Kaszlesz, bo... mieszkasz w Szczecinie

 

Ogranicz aktywność na zewnątrz. Bo jakość powietrza w Szczecinie jest na poziomie szkodliwym, więc nawet osoby zdrowe mogą mieć trudności z oddychaniem i odczuwać drapanie w gardle. Ale to ledwie powierzchowne objawy tego, jakie konsekwencje może mieć długotrwałe wdychanie pyłu zawieszonego PM2,5, które od kilku dni w naszym mieście utrzymują się na poziomie ponad dwukrotnie przekraczającym normę.

Poziom pyłu PM2,5 – według stacji pomiarowych Inspekcji Ochrony Środowiska – od kilku dni w godzinach komunikacyjnego szczytu znacząco – ponad dwukrotnie – przekracza normę (43,8 na 20 µg/m³), osiągając wartość w najlepszym wypadku umiarkowaną, a w innych – przy poziomie 141 µg/m³ – wręcz szkodliwą, stanowiącą zagrożenie dla zdrowia. Podobnie jak emisja pyłu zawieszonego PM10 (64 lub 99 na 40 µg/m³). Wdychanie tychże zanieczyszczeń może powodować nie tylko doraźne podrażnienie oczu i gardła, kaszel lub trudności w oddychaniu, ale również prowadzić do zaostrzenia astmy i rozwoju przewlekłych chorób układu oddechowego”. Tym bardziej że owe pyły „przedostają się do płuc i krwioobiegu, powodując poważne problemy zdrowotne”.

Zły koktajl z powietrza

„Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne – np. benzo(a)piren, metale ciężkie oraz dioksyny i furany” – ostrzega Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Co oznacza, że szczecińskie powietrze „stanowi zagrożenie dla zdrowia – szczególnie dla osób chorych, starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci, a też może mieć negatywne skutki zdrowotne”. Stąd ostrzeżenie: „Należy rozważyć ograniczenie – skrócenie lub rozłożenie w czasie – aktywności na wolnym powietrzu, szczególnie jeśli ta aktywność wymaga długotrwałego lub wzmożonego wysiłku fizycznego”.

O ile stacje pomiarowe Inspekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie równolegle wskazują na obecność dwutlenku siarki (SO2) oraz dwutlenku azotu (NO2) na poziomie wręcz znakomitym (odpowiednio: 8,3 na 350 µg/m³ oraz 30,3 na 200 µg/m³). O tyle niepaństwowe, jak np. AccuWeather, w przypadku stężeń azotu (NO2) ostrzegają o poziomie niedobrym, czyli o nieznacznym przekroczeniu dopuszczalnej normy, skutkującym „zwiększonym ryzykiem wystąpienia problemów z oddychaniem – kaszlem, a po dłuższej ekspozycji np. infekcją dróg oddechowych”.

„Kopciuchy”, samochody i paliwa

– Zanieczyszczenia powietrza pochodzą głównie z ogrzewania domów i mieszkań. Ujemne temperatury powietrza skutkują zwiększoną emisją zanieczyszczeń, których źródłem jest właśnie emisja z pieców i kominów, co w połączeniu ze słabym wiatrem powoduje znaczną kumulację stężeń zanieczyszczeń, w tym pyłów zawieszonych – wyjaśnia Tomasz Matusiak, rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie.

„Kolejnym istotnym czynnikiem, jaki ma wpływ na wysokość stężeń zanieczyszczeń, jest komunikacja samochodowa na obszarach bezpośrednio sąsiadujących z drogami o znacznym natężeniu ruchu. Szczególnie na obszarze aglomeracji szczecińskiej – miasta Koszalin i dużych miast województwa – znacznie bardziej widoczny jest udział emisji związanej z ruchem pojazdów w całkowitej emisji zanieczyszczeń. Zanieczyszczenia komunikacyjne w postaci pyłów powstają głównie w wyniku ścierania się opon pojazdów, hamulców, nawierzchni dróg oraz unosu zanieczyszczeń z powierzchni dróg. Tlenki azotu są natomiast emitowane w wyniku spalania paliwa i stanowią 44,5 proc. w całkowitej emisji NO2 na obszarze województwa zachodniopomorskiego” – czytamy w raporcie, rocznej ocenie jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim, przygotowanym przez GIOŚ.

Pomiary jakości powietrza w Szczecinie prowadzą dwie stacje pomiarowe, podległe Regionalnemu Wydziałowi Monitoringu Środowiska: przy ul. Andrzejewskiego (Prawobrzeże) oraz ul. Piłsudskiego (Lewobrzeże). Trzecia – przy ul. Łącznej – w serwisie GIOŚ nieustająco wskazuje „brak indeksu”. Nie podaje więc nie tylko wielkości stężeń pyłów zawieszonych (PM2,5 oraz PM10), ale też azotu. Dlaczego rejestruje wyłącznie ilość dwutlenku siarki, a pozostałe dwie wiodące stacje nie informują ani o ilości tlenku węgla, ani też o stężeniach benzenu w powietrzu? Niestety, w Regionalnym Wydziale Monitoringu Środowiska w Szczecinie nikt – nawet naczelniczka Anna Bakierowska – nie chciał tego wyjaśnić.

Czekając na… „wiatr, co rozgoni”

– Zła jakość powietrza w Szczecinie jest związana z sytuacją meteorologiczną – zwraca uwagę dr Szymon Walczakiewicz z Instytutu Nauk o Morzu i Środowisku Uniwersytetu Szczecińskiego. – Od kilku dni mamy pogodę wyżową, brak opadów deszczu i słabą prędkość wiatru. W efekcie czego masy powietrza nie były wydmuchiwane, a wielkość stężeń, m.in. pyłu zawieszonego, wzrastała. Jeżeli pojawi się niż z opadami, to za sprawą deszczu pyły zawieszone opadną do gleby, poprawiając jakość powietrza. A przy mocniejszym wietrze, dynamicznie zmieniającej się sytuacji meteorologicznej, stężenia pyłów rozproszyłyby się. Zatem jaka będzie jakość powietrza w Szczecinie, zależy od sytuacji barycznej w naszej części Europy.

– Prognozy zanieczyszczenia powietrza opracowywane przez Instytut Ochrony Środowiska – PIB wskazują, że wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 będą utrzymywać się zachodniej, środkowej i południowej Polsce. Podwyższone stężenia będą utrzymywały się lokalnie również w centrum kraju – dodaje Tomasz Matusiak z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie. – Prognozy IMGW-PIB wskazują na dalsze utrzymywanie się warunków meteorologicznych – wysokie ciśnienie, słaby wiatr i ujemne temperatury – sprzyjających kumulacji zanieczyszczeń, szczególnie w godzinach wieczornych i nocnych. Prognozowany w kolejnych dniach wzrost temperatur powinien przyczynić się do stopniowej poprawy jakości powietrza.

Warto na bieżąco śledzić informacje i prognozy jakości powietrza dla Szczecina. Są dostępne m.in. na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (powietrze.gios.gov.pl). Tam też są publikowane komunikaty o przypadkach wystąpienia epizodu wysokich stężeń zanieczyszczeń na znacznym obszarze kraju.

Natomiast według prognoz niezależnych – jak AccuWeather – jakość powietrza w Szczecinie z poziomu szkodliwego przejdzie – od dzisiaj (poniedziałek, 24 lutego) – o punkt wyżej, czyli do oceny „niedobre”. I w tym przypadku aktualne pozostaje ostrzeżenie: „Powietrze osiągnęło wysoki poziom zanieczyszczenia i jest niezdrowe dla osób wrażliwych. Jeśli odczuwasz takie objawy jak trudności w oddychaniu czy drapanie w gardle, skróć przebywanie na zewnątrz”. ©℗

Arleta NALEWAJKO