To kara za wulgaryzmy po ukraińsku?

Dziewczynki z Ukrainy opowiedziały o sytuacji w szkole swoim mamom, które postanowiły interweniować. Fot. Dariusz GORAJSKI  

Jedna z nauczycielek w Szkole Podstawowej nr 6 w Stargardzie miała zakazać ukraińskim dzieciom rozmawiać w szkole w ich rodzimym języku. Sprawą zajmuje się wydział edukacji UM w Stargardzie. Co się wydarzyło? Osoba znająca sprawę opowiadała nam, że jedna z ukraińskich dziewczynek miała prowokować konflikty w klasie i używać niecenzuralnych słów po ukraińsku, co z kolei miało spowodować reakcję nauczycielki.

Sygnał o tym, że w SP 6 może dochodzić do zakazywania uczniom mówienia po ukraińsku, otrzymaliśmy od naszej czytelniczki.

– Zrozumiałabym, gdyby nauczycielka poprosiła uczniów, by na jej lekcjach nie używały ukraińskiego, by szlifować j. angielski, którego uczy – opowiada stargardzianka (dane do wiad. red.). – Ale zakazywanie im porozumiewania się ich rodzimym języku na przerwach to już gruba przesada!

Jak opowiada czytelniczka, nauczycielka miała posunąć się dalej.

– Dwóm 12-latkom podsunęła do podpisania kartkę, że będą w szkole mówić po polsku, nawet wtedy gdy rozmawiają ze sobą na przerwach – usłyszeliśmy.

„Obgadujecie innych, a my tego nie rozumiemy” – miała argumentować. Dziewczynki rozpłakały się, ale pismo podpisały.

– Inni uczniowie byli zadowoleni, że tak się traktuje te dzieci z Ukrainy – dodaje nasza informatorka.

Pisma nie podpisał ich starszy kolega, którego też to spotkało w tej samej szkole. 14-latek odmówił podpisywania czegokolwiek bez zgody rodziców. Mimo że na lekcji reszta uczniów skandowała „podpisz!, podpisz!”. Odpowiedział, że niczego nie będzie podpisywał bez wiedzy rodziców i nie wyrzeknie się swojego języka ojczystego. „Może mamę przyprowadzisz, by ci podpisała kartkówkę” – drwili uczniowie, gdy pojawił się szkole po kilkudniowej nieobecności.

Dzieci poskarżyły się rodzicom

Dziewczynki opowiedziały o sytuacji w szkole swoim mamom, które postanowiły interweniować.

– Nie spodobało mi się to, że dziecko miało taką informacje podpisywać bez jakiejkolwiek wiedzy rodziców – mówi mama jednej z dziewczynek. – Poza tym, sugerowanie im, by nie mówiły po ukraińsku nie było na miejscu. Jak pytałam, kto niby miał być poszkodowany, to mi takiej osoby nie wskazano.

Osoba znająca sprawę opowiadała nam, że jedna z ukraińskich dziewczynek miała prowokować konflikty w klasie i używać niecenzuralnych słów po ukraińsku w stosunku do innych. Stąd taka reakcja nauczycielki. Kilka razy próbowaliśmy skontaktować się z anglistką z SP6, ale bez skutku.

O incydent pytamy dyrekcję szkoły.

– Stoję na stanowisku, że sprawa jest niezwykle istotna, ponieważ dotyczy ważnych relacji zarówno uczniów, jak i rodziców – komentuje Anna Gołofit, dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 1 Szkoły Podstawowej nr 6 na os. Pyrzyckim w Stargardzie. – Organ prowadzący został poinformowany o podjętych działaniach w tej sprawie. Zarówno organ prowadzący, jak i szkoła, prezentują jednoznaczne stanowisko w kwestii właściwych relacji rówieśniczych, integracji grupy oraz przestrzegania zasad Kodeksu Zachowań Klasowych. Szkoła nie zabrania uczniom używania języka ukraińskiego. Jednakże w niniejszej sprawie zwrócono uwagę na fakt używania między innymi wulgaryzmów w języku ukraińskim przez uczennice w stosunku do swoich kolegów i koleżanek. Efektów działań podjętych przez szkołę oraz współpracy z rodzicami należy spodziewać się w najbliższym czasie.

Incydent w stargardzkiej szkole wyjaśnia też wydział edukacji Urzędu Miejskiego w Stargardzie. Mamy dziewczynek spotkały się z dyrektorem tego wydziału. Rozmowa, jak się dowiedzieliśmy, była długa, ale dla Ukrainek zbulwersowanych zachowaniem nauczycielki, zadowalająca.

O komentarz poprosiliśmy szefową wydziału edukacji.

– Przed świętami w czwartek była u mnie w tej sprawie dyrektor Szkoły Podstawowej nr 6, rozmawiałam też z mamami dzieci – informuje Mariola Pipier, dyrektor wydziału edukacji Urzędu Miejskiego w Stargardzie. – Wyjaśniamy tę sprawę. Na pewno nie powinna ona mieć miejsca.

O zakaz używania języka ojczystego przez ukraińskich uczniów pytamy Iwonę Marciszak ze Związku Ukraińców w Polsce, koło w Stargardzie, nauczycielkę, która na co dzień ma kontakt zarówno z ukraińskimi uczniami, jak i ich rodzicami.

– Przyznaję, że dotarły do mnie takie sygnały – mówi stargardzianka. – Są bardzo niepokojące i nie powinny mieć miejsca. Niemal w każdej szkole w Polsce, w której są obcokrajowcy, jest asystent międzykulturowy, który dba o dzieci. Jest takim pośrednikiem między nauczycielem a rodzicami. Pomaga odrabiać lekcje, zrozumieć temat jeśli uczniowie czegoś nie zrozumieli na lekcji. W Stargardzie takich asystentów nie ma. Wniosek o ich przydzielenie leży w gestii rodziców. Skąd jednak ukraińskie rodziny, które trafiły do Stargardu, uciekając przed wojną, mogą o tym wiedzieć?

To łamanie praw dzieci

Informacje o podobnych incydentach trafiały do warszawskiej fundacji zajmującej się wielokulturowością.

– Należy nagłośnić ten sposób łamania prawa, aby każdy wiedział, jak się zachować w takiej sytuacji, a nauczyciele by byli świadomi konsekwencji swoich działań – odnosiła się do wydarzeń m.in. w jednej z krakowskich szkół Olga Bochkar, edukatorka, koordynatorka projektu „W swoim języku”, wspierającego edukatorów pracujących w klasach wielokulturowych. – Moim zdaniem, to forma usprawiedliwienia niepowodzeń w integracji w szkole. Twierdzi się, że dzieci nie integrują się, mają złe oceny, ponieważ mówią w swoim języku na przerwach. Tymczasem takie działanie grozi separacją i marginalizowaniem grup osób obcojęzycznych, pogłębianiem traum psychologicznych, tolerowaniem dyskryminacji i przemocy przez uczniów, którzy biorą przykład z dorosłych, usuwaniem poczucia tożsamości i przynależności. Język ojczysty jest kluczowy dla tożsamości dziecka. Zakaz jego używania prowadzi do poczucia wyobcowania, utraty więzi z własną kulturą i tożsamością.

Koordynator projektu dodaje, że zabranianie dzieciom używania ich ojczystego języka prowadzi do zwiększania ich stresu i lęku.

– Dzieci mogą czuć się niekomfortowo, być zawstydzone, co prowadzi do obniżenia ich poczucia bezpieczeństwa – dodaje Olga Bochkar. – Może skutkować trudnościami w rozwoju emocjonalnym. Dzieci, które nie mogą używać swojego ojczystego języka, mają utrudniony dostęp do wyrażania emocji i rozwiązywania konfliktów.

Jak zapowiedziała w swoim wystąpieniu Olga Bochkar, wszelkie podobne sygnały będą trafiać do Rzecznika Praw Dziecka oraz Ministerstwa Edukacji. ©℗

Wioletta MORDASIEWICZ