie do Szczecina większego tonażu. Obecnie jednostkowa wielkość statków rośnie i musimy podążać za tymi trendami. Dla przykładu, jeśli chodzi o kontenery to osiągnęła ona granicę 400 m długości i prawie 65 m szerokości. To tak jakby cztery pełnowymiarowe boiska piłkarskie postawić jedno za drugim, tak wygląda taki statek. W Świnoujściu realizowane są trzy duże inwestycje: rozbudowa terminalu LNG, przystosowywanie terminalu promowego do obsługi transportu intermodalnego oraz budowa nowego parkingu dla samochodów ciężarowych przy terminalu promowym.
– Świnoujście czeka także spektakularny projekt…
Przedsięwzięciem rewolucyjnym dla regionu i miasta jest projekt głębokowodnego terminalu kontenerowego. Dzięki uchwalonej w listopadzie 2021 przez Sejm nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, podwyższony będzie kapitał zakładowy spółki Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. W nowelizacji wskazano, że minister właściwy ds. budżetu – na wniosek ministra właściwego ds. gospodarki morskiej – przekaże ZMPSiŚ SA skarbowe papiery wartościowe z przeznaczeniem na podwyższenie kapitału zakładowego tej spółki. Ustawa stanowi, że nominalna wartość tych papierów nie będzie mogła przekroczyć 360 mln zł. Są to środki z przeznaczeniem na wybudowanie falochronu zabezpieczającego przyszły terminal kontenerowy w Świnoujściu. To bardzo dobra wiadomość, bowiem głębokowodny terminal kontenerowy to ogromna szansa na wzmocnienie i ugruntowanie rynkowej pozycji zespołu portowego Szczecin-Świnoujście. Lokalizacja terminalu w Świnoujściu umożliwia obsługę bogatego, międzynarodowego zaplecza oraz obsługę klientów z obszaru Morza Bałtyckiego. Terminal zapewni wartość dodaną dla całej krajowej gospodarki. Planowana roczna zdolność przeładunkowa terminalu to 2 mln TEU, czyli standardowych 20-stopowych kontenerów. Warunkiem powodzenia całego przedsięwzięcia jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dostępowej do terminalu, co będzie możliwe dzięki otrzymanym środkom.
– W jakiej fazie są przygotowania do powstania terminalu kontenerowego?
– Obecnie ZMPSiŚ SA jest w trakcie procedury, której zwieńczeniem będzie wyłonienie inwestora, który wybuduje terminal i będzie jego operatorem. Inwestora powinniśmy poznać w 2022 roku. Inwestycją przyszłości, która jest planowana wspólnie z Urzędem Morskim w Szczecinie jest pogłębienie toru podejściowego do Świnoujścia na długości 60 km do głębokości 17,5 m. Dodam, że w 2024 roku S3 powinna być dwupasmowa na każdym kierunku ruchu od Świnoujścia do granicy z Czechami, a drogi kolejowe E-59 oraz CE-59 w roku 2025 powinny być zmodernizowane, co będzie skorelowane z nowym terminalem kontenerowym w Świnoujściu. W obu portach trwa rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej oraz poprawa dostępu kolejowego.
Podsumowując, jeśli uda nam się zrealizować te wszystkie zamierzenia inwestycyjne, to w 2050 roku będziemy dysponować w zespole portów Szczecin-Świnoujście potencjałem mogącym obsłużyć niemal trzykrotnie więcej ładunków aniżeli obecnie.
– Jak port wypełniał koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu?
– Cieszę się, że ZMPSiŚ SA jest kojarzony nie tylko z twardym biznesem, ale dzięki wsparciu szeregu inicjatyw społecznych jest również postrzegany jako firma społecznie odpowiedzialna. Naszym celem jest budowanie pozytywnego wizerunku spółki jako firmy o stabilnej i mocnej pozycji ekonomicznej oraz przyjaznej i odpowiedzialnej społecznie. Obszarami, w których corocznie planujemy działalność na rzecz społeczności lokalnej są młodzieżowe grupy sportowe, działające przy szkołach i klubach sportowych, lokalne kluby i stowarzyszenia sportowe oraz działalność społeczno-kulturalna na rzecz kultury zarówno masowej, jak i osiedlowych stowarzyszeń i klubów. ZMPSiŚ SA wspiera dzieci i młodzież w realizacji ich pasji i marzeń zarówno tych sportowych, jak i artystycznych czy edukacyjnych. Angażujemy się w akcje społeczne. Przykładem tego jest propagowanie idei krwiodawstwa wśród młodzieży osiemnastoletniej w szczecińskich szkołach. Inicjatywę tę realizujemy od pięciu lat wraz z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Szczecinie. Cyklicznie w porcie Szczecin organizowane są akcje zbiórki krwi. Ostatnią zorganizowano na początku listopada tego roku. Dotychczas przy aktywnym współudziale młodzieży ze szczecińskich szkół współpracujących z ZMPSiŚ SA zebrano 86 litrów krwi. Na szczególną uwagę zasługuje morski program edukacyjny „Dni portu w szkole”, służący propagowaniu wiedzy o porcie. Pracownicy spółki włączają się w różne akcje pomocowe, jak np. NCDC Business Race. W 2020 i 2021 roku w związku z pandemią koronawirusa, zarząd portu zaangażował się aktywnie w pomoc szpitalom w Szczecinie i regionie. Przekazał im znaczące wsparcie finansowe. Dzięki tym środkom zakupiony został sprzęt potrzebny tym jednostkom w walce z pandemią koronawirusa. ZMPSiŚ SA widać też podczas dużych imprez masowych promujących region i miasto. Szczególną uwagę poświęcamy wydarzeniom o morskim i portowym charakterze oraz wpływającym na integrację środowisk lokalnych. Jesteśmy dumni z tego, że działalność społeczna ZMPSiŚ SA jest dostrzegana przez otoczenie, przez środowiska naukowe i biznesowe. Wyrazem tego są przyznane wyróżnienia „Społecznej Odpowiedzialności Biznesu” czy „Równa Firma”.
– A czego życzy pan sobie i pracownikom portów i naszym czytelnikom w Nowym Roku?
– Przede wszystkim dziękuję pracownikom portu za każdy dzień ich pracy. Bez ich zaangażowania i determinacji nie moglibyśmy rozwijać naszych portów. W Nowym Roku nade wszystko życzę dużo zdrowia i wiary, że pokonamy koronawirusa. Łączę się ze wszystkimi w nadziei, że 2022 rok będzie czasem normalności, w którym będziemy mogli realizować swoje plany i marzenia.
– Dziękuję za rozmowę.
