Czy widzisz te gruzy na szczycie?
Tam wróg twój się kryje jak szczur.
Musicie, musicie, musicie
Za kark wziąć i strącić go w z chmur – zdaje się słyszeć w momencie przekroczenia progów Dziewiątki.
IX Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Bohaterów Monte Cassino w Szczecinie ma bogatą historię sięgającą aż drugiej połowy trzynastego wieku. Nie ma jednak wątpliwości jakiemu wydarzeniu składa szczególny hołd. Już na wejściu spotykamy się z mozaiką autorstwa Wieńczysława Mazusia i Danuty Strzelbickiej-Mazuś, która pozbawia nas wszelkich wątpliwości i przekazuje jasną wiadomość – to liceum znajduje się pod zaszczytnym patronatem Bohaterów Monte Cassino. Znaku tego nie da się przeoczyć, niezwykłe dzieło sztuki skutecznie przykuwa uwagę, a jest to dopiero początek honorowania patronatu przez społeczność szkoły.
Co roku organizowane są specjalne uroczystości na cześć Bohaterów, których imię nosi szkoła, duch Dziewiątki jest nierozerwalnie związany z wydarzeniami z 1944 r., jednak zanim do tego przejdziemy, postarajmy się odpowiedzieć na pytanie: jak ta więź powstała? Dyskusje dotyczące patrona szkoły rozpoczęły się już na początku lat 60-tych. Kombatanci pragnęli nadać swój patronat szkole, aby w ten sposób uwiecznić bohaterstwo żołnierzy. W ówczesnym czasie zaledwie dwie szkoły w Polsce otrzymały ten zaszczyt. Społeczność, wtedy bezimiennej szkoły, wyraziła pełne poparcie i radość wobec perspektywy dołączenia do tego niewielkiego grona. W 1976 r. odbyła się uroczystość, podczas której kombatanci wręczyli dyrektorowi urnę zawierającą ziemię z pola bitwy na znak związania ze szkołą. Entuzjazm uczniów, nauczycieli i przedstawicieli patronatu nie zaowocował niestety realnym nadaniem imienia Bohaterów Monte Cassino Dziewiątemu LO w tym roku. Wyczekiwanie tego momentu miało swój koniec dopiero 6 lat później, w październiku 1982 r. Trudności były spowodowane realiami życia w PRL-u, ówczesną władzą, która nie podzielała chęci propagowania patriotyzmu i męstwa bohaterów. „Szacunek, z jakim uczniowie i pracownicy szkoły traktowali uczestników walk na Zachodzie, był chyba dla nich rzadki, zwłaszcza w latach osiemdziesiątych. Nieraz odnosiło się wrażenie, że to może jedyne miejsce, gdzie w taki sposób mówiło się głośno o ich życiowych dokonaniach i wyznaczonym przez los bohaterstwie.” – wspomina Stanisława Żychlińska, nauczycielka języka polskiego, o uczuciach towarzyszących dawniej przeprowadzanym corocznym, majowym spotkaniom, w wydanych w ramach 50-letniego jubileuszu IX LO, „Metamorfozach Dziewiątki”.
Kroniki Szkoły oddają atmosferę ogólnej mobilizacji społeczności szkolnej otaczającą rok 1982. Rok ten dał początek okresowi intensywnych przygotowań organizacyjnych i wychowawczych związanych z przybliżeniem społeczności szkolnej i środowisku patrona szkoły.
Za ogromy trud i niemal dekadę usilnych starań kombatantów, IX Liceum Ogólnokształcące odwdzięcza się na każdym kroku. Przedmową do wieloletniej tradycji oddawania czci patronowi szkoły było wielkie święto uroczystego nadania imienia szkole w 1984 r. Dzień ten został następująco opisany w Kronikach Szkoły:
„18 maja w czterdziestą rocznicę bitwy o Monte Cassino została otwarta Szkolna Izba Pamięci. Przybyłych na uroczystość gości powitał dyrektor Longin Buks. Uczeń klasy IV m Bartosz Dudek w serdecznych słowach mówił o zmaganiach żołnierza polskiego na obcej, włoskiej ziemi. O bitwie stoczonej przed czterdziestu laty przypomniał płk Nowaczyński. Otwarcia Szkolnej Izby pamięci dokonali płk Aleksander Nowaczyński i Inspektor Oświaty i Wychowania Hubert Kawecki. W Izbie Pamięci zgromadzono wiele dokumentów i eksponatów związanych z bitwą o Monte Cassino. Szkoła pozyskała je m.in. dzięki życzliwości rodziny nie żyjącej już pielęgniarki, uczestniczki walk o klasztorne wzgórze – Heleny Grabowieckiej. (…) Otwarcie Izby Pamięci połączone zostało z prezentacją wystawy wiążącej się tematycznie z udziałem II Korpusu Polskiego w walkach na Zachodzie. (…)”.
Tego dnia doszło także do przekazania w ręce młodzieży sztandaru szkoły.
Ta pierwsza forma upamiętnienia dokonań Bohaterów kontynuowana była wcześniej wspomnianymi, corocznym spotkaniami z uczestnikami walki o sławne wzgórze, żołnierzami Armii Andersa. Majowe spotkania urozmaicane były spektaklami realizowanymi przez uczniów, dla których podstawą były wspomnienia i teksty literackie pisane przez żołnierzy Armii Andersa. Kroniki Szkolne dają świadectwo utrzymywaniu stałych kontaktów między społecznością Dziewiątki i kombatantami II wojny światowej. Uczniowie liceum nr. 9 mieli w zwyczaju regularne odwiedzanie członków patronatu. Na podstawie wysłuchanych wspomnień, stworzyli monografię uczestników bitwy o Monte Cassino, zamieszkałych na Ziemi Szczecińskiej. Nawiązano również kontakt listowny z uczestnikami bitwy znajdującymi się poza krajem.
Chociaż spotkania odbywają się do dziś, realizacja tradycji zapraszania honorowych gości, ze względu na upływ lat, staje się coraz trudniejsza. Niemniej zapał uczniów się nie zmienia i obecnie jednym ze sposobów kontynuowania tradycji jest konkurs „Patron naszej szkoły”, odbywający się co roku pod opieką nauczycieli i bibliotekarzy liceum. Koordynator i organizator konkursu, Romuald Kuźmitowicz, w „Metamorfozach Dziewiątki”, podkreśla wagę inicjatywy, która ma swój finał w czasie uroczystości Święta Szkoły, w maju, około rocznicy zakończenia bitwy o Monte Cassino. Ponadto określa jej cele jako patriotyczne wychowanie uczniów, oraz włączenie ich – zwłaszcza klas pierwszych – w tematykę Monte Cassino i tym samym zintegrowanie ze środowiskiem szkoły. Konkurs jest przeznaczony dla wszystkich uczniów, dlatego też przybiera różne formy, aby wszyscy mieli szansę wzięcia w nim udzia łu. Niezależnie od tego czy licealista jest fenomenalnym recytatorem, pasjonatem szczegółowej wiedzy historycznej, czy też artystą o bogatej wyobraźni i inwencji, dla każdego znajdzie się pole do popisu. Konkurs cieszy się dużą popularnością, co roku pod czujnym okiem nauczycieli i historyków powstają nowe dzieła. Prace nie są tylko archiwalnymi eksponatami, wiele z plakatów związanych z tematyką patrona przyozdabia wnętrze budynku szkoły.
Sposoby upamiętniania i propagowania Bohaterów są w Dziewiątce różnorodne. Kolejnym ważnym aspektem życia szkolnego są wycieczki do Włoch. „Z czasem okazało się, że szkoła ma nie tylko przepiękny i podniosły ceremoniał związany z jej bohaterem, ale także jej tradycję stanowią wycieczki do Włoch, w czasie których najważniejszym punktem jest uroczysty apel na cmentarzu polskim ma Monte Cassino i oddanie hołdu bohaterom walk” pisze Urszula Suwaj w „Metamorfozach Dziewiątki”.
I poszli szaleni, zażarci,
I poszli zabijać i mścić!
I poszli – jak zawsze uparci,
Jak zawsze – za honor się bić!
Julia Chlubek, klasa III C
