„Wdowia renta” to potoczna nazwa renty rodzinnej, czyli świadczenia wypłacanego co miesiąc przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych najbliższej rodzinie zmarłego, który miał prawo do emerytury lub renty. Celem renty rodzinnej jest zaś wsparcie finansowe po śmierci bliskiej osoby. Świadczenie wynosi około 2500 zł.
Wdowia emerytura. Jakie są warunki jej przyznania?
Aby otrzymać wdowią rentę, kobieta ubiegająca się o świadczenie musi jednak spełnić określone warunki. Najważniejsze jest to, że zmarły miał ustalone prawo do świadczenia emerytalnego lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub był osobą ubezpieczoną, która spełniała warunki do przyznania emerytury lub renty.
Dodatkowe przesłanki dla przyznania renty za zmarłego męża będzie przysługiwać, jeżeli zostaną spełnione poniższe przesłanki:
– w chwili śmierci męża wdowa ukończyła 50. rok życia lub była niezdolna do pracy, lub wdowa nie ukończyła wymagane wieku, ale wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym, które nie ukończyły 16. roku życia, a jeżeli dzieci uczą się, nie ukończyły 18. roku życia. Gdy dzieci są całkowicie niezdolne do pracy, renta rodzinna również będzie przysługiwać;
– jeżeli w chwili śmierci męża kobieta nie ukończyła 50 lat, renta rodzinna zostanie jej przyznana pod warunkiem, że spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci małżonka, lub od zaprzestania wychowywania dzieci.
Nowe przepisy umożliwią wdowom wdowcom, którzy przeszli na emeryturę pobieranie zarówno własnej emerytury, jak i części renty rodzinnej po zmarłym małżonku albo całej renty po małżonku i części własnej emerytury. Drugie świadczenie ma być wypłacane w wysokości 25 proc. Ale nie od razu. Najpierw – od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. – świadczenie w zbiegu wyniesie 15 proc. Dopiero od 1 stycznia 2027 r. wzrośnie do 25 proc.
Osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu na „nowych” zasadach w przypadku:
1) osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla wdów, 65 – dla wdowców);
2) pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka (rozwodnik nie dostanie renty nawet wówczas, gdy rozwód nastąpił krótko przed śmiercią małżonka);
3) nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (tj. 55 lat w przypadku wdów i 60 lat w przypadku wdowców; osoby, które straciły małżonka wcześniej, nie dostaną renty rodzinnej).
Wdowiec straci, jeśli weźmie nową żonę
Wysokość obu świadczeń wypłacanych uprawnionej osobie, nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury. Do limitu ustalonych świadczeń w zbiegu, uwzględnia się wskazane w ustawie świadczenia, a także emerytury zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe. W przypadku przekroczenia kwoty trzykrotności kwoty najniższej emerytury, świadczenia ulegną pomniejszeniu o kwotę przekroczenia (zasada „złotówka za złotówkę”) według kolejności wskazanej w nowelizacji.
I jeszcze ważna kwestia: wypłata drugiego, niższego świadczenia ustanie z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną. To oznacza, że wdowcom nie będzie się opłacało brać kolejnego ślubu.
Ustalenie zbiegu świadczeń oraz ich wypłata nastąpi na wniosek emeryta. Stosowny wzór wniosku zostanie opublikowany na stronie ZUS.
Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
