Zastrzeżenie numeru PESEL ochroni nas przed wieloma zagrożeniami. Poczytajcie Państwo i zastosujcie.
Ochrona przed zaciągnięciem pożyczki na nasze dane to nie jedyna zaleta usługi zastrzeżenia numeru PESEL. Dla przeciętnego konsumenta korzyści będzie znacznie więcej, a zarządzanie funkcją „zamrożenia” danych pozwoli na zwiększenie bezpieczeństwa wtedy, kiedy tego potrzebujemy.
W listopadzie 2023 r. ruszyła usługa zastrzegania numeru PESEL przewidziana w uchwalonej w lipcu ustawie o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Na razie system funkcjonuje na „pół gwizdka” – obowiązki narzucone instytucjom świadczącym usługi obywatelom staną się faktem 1 czerwca 2024 r.
Rejestr zastrzeżeń PESEL – zasady działania
Zastrzeżenie numeru PESEL odnotowywane będzie w specjalnym rejestrze prowadzonym przez ministra odpowiedzialnego za informatyzację (niezależnie od przyszłego nazewnictwa resortów). Rejestr taki będzie zawierać numery ewidencyjne wyłącznie osób pełnoletnich, także cudzoziemców, którym nadano PESEL. Dane zawarte w rejestrze to:
– numer PESEL,
– informacja o zastrzeżeniu,
– informacja o momencie zastrzeżenia (data, czas),
– informacja o cofnięciu zastrzeżenia (jeśli nastąpiło),
– informacja o momencie cofnięcia zastrzeżenia,
– wskazanie podmiotu, który zarejestrował zdarzenie zastrzeżenia/cofnięcia zastrzeżenia.
Jeśli zdecydujemy się zastrzec PESEL, blokada będzie działać do momentu cofnięcia zastrzeżenia. Cofnięcie zastrzeżenia może mieć dwie formy – bezterminową („zwalniamy blokadę”) lub z oznaczonym terminem ponownego zastrzeżenia (tymczasowe „odwieszenie”). Po cofnięciu zastrzeżenia trzeba będzie odczekać 30 minut, by możliwe było ponowne zablokowanie PESEL.
Jak można zastrzec PESEL?
Najprostszym sposobem ustanowienia zastrzeżenia jest skorzystanie z opcji online – przez usługę mObywatel. W fizycznym świecie taką możliwość udostępniać mają urzędy gmin. Dodatkowo mogą (ale nie muszą) do grona usługodawców dołączyć Poczta Polska oraz banki. Pośrednikiem w dostępie do rejestru (w tym umożliwiającym składanie zleceń) może być Biuro Informacji Kredytowej.
Jakie korzyści da zastrzeżenie numeru PESEL?
Najbardziej przydatnym zastosowaniem zastrzegania PESEL wydaje się zablokowanie opcji zaciągania kredytów i pożyczek. Ustawa zobowiązuje jednak banki do weryfikacji statusu numeru ewidencyjnego w wielu sytuacjach:
– zawarcia umowy rachunku oszczędnościowego i ROR (konta osobistego).
– zawarcia umowy o świadczenie usługi płatniczej (jeśli wiąże się z możliwością pożyczania środków).
– zawarcia umowy kredytu, pożyczki, leasingu.
– modyfikacji umów kredytu, pożyczki, leasingu, gdy następuje zwiększenie dostępnego salda zadłużenia.
Bank powinien odmówić zawarcia umowy, jeśli okaże się, że PESEL jest zastrzeżony.
Dodatkowo zastrzeżony PESEL przyblokuje wypłatę gotówki w niektórych scenariuszach. Rozwiązanie stworzone na potrzeby ochrony przed wyłudzeniami „na policjanta” dotyczy sytuacji, gdy konsument wypłaca pojedynczo lub w serii (w jednym dniu) kwotę przekraczającą trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wstrzymanie wypłat ma działać przez kolejne 12 godzin i nie zostanie „wyłączone” przez cofnięcie zastrzeżenia PESEL w tym czasie.
Zignorowanie zastrzeżenia PESEL będzie miało dla banku wymierne konsekwencje finansowe. Nie można będzie dochodzić należności z umowy zawartej w takim scenariuszu, a dodatkowo nie będzie możliwe zbycie takiej wierzytelności (np. firmie windykacyjnej).
Warto zatem skorzystać z tej opcji. ©℗
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
