Dorobek książkowy Ryszarda Dżamana jest skromny: to raptem trzy niewielkie tomy prozy. Łatwo o nich zapomnieć. Postać ich autora - równie skromna - też zdaje się zanikać w pejzażach pamięci. Znamienne, że na stronie Wikipedii pod jego krótkim biogramem zamieszczono zdjęcie… współczesnego lubelskiego samorządowca o tym samym imieniu i nazwisku!

Tym bardziej warto się upomnieć o to pisarstwo. Wciąż inspirujące w lekturze, wartościowe. Potwierdzające zarazem, że rodowód pisarza miewa silny wpływ na jego twórczość. Choć nie zawsze bywa źródłem, do którego się wraca.

W przypadku Dżamana tak źródło, jak i powroty były jednak tym, co go twórczo stanowiło i określa do dziś. Również symbolicznie. O czym świadczy tytuł ostatniej książki - wydanej w roku jego śmierci - powieści Powrót (1987) właśnie. Choć życie i twórczość Ryszarda Dżamana naznaczyły zarówno powroty, jak też rozstania i ucieczki.

Ryszard Dżaman, członek Stowarzyszenia Marynistów Polskich i propagator kultury morskiej w regionie, urodził się bowiem w roku 1935 w rodzinie małorolnych chłopów - w małej