Uniwersytet Szczeciński przyznał doktorat honoris causa prof. dr. hab. Michaelowi Northowi, historykowi z Uniwersytetu Greifswaldzkiego. Senat uczelni postanowił o tym jednogłośnie. Najwyższe honorowe wyróżnienie w świecie nauki zostanie wręczone wtedy, gdy ustaną ograniczenia epidemiczne. Recenzentami doktoratu byli prof. dr hab. Radosław Gaziński z Uniwersytetu Szczecińskiego i prof. dr hab. Bogusław Dybaś z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Prof. Michael North (ur. w 1954 r.) pochodzi z Gießen (Hesja). Na tamtejszym uniwersytecie studiował historię Europy Wschodniej, średniowiecza i czasów nowożytnych oraz slawistykę. Pracował na Uniwersytecie Christiana Albrechta w Kilonii, był profesorem gościnnym na kilku innych uniwersytetach niemieckich, także holenderskich i na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara. Od ponad dwudziestu pięciu lat jest profesorem historii nowożytnej na Uniwersytecie Greifswaldzkim. Współpracuje z naukowcami i ośrodkami badawczymi na całym świecie. Kilka lat był pracownikiem Muzeum Miasta Hamburg i kuratorem Galerii Sztuki na Uniwersytecie Kilońskim.
Obaj recenzenci honorowego doktoratu zwracali uwagę na różnorodność zainteresowań badawczych prof. Northa, który łączy w swych pracach różne dziedziny wiedzy, przekracza ich granice. Pierwszą swoją rozprawę poświęcił szczegółowym problemom gospodarczym Prus Książęcych od połowy XVI do połowy XVII wieku. Jej napisanie wymagało prowadzenia licznych kwerend także w archiwach i bibliotekach polskich. Prof. Bogusław Dybaś konstatuje, że wykorzystanie literatury polskiej jest w niej imponujące.
Kolejne swoje prace prof. North poświęcił gospodarce i finansom państw Morza Bałtyckiego w okresie wielkich odkryć geograficznych i rewolucji cen. Pisał o ekspansji Europy na inne obszary świata w latach 1250-1500 i ekonomicznych skutkach wprowadzenia reformacji. Jest autorem książek z pogranicza gospodarki i numizmatyki takich jak „Mała historia pieniądza” i „Obieg pieniądza a koniunktura gospodarcza w krajach południowego Bałtyku na progu czasów nowożytnych (1440-1570)”.
Zajmuje się dziejami Niderlandów. Duże uznanie zyskała jego popularna „Historia Niderlandów” od XV wieku do współczesności, omawiająca zagadnienia polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne, słowem fenomen odrębności Holandii w Europie. Prof. North widzi ją w konsekwentnym budowaniu tradycji republikańsko-demokratycznych, zasad bezpieczeństwa socjalnego, tolerancji religijnej oraz w rozwoju malarstwa flamandzkiego i holenderskiego.
Badał związki między gospodarką Niderlandów, rynkiem sztuki i tematami podejmowanymi przez malarzy. Zajmował się problemami sztuki i komercji w czasach holenderskiego złotego wieku, historią społeczną XVII-wiecznego malarstwa niderlandzkiego, pisał o ówczesnej „niderlandyzacji strefy Morza Bałtyckiego”, w tym także Pomorza.
W książce „Koniec starego cesarstwa nad Bałtykiem” opisywał schyłek Cesarstwa Niemieckiego na początku XIX wieku i wpływ tego procesu na państwa i regiony północnej Europy. Dużo miejsca poświęcił nieudanym ostatecznie zabiegom Szwecji o inkorporowanie Pomorza Szwedzkiego, a więc także Greifswaldu, Stralsundu, Uznamu i Rugii, które Korona Szwedzka objęła po wojnie trzydziestoletniej zgodnie z postanowieniami traktatu westfalskiego (1648).
Szczególne miejsce w dorobku prof. Northa zajmują dzieje Bałtyku i państw, które nad nim leżą, jak też dzieje żeglugi, gospodarki i kultury morskiej. Na kilka języków została przełożona jego „Historia Bałtyku” zaczynająca się od wikingów, a kończąca na roku 1989. „Jest to śmiała synteza i kompendium wiedzy o regionie w ujęciu historycznym, w jakimś sensie legitymizująca współczesne jego znaczenie” – pisał prof. Dybaś. Rok temu książka ukazała się po polsku. Wyszła też po estońsku i przesądziła o przyznaniu prof. Northowi doktoratu honoris causa Uniwersytetu w Tartu, jednej z najważniejszych w północnej Europie uczelni humanistycznych.
Najnowsza książka prof. Northa, zatytułowana „Między portem a horyzontem. Historia mórz świata” (2016), omawia kulturowe i gospodarcze dzieje mórz od czasów starożytnych po wiek XX, od Aten, Kartaginy i Rzymu po współczesne porty bałtyckie i oceaniczne. Zajmuje się handlem i jego związkami z kulturą, omawia problemy współczesnej globalizacji, środowiska naturalnego, ocieplania się klimatu, zanieczyszczania mórz.
To nie wszystko. Prof. North zajmuje się nadto sprawami transferów kulturowych, konsumpcji dóbr kultury, kolekcjonerstwa, mediami i komunikacją społeczną, dziejami Meklemburgii-Pomorza Przedniego.
Prof. Radosław Gaziński podkreślił w recenzji, że zbudował on w Greifswaldzie silny ośrodek badań bałtyckich. Stworzył międzynarodowe studia doktoranckie „Strefa kontaktów Mare Balticum: obcość i integracja w regionie Morza Bałtyckiego” oraz „Bałtycki region graniczny. Przesunięcia granic a świadomość narodowa i kultura w krajach Morza Bałtyckiego”; tę drugą prowadzi wspólnie z uniwersytetami w Lund i Tartu. Powołał Interdyscyplinarne Centrum Badawcze „Strefa Morza Bałtyckiego”.
Prof. Dybaś zwrócił uwagę na tak ważne zwłaszcza dla odbiorcy cechy prac prof. Northa jak lekkość stylu oraz wdzięk i swoboda narracji, co nie umniejsza ich wartości naukowych, a zwiększa atrakcyjność i ułatwia lekturę.
Dorobek prof. Northa jest uznawany na całym świecie. Jego poszczególne książki ukazały się w językach: polskim (tylko „Historia Bałtyku”), estońskim, angielskim, łotewskim, rosyjskim, chińskim, tureckim, japońskim, francuskim, węgierskim.
Prof. Michael North jest dyrektorem Instytutu Historycznego w Greifswaldzie. Bywa w Szczecinie na spotkaniach i kongresach historycznych, współpracuje z naukowcami szczecińskimi, a doktorantów z Gdańska i Szczecina włącza do swoich zespołów badawczych. Gdy był prorektorem Uniwersytetu Greifswaldzkiego, angażował się w działania Kapituły Polsko-Niemieckiej Nagrody Pomerania Nostra, przyznawanej przez miasta Greifswald i Szczecin, uniwersytety Greifswaldzki i Szczeciński oraz „Kurier Szczeciński”. W 2010 roku był jednym z mówców podczas uroczystego podpisania umowy o partnerstwie miast Szczecin i Greifswald, co przy udziale licznych przedstawicieli obu miast wydarzyło się w historycznej auli Uniwersytetu Greifswaldzkiego.
Prof. Bogusław Dybaś nazywa prof. Northa uczonym o wymiarze międzynarodowym, szerokich perspektywach i horyzontach, swobodnie poruszającym się w wielu różnych dziedzinach badań historycznych, „osobowością naukową wielkiego, światowego formatu”.
Prof. Radosław Gaziński pisze: „Osiągnięcia naukowe profesora Michaela Northa, znaczące dla historiografii europejskiej, a zwłaszcza jego badania nad dziejami Europy Północnej i nad historią regionu bałtyckiego, pozwalają na to, aby bez żadnych wątpliwości uhonorować go doktoratem honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego”.
Prof. Michael North jest trzydziestym czwartym doktorem honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego. Pierwszym był ks. abp prof. Kazimierz Majdański (1992).
(b.t.)
Fot. Uniwersytet Greifswaldzki
