Na przełomie tego i przyszłego roku powinny zakończyć się zasadnicze prace przy urządzaniu dwóch sztucznych wysp na Zalewie Szczecińskim. Kształtem do złudzenia przypominają atole. Na etapie realizacji inwestycji, której finał coraz bliższy, nadano im robocze nazwy W-22 i W-28. Wybrane dla nich te właściwe zostały w konkursie – to odpowiednio Brysna i Śmięcka. Ta pierwsza, bliżej linii brzegowej widoczna z Lubina, do marca 2022 r. ma być zazieleniona i z czasem stać się turystyczną atrakcją obok pozostałych 44 pobliskich świnoujskich wysp. Ta druga ma mieć charakter wybitnie użytkowy i służyć nadal jako składowisko. Obie są efektem ubocznym, a zarazem będą ważnym elementem infrastruktury pomocnej w funkcjonowaniu pogłębionego do 12,5 m toru wodnego Świnoujście – Szczecin.
Modernizacja szlaku żeglugowego obejmuje jego pogłębienie na odcinku ok. 62 km z równoczesnym jego poszerzeniem do 100 m oraz m.in. przebudowę skarp brzegowych, pogłębienie i poszerzenie obrotnic dla statków, a także budowę dodatkowych konstrukcji hydrotechnicznych w postaci tych dwóch sztucznych wysp na Zalewie Szczecińskim. Powstały z urobku wydobytego podczas prac czerpalnych. Brysna i Śmięcka położone są odpowiednio na wysokości 22 i 28 km toru, kilka kilometrów na północy wschód od krawędzi Zalewu Szczecińskiego.
Samo pogłębienie toru wodnego do 12,5 m oznacza, że maksymalne dopuszczalne zanurzenie statków, które mogą zawijać do Szczecina, zwiększy się do ok. 11,0 m (obecnie jest to 9,15 m), a co za tym idzie zapewniona zostanie dostępność szczecińskiego portu dla określonej grupy dużych statków. Nie będzie konieczności ich odlichtunku w Świnoujściu przed dalszą drogą do szczecińskiego portu. Dla przykładu, statek, który dotąd wpływał z ładunkiem ok. 20 tys. ton, po pogłębieniu toru będzie mógł wejść z ładunkiem prawie dwukrotnie większym.
W zakres projektu wchodzi także modernizacja obiektów Bazy Oznakowania Nawigacyjnego w Szczecinie. Jest on współfinansowany środkami Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na lata 2014-2020. Całkowity koszt przedsięwzięcia to 1 935 550 000 zł. Dofinansowanie z unijnego Funduszu Spójności wynosi 1 226 448 000 zł, pozostała kwota to środki z budżetu państwa. Od początku realizacji projektu do 30 czerwca br. wydane zostało ponad 1 mld 525 mln zł. Inwestycja zakończy się w 2022 roku.
– Wszelkie prace wykończeniowe także przy samym torze portowych nabrzeży, z nasadzeniami włącznie, powinny zakończyć się zgodnie z terminem kontraktowym, czyli do końca marca przyszłego roku – informuje Wojciech Zdanowicz, dyrektor Urzędu Morskiego w Szczecinie.
– To mówiąc obrazowo inwestycja od wysokości elewatora Ewa przez Przekop Mieleński aż do obrotnicy NATO-wskiej w Świnoujściu – precyzuje Paweł Szumny, z-ca dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie.
Wykonawcą prac przy modernizacji toru jest belgijsko-holenderskie konsorcjum firm Dredging International nv i Van Oord Dredging and Marine Contractors bv, a wykonawcą modernizacji obiektów Bazy Oznakowania Nawigacyjnego – Przedsiębiorstwo Budowlane CALBUD sp. z o.o. ze Szczecina.
Budulcem nowych wysp, które powstają na Zalewie Szczecińskim, jest refulat, czyli urobek z pogłębiania toru wodnego. Pompowany dwoma zatopionymi rurociągami (tzw. sinkerami) wcześniej wydobyty z dna podczas prac pogłębiarskich. Do wydobycia podczas prac na torze było w sumie ok. 23 mln metrów sześciennych urobku, a wyspy staną się nowymi polami refulacyjnymi o łącznej pojemności niemal 40 mln metrów sześciennych. Po zakończeniu inwestycji wyspa Śmięcka, która jest większa, pozostanie czynnym polem refulacyjnym zdolnym przyjąć materiał z bieżących prac czerpalnych, szacunkowo, przez najbliższych kilkanaście lat. Na obu wyspach nasadzona zostanie roślinność, by nowe tereny mogły stać się w przyszłości także miejscem bytowania awifauny i rozwoju różnorodnych siedlisk przyrodniczych.
Parametry nowych wysp:
W-22, czyli Brysna
średnica: 1250 m
powierzchnia: ok. 123 ha
średnia wysokość: 5 m
W-28, czyli Śmięcka
średnica: 1780 m
powierzchnia: ok. 250 ha
średnia wysokość: 5 m
Obecnie na torze wodnym pracuje wciąż najnowocześniejsza pogłębiarka ssąco-refulująca „Vox Amalia” z dwoma smokami wleczonymi o ładowności do 19 tys. m sześc. urobku (ładunek prawie 2 tys. wywrotek mieści się w ładowni jednostki na raz przy możliwości pracy do głębokości 61 m) oraz specjalistyczne pontony, które wyrównują powierzchnię dna toru i profilują skarpy podwodne. Rurociąg do odkładania urobku, prowadzący do wyspy W-28, został przełożony do wyspy W-22, urobek jest w tej chwili odkładany obydwoma rurociągami na wyspę W-22. Przy tej ostatniej trwa montaż kamienia hydrotechnicznego do umacniania skarp podwodnych. Jest on transportowany barkami z krajów skandynawskich. Natomiast obrzeże wyspy W-28 zostało już zamknięte, trwają prace przygotowawcze do robót umocnieniowych i montażu kamienia.
Wybagrowanych zostało ponad 95 proc. całości urobku. A planowane zakończenie prac pogłębiarskich to przełom sierpnia i września tego roku.
– Jesteśmy na tyle zaawansowani z pracami przy odkładaniu piasku, że mogliśmy rozpocząć roboty hydrotechniczne przy umacnianiu obrzeży sztucznych wysp. To niezbędne zabezpieczenia chroniące je przed warunkami atmosferycznymi, przed falowaniem i przed lodem – wyjaśnia Michał Rogaś, kierownik ds. interesariuszy projektu „Modernizacja toru wodnego Świnoujście – Szczecin do głębokości 12,5 m”, przedstawiciel konsorcjum firm Dredging International nv i Van Oord Dredging and Marine Contractors bv. – Ilość wydobytego dotąd przez rok refulatu to ekwiwalent ponad 60 lat robót utrzymaniowych na tym torze wodnym.
Trwają również prace przygotowawcze do umacniania skarp podwodnych przy Ostrowie Grabowskim, sukcesywnie do nabrzeża HUK docierają dostawy kamienia hydrotechnicznego, w obszarze obrotnicy Orli Przesmyk też prowadzone są prace pogłębiarskie związane z jej przebudową, jak też przy umacnianiu skarp podwodnych przy nabrzeżach BONn, HUK, Żeglarskim.
Ponadto w ramach projektu modernizowane są obiekty wspomnianej Bazy Oznakowania Nawigacyjnego w Szczecinie. We wszystkich nowych biurach, magazynach, warsztatach trwają już odbiory techniczne. Dobiegają także końca roboty drogowe związane z budową dróg wewnętrznych. Zakończono roboty konstrukcyjne przy wszystkich nabrzeżach Basenu Południowego, trwają tam aktualnie roboty uzbrojeniowe oraz montaż polerów, drabinek i odbojnic. Zakończono również prace konstrukcyjne przy pirsie, toczą się prace zbrojarskie oraz roboty czerpalne w samym basenie. ©℗
Tekst i fot. Mirosław WINCONEK
