System pomocy społecznej w Polsce opiera się na ustawie o pomocy społecznej z 12 marca 2004 r. i jej kolejnych nowelizacjach. To na jej podstawie Centrum Usług Społecznych (CUS ) przyznaje wsparcie finansowe i rzeczowe. W 2025 roku katalog świadczeń dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności pozostaje szeroki. Od świadczeń stałych, przez okresowe, aż po jednorazowe.
Warto podkreślić, że w 2025 roku coraz więcej gmin poszerza katalog lokalnych programów pomocowych. Poza dodatkami mieszkaniowymi czy energetycznymi pojawiają się nowe rozwiązania – m.in. dopłaty do zajęć rehabilitacyjnych, wsparcie w zakupie sprzętu medycznego czy dofinansowanie transportu dla osób z ograniczoną mobilnością. Takie inicjatywy nie wynikają wprost z ustawy o pomocy społecznej, ale z decyzji rad gmin i dostępnego budżetu samorządów. To oznacza, że realny zakres pomocy może się znacząco różnić w zależności od miejsca zamieszkania.
Świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane opiekunowi, który sprawuje opiekę nad osobą z niepełnosprawnością w wieku do ukończenia 18. roku życia. Opiekunowie mogą łączyć aktywność zawodową z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego – nie ma już wymogu rezygnacji z zatrudnienia. Dotyczy to także rolników i ich małżonków.
Opiekun pobierać świadczenie pielęgnacyjne również wtedy, gdy ma ustalone prawo do własnej emerytury, renty lub innego świadczenia emerytalno-rentowego.
Jeśli opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnością (do 18. roku życia), wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest podwyższana o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Do przyznania świadczenia jest wymagane , aby osoba wymagająca opieki posiadała ważne orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki/pomocy (punkty 7 i 8 w orzeczeniu) albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Od 1 stycznia 2025 roku, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 3287 zł miesięcznie.
Zasiłek stały to podstawowa i długoterminowa forma wsparcia finansowego wypłacanego co miesiąc przez Centrum Usług Społecznych. Przysługuje on osobom, które z powodu wieku lub całkowitej niezdolności do pracy nie są w stanie samodzielnie się utrzymać.
Zasiłek stały możesz otrzymać, jeśli spełniasz poniższe kryteria:
Jesteś osobą pełnoletnią, samotnie gospodarującą, niezdolną do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolny do pracy. Twój dochód musi być niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, które w 2025 roku wynosi 1010 zł.
Jeśli pozostajesz w rodzinie, Twój dochód, jak również dochód na osobę w Twojej rodzinie, musi być niższy od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, które w roku 2025 wynosi 823 zł.
Jak ustalana jest wysokość zasiłku stałego w 2025 roku?
Kwota zasiłku stałego jest ustalana indywidualnie i zależy od Twojej sytuacji dochodowej:
Zasiłek okresowy to tymczasowa pomoc finansowa z CUS dla osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, np. z powodu długotrwałej choroby, niepełnosprawności czy bezrobocia.
Wysokość zasiłku to różnica między kryterium dochodowym a dochodem osoby lub rodziny. Miesięczna kwota nie może być niższa niż 20 zł. Nie może też być niższa niż 50% różnicy między dochodem a kryterium.
Oprócz powyższych można starać się o inną pomoc. Do najpopularniejszych należą:
• Dodatek mieszkaniowy i energetyczny
• Zasiłek celowy
• Usługi opiekuńcze i specjalistyczne
• Programy zniżkowe: Karta Dużej Rodziny i Karta Seniora (lokalnie)
Osoby z niepełnosprawnością mogą korzystać z ogólnopolskich i lokalnych programów rabatowych. Karta Dużej Rodziny daje dostęp do zniżek w wielu instytucjach, natomiast Karty Seniora i podobne inicjatywy umożliwiają tańsze przejazdy komunikacją, bilety do placówek kulturalnych czy ulgi na rehabilitację. CUS często pełni rolę informacyjną lub pośredniczy w przyjmowaniu wniosków.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
