Drugi w historii Politechniki Morskiej w Szczecinie tytuł doktora honoris causa otrzymał prof. dr. hab. inż. kpt. ż.w. Stanisław Gucma, naukowiec cieszący się autorytetem i uznaniem zarówno w Polsce, jak i za granicą. Tytuł wręczony został podczas uroczystego posiedzenia Senatu PM 13 czerwca br. w obecności pracowników i studentów uczelni, rodziny i wielu znamienitych gości. Następnego dnia przy ul. Dębogórskiej, w pobliżu Centrum Eksploatacji Obiektów Pływających, posadzono dąb upamiętniający to wydarzenie.
Senat Politechniki Morskiej w Szczecinie, uchwałą z dnia 20 marca 2024 r., zdecydował o nadaniu tytułu doktora honoris causa profesorowi Gumie po zapoznaniu się z opiniami recenzentów: prof. dr. hab. inż. kpt. ż.w. Adama Weintrita i prof. dr. hab. inż. Wojciecha Wawrzyńskiego oraz opinią Senatu Uniwersytetu Morskiego w Gdyni i Senatu Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Jak uzasadniono w uchwale, „w uznaniu wybitnych zasług dla wyższego szkolnictwa morskiego, w szczególności w zakresie pionierskich badań inżynierii ruchu morskiego oraz doceniając zaangażowanie w rozwój Politechniki Morskiej w Szczecinie”.
– To dla mnie, rektora Politechniki Morskiej w Szczecinie, następcy czcigodnego jubilata, zaszczyt być częścią tak ważnego wydarzenia – powiedział rektor Politechniki Morskiej w Szczecinie prof. Wojciech Ślączka. – Niech będzie ono wyrazem uznania dla pana niekwestionowanego autorytetu i dokonań oraz zwieńczeniem wieloletniej pracy na rzecz naszej Alma Mater.
Rektor zaznaczył, że profesor zaliczany jest do grona najwybitniejszych postaci naszego życia naukowego z bogatymi osiągnięciami badawczymi, dydaktycznymi oraz organizacyjnymi. Stosowane przez niego rozwiązania koncepcyjne wdrażane są w gospodarce morskiej i przemyśle. W zakresie dydaktyki jest autorem podręczników, skryptów, programów studiów, promotorem setek absolwentów, ale też przewodów doktorskich i habilitacji. Odegrał nieocenioną rolę w działalności uczelni, pełniąc funkcję dyrektora instytutu, dziekana oraz przez cztery kadencje rektora – najpierw Wyższej Szkoły Morskiej, a następnie Akademii Morskiej.
Laudację na część laureata wygłosił promotor prof. dr hab. inż. Zbigniew Pietrzykowski, dziekan Wydziału Informatyki i Telekomunikacji PM.
– Swoją działalność zawodową i naukową związał od początku z morzem – podkreślił. – Przeszedł wszystkie szczeble kariery zawodowej od praktykanta pokładowego przez kolejne stopnie marynarskie, a następnie oficerskie na statkach polskich i obcych bander. Po uzyskaniu dyplomu kapitana żeglugi wielkiej w roku 1989 był zatrudniony na stanowisku kapitana. Poznał trudy zawodu marynarza, pracując na statkach rybackich i towarowych na morzach i oceanach całego świata, w tym na bardzo trudnych nawigacyjnie akwenach – Morzu Beringa, Falklandach czy Morzu Północnym.
Jak dodał promotor, prof. Gucma przez wiele lat łączył pracę zawodową na morzu z pracą naukową na uczelni.
– Swoją pasją naukową potrafił „zarazić” młodszych współpracowników – mówił prof. Pietrzykowski. – Zbudował liczny i mocny naukowo zespół badawczy, z którym realizował i realizuje projekty badawcze, a następnie skutecznie je wdraża.
Stanisław Gucma urodził się 23 listopada 1945 r. w miejscowości Zawadą w powiecie zamojskim. Po maturze w 1964 r. podjął studia na Wydziale Rybackim Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie. Po dwóch latach został skierowany na studia w Kaliningradzkim Państwowym Uniwersytecie Technicznym na Wydziale Rybołówstwa Przemysłowego. Po ich ukończeniu w roku 1969 podjął studia na Wydziale Nawigacyjnym tej uczelni. Po studiach podjął pracę w Wyższej Szkole Morskiej w Szczecinie. Zaczynał od stanowiska asystenta w Zakładzie Nawigacji Instytutu Nawigacji Morskiej. W latach 1984 – 1990 był dziekanem Wydziału Nawigacyjnego, a od 1990 do 1996 r. – dyrektorem Instytutu Nawigacji Morskiej. Jednocześnie prowadził badania, których wiodącą tematyką były zagadnienia wyznaczania i kształtowania dróg wodnych. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w roku 1992 na Wydziale Hydrotechniki Politechniki Gdańskiej. W tym samym roku został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Inżynierii Ruchu Morskiego na Wydziale Nawigacyjnym. W roku 1996 wybrano go na rektora WSM. Funkcję tę pełnił przez dwie kadencje, do roku 2002, w którym to uzyskał tytuł naukowy profesora. W roku 2008 po raz trzeci został rektorem. Funkcję tę pełnił również przez następną kadencję do roku 2016. Obecnie jest pracownikiem Katedry Symulacji Morskich na Wydziale Nawigacyjnym.
Gdy był rektorem, uruchomiono nowe kierunki studiów i specjalności, znacząco rozbudowano infrastrukturę badawczą i dydaktyczną uczelni, m.in. pozyskano tereny i wybudowano Dom Pracy Twórczej i Morski Ośrodek Szkoleniowy w Świnoujściu, rozpoczęto budowę Ośrodka Szkoleniowego Rybołówstwa Bałtyckiego, utworzono Morski Ośrodek Szkoleniowy w Kołobrzegu, pozyskano obiekty i tereny po Zespole Szkół Technicznych i Morskich w Szczecinie dla potrzeb budowy nowych pomieszczeń dydaktycznych i laboratoriów Wydziału Mechanicznego. Istotne było pozyskanie funduszy i wprowadzenie do eksploatacji statku szkolno-badawczego „Nawigator XXI”. Utworzono specjalistyczne Centrum Inżynierii Ruchu Morskiego oraz Centrum szkoleniowe LNG.
Profesor Gucma był jednym z prekursorów wprowadzenia metod symulacji komputerowej do badań w nawigacji morskiej.
Wynikami prowadzonych przez niego prac badawczych są liczne wdrożenia istotne dla gospodarki morskiej, w tym: budowa bazy promowej w Świnoujściu, budowa portu w Policach, optymalizacja parametrów promu „Polonia”, określenie optymalnych warunków eksploatacji statków maksymalnych w porcie Świnoujście, budowa szeregu terminali paliwowych, przebudowa toru wodnego Świnoujście – Szczecin, przebudowa szwedzkiego portu Ystad, przebudowa wejścia do portu Kołobrzeg, budowa terminalu promowego w Gdyni, opracowanie pilotowego systemu nawigacyjnego, optymalizacja lokalizacji terminalu LNG na polskim wybrzeżu, pełne opracowanie nowego portu zewnętrznego i terminalu LNG w Świnoujściu, a także pełne opracowanie nowego terminalu kontenerowego w tym porcie. Profesor nadal aktywnie pracuje naukowo. Obecnie uczestniczy w kolejnych pracach badawczych. Ostatnie dotyczą budowy terminalu kontenerowego i terminalu instalacyjnego dla morskich farm wiatrowych w Świnoujściu, a także modernizacji toru wodnego Świnoujście – Szczecin.
Sam laureat skromnie odniósł się do swoich dokonań.
– To nie ja osiągnąłem te wszystkie sukcesy, a zespół, który miałem przywilej stworzyć i nim zarządzać – podkreślał.
Gratulacje składał mu m.in. prof. Adam Weintrit, podkreślając, że już sam wybór na cztery kadencje wystarczyłby do nadania tego zaszczytnego tytułu.
– Ty jesteś twórcą polskiej szkoły inżynierii ruchu morskiego, a zespół jest tego uzupełnieniem – mówił zwracając się do laureata. – To nie są tylko badania teoretyczne. Twój dorobek naukowy ma ogromną wartość, ponieważ większość rozwiązań twojego autorstwa stosuje się w praktyce. Wszystkie porty od Szczecina po Gdynię noszą twój ślad. To zostanie na wiele, wiele lat.
Profesor Weintrit wręczył w prezencie profesorowi Gucmie miniaturze statku z bursztynu.
– Staszek to nie tylko naukowiec, nie tylko wybitny człowiek, to jest człowiek, z którym się mile spędza czas – dodał na koniec.
Uroczystość uświetnił muzycznie Chór Politechniki Morskiej.
Dzień później przy ul. Dębogórskiej (w sąsiedztwie Centrum Eksploatacji Obiektów Pływających) został zasadzony dąb. To tradycja zapoczątkowana dwa lata temu, wówczas z okazji nadania pierwszego w historii PM tytułu doktora honoris causa.Do dębu, którym uhonorowano wtedy prof. Aleksandra Walczaka, dołączył kolejny, upamiętniający nadanie tytułu prof. Stanisławowi Gucmie. Drzewo wkopali laureat i rektor Ślączka. ©℗
Elżbieta KUBOWSKA
