Zielony Ład na Międzyodrzu. Parku narodowego nie będzie? Nie ma takiej opcji

Paweł Pawłowski, pracownik Spółdzielni Rybackiej Regalica: Obawiamy się utworzenia Parku Narodowego Dolnej Odry. Dla nas, w spółdzielni rybackiej, pomysł ten oznacza ograniczenia, a może i koniec działalności. Oczywiście nie od razu, ograniczenia pojawią się stopniowo… Fot. Roman CIEPLIŃSKI  

Wyniki wyborów samorządowych w Gryfinie, które przybrały w drugiej turze kształt plebiscytu – za i przeciw projektowi utworzenia Parku Narodowego Dolnej Odry wskazują, że pomysł Zielonych, by Międzyodrze objąć ochroną właściwą dla parków narodowych, ma więcej przeciwników niż zwolenników. Wygrał bowiem Mieczysław Sawaryn, który obiecywał zablokowanie procesu tworzenia parku. Dla resortu klimatu, kierowanego przez minister Paulinę Hennig-Kloskę i wiceministra Mikołaja Dorożałę – sądząc po przebiegu wtorkowego spotkania nad Regalicą – nie ma to większego znaczenia.

Wiceminister M. Dorożała do Gryfina przyjechał z następującym przekazem: „proces tworzenia parku się rozpoczął. Włączeni do niego, w tym do konsultacji społecznych, zostaną mieszkańcy.” A przeciwnicy? – zapytał ktoś z grupy krytyków. „Też zostaną włączeni w proces tworzenia Parku Narodowego Dolnej Odry” – odpowiedział Dorożała. Zostaną oczywiście włączeni w taki sposób, by park powstał. Czy to nie absurd? Okazuje się, że dla ministra nie. Nawet jeśli mieszkańcy w większości opowiedzą się przeciwko parkowi, a tak przecież jest w przypadku Gryfina.

Mikołaj Dorożała, wiceminister Klimatu i Środowiska w trakcie wizyty objazdowej z dziennikarzami po terenie planowanego Parku Narodowego Dolnej Odry jeszcze na nabrzeżu w Gryfinie rozsierdził swoimi wypowiedziami kilkunastu mieszkańców przeciwnych temu projektowi. Okazuje się, że ich sprzeciwu, sprzeciwu większości, resort klimatu nawet nie bierze pod uwagę. Minister nie reagował na uwagi mieszkańców, którzy zarzucali mu, że przyjechał do Gryfina z gotową tezą, że park i tak, i tak powstanie, bez względu na krytykę. Chodzi tylko o to, by poprawić projekt. Na wątpliwości zgromadzonych (nie byli oni zaproszeni), że lokalna społeczność nie chce nawet „poprawionego projektu”, bo nie wierzy władzy w zapewnienia, że park niczego na gorsze w ich życiu nie zmieni, nie wierzy, że nie zahamuje aktywności gospodarczej, rozwoju gospodarki, żeglugi na Odrze czy rybołówstwa (w Gryfinie działa ostatnia w Polsce spółdzielnia rybacka – Regalica), i że w przyszłości istniejący już park narodowy nie będzie stanowił przeszkody dla inwestycji, a rygory środowiskowe nie będą sukcesywnie zaostrzane, minister odpowiedział, że projekt parku narodowego wręcz przyczyni się do rozwoju tego „zdegradowanego przyrodniczo” obszaru (zdegradowała go poprzednia „ochrona” w ramach Parku Krajobrazowego), bo jakoby pojawią się pieniądze, ogromne pieniądze liczone w setkach milionów złotych. Kilka osób się zaśmiało.

– Skoro w nowo utworzonym parku będzie można robić prawie wszystko, a nawet więcej niż obecnie, to po co chcecie stworzyć ten park, park, w którym można wszystko? – zapytałem, widząc w wypowiedziach ministra oczywiste sprzeczności.

– Park tworzymy po to, by chronić cenne przyrodniczo obszary… – odpowiedział.

Ale jak chronić, nie ograniczając ludzkiej aktywności; gospodarki, turystyki, transportu i wielu innych dziedzin? Na to pytanie minister nie odpowiedział. Ogólnikowo tylko stwierdził, że park będzie też chronił dziedzictwo kulturowe.

Tym przeciwnikom tworzenia kolejnego parku narodowego w Polsce, a jest już ich 27, nie spodobał się – jak to wyraził się później jeden z nich – nie tylko zielono-bolszewicki styl, ale też pośpiech z jakim „trwa proces tworzenia parku”. Na zarzut, że projekt przywieziono w teczce prosto z Warszawy, minister odpowiedział, że inicjatywa powstała w lokalnym środowisku. I to poniekąd się zgadza.

Skomentował to w rozmowie z „Kurierem” Mieczysław Sawaryn, który oczekiwał tamtego dnia na ministra Mikołaja Dorożałę w Krajniku Dolnym, lecz nie doczekał się, bo spontaniczne konsultacje społeczne opóźniły harmonogram „wizyty studyjnej” na Międzyodrzu. Co ciekawe, w nagłówku programu wizyty studyjnej czytamy „Park Narodowy Dolnej Odry”. Nie projekt parku… Zupełnie tak, jakby ten park już istniał. Jakby już klamka zapadła a „wizyta” była tylko rutynową formalnością.

– Prawdą jest, że obiecywałem w kampanii wyborczej zablokowanie prac nad projektem – powiedział M. Sawaryn. – Czy to jednak się uda, tego jeszcze nie wiem. Projekt utworzenia parku narodowego na Międzyodrzu jest zły. To kontynuacja tego, co już było, ciąg dalszy eksperymentu na Międzyodrzu, który zakończył się katastrofą. Kiedy utworzono Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Odry zamiast ochrony siedlisk, zaczęła się katastrofa ekologiczna, której skutkiem było zubożenie środowiska. Nawet ptaki łąkowe, które zamieszkiwały wcześniej Międzyodrze przeniosły się w inny rejon. Niestety kontynuowane są prace w tym kierunku. A tu, na naszym terenie tworzeniem parku zajmują się ci sami ludzie, którzy doprowadzili do utworzenia parku kulturowego „Dolina Miłości” w Zatoni Dolnej. W jakim stanie obecnie jest park „Dolina Miłości”, może przekonać się każdy, kto tam przyjedzie. To obraz nędzy i rozpaczy. A miało być tak pięknie.

Burmistrz Gryfina ma mocne wsparcie ze strony różnych środowisk w Gryfinie i nie tylko. Wspierają go nie tylko rybacy, którzy obawiają się ograniczeń połowów i dostępu do łowisk dla swoich łodzi czy wędkarze, ale również pracownicy branży turystycznej, rolnicy, przedsiębiorcy. Nie może natomiast liczyć na wsparcie ze strony władz regionu. Marszałek O. Geblewicz wielokrotnie mówił, że jest za ochroną Odry, za stworzeniem w jej dolinie strefy ekologicznej, wolnej od uciążliwej dla gospodarki działalności. A nawet sugerował przerwanie prac nad poprawą żeglowności Odry. W tym przypadku przynajmniej nie mamił pustymi obietnicami pogodzenia wody z ogniem, czyli norm parku narodowego z działalnością gospodarczą.

– Obawiam się, że park może uniemożliwić stworzenie jednej z największych stref działalności gospodarczej w naszej gminie, która mogłaby powstać w rejonie Dolnej Odry. Tu musimy myśleć o naszym narodowym interesie, zwłaszcza że mamy już sygnały mówiące o osłabieniu aktywności gospodarczej, a nawet zapowiedzi zwolnień czy przenoszenia produkcji – powiedział burmistrz Gryfina.

Na pytanie, co musiałoby się stać, by resort klimatu i środowiska zrezygnował z projektu parku narodowego na Międzyodrzu, minister Dorożała odpowiedział, że przyjechał, by… przygotować rewitalizację. To nie żart. Już nie używał słowa park. Od odpowiedzi się wykręcił. Czy już wszystko postanowione? Chyba tak.

Rozmawiałem z kilkunastoma mieszkańcami. Tylko jeden z nich popiera projekt parku narodowego. Zwłaszcza w takim miejscu jak Międzyodrze, w rejonie tak dużego ośrodka gospodarczego jak Szczecin czy Gryfino i odrzańskiego szlaku żeglugowego. Większość moich rozmówców obawia się, że Gryfino podupadnie, zmniejszy się liczba miejsc pracy, stracą armatorzy rzeczni, port, padną infrastrukturalne projekty szlaku Czechy – Bałtyk, a region stanie się zapleczem ekologicznego wypoczynku dla Niemców, a do pracy jeździć będą na Zachód.

– Proszę pana, Niemcy chronią swoje szlaki żeglugowe i wyłączają je spod administracji rezerwatów czy parków. Oni myślą o swoim interesie. My niestety nie – powiedział mi pracownik jednego z armatorów rzecznych. ©℗

Roman CIEPLIŃSKI