Ustawa wprowadzająca program „Aktywny Rodzic” jest elementem kompleksowej reformy systemu wspierania opieki nad dziećmi do lat 3. Ustawa „Aktywny Rodzic” ustala 3 nowe świadczenia:
a) Aktywni rodzice w pracy (tzw. babciowe) – dla rodziców aktywnych zawodowo 1500 zł miesięcznie na rzecz organizacji opieki nad maluchem w wieku 12 – 35 miesięcy. w domu. W przypadku podpisania umowy uaktywniającej, która od lat funkcjonuje na podstawie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3,budżet państwa pokrywa również koszty składek, które w przypadku osób w wieku emerytalnym są szczególnie istotne, gdyż zwiększają podstawę emerytury. Istotne jest, że zawarcie takiej umowy uaktywniającej, jak i innej umowy z nianią, nie jest obowiązkowe.
Babciowe będzie wyższe o 400 zł dla rodziców lub opiekunów dzieci niepełnosprawnych. 1900 zł miesięcznie otrzymają więc rodzice dzieci wymagających stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, także koniecznością codziennego współudziału opiekuna dziecka w leczeniu, rehabilitacji i edukacji.
Rodzice mogą sami zdecydować, na co przeznaczą babciowe – wbrew nazwie nie musi być to zatrudnienie babci do opieki nad dzieckiem, ale taka możliwość wydaje się dobrym rozwiązaniem. Można zatrudnić także babcię będącą na emeryturze;
b) Aktywnie w żłobku – dofinansowanie do żłobka do 1500 zł miesięcznie na dziecko na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym czy u dziennego opiekuna;
c) Aktywnie w domu – 500 zł miesięcznie na dziecko w wieku 12 – 35 miesięcy dla rodziców, którzy wychowują swojego malucha w domu.
W ramach ustawy „Aktywny Rodzic” rodzice mogą w danym miesiącu na dane dziecko korzystać tylko z jednego świadczenia, jednak mogą w trakcie jego obowiązywania dowolnie zmieniać rodzaj wsparcia wielokrotnie.
Czy aby otrzymać świadczenia z programu Aktywny Rodzic, trzeba będzie spełnić jakieś kryterium dochodowe?
Program Aktywny Rodzic to kompleksowa reforma systemu wsparcia rodziców dzieci w wieku do lat 3. Wprowadza 3 rodzaje świadczeń, są to „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” oraz „aktywnie w domu” i jest spójna z programem Aktywny Maluch. Każdy rodzic, który wychowuje dziecko w wieku 12 -35 miesięcy, może otrzymać jedno wsparcie w zależności od własnego wyboru czy sytuacji zawodowej, na każde dziecko, co do zasady w wieku 12 – 35 miesięcy. Żadne ze świadczeń nie będzie uzależnione od warunku kryterium dochodowego. Natomiast w przypadku świadczenia „aktywni rodzice w pracy” weryfikowany będzie fakt i wymiar aktywności zawodowej rodziców.
Ze świadczenia będą mogli również skorzystać rodzice, którzy wykonują pracę na umowie zlecenie czy też prowadzą własną działalność gospodarczą, jednak podobnie jak przy zatrudnieniu na etacie warunkiem otrzymania świadczenia będzie zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego od podstawy, której łączna (dla obojga rodziców) wysokość wynosić będzie nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nie będzie konieczności przedstawiania umów o pracę – ZUS samodzielnie zweryfikuje czy rodzic jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i jaka jest podstawa jego wynagrodzenia, od której są odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Poza spełnieniem warunku aktywności zawodowej w przypadku świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, nie będzie konieczności udowadniania rozliczenia środków lub składania umowy zawieranej z nianią, lub innym opiekunem dziecka.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będzie przysługiwać jeżeli oboje rodzice dziecka są aktywni zawodowo i z tytułu tej aktywności podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu od podstawy, której łączna, czyli obydwojga rodziców, wysokość wyniesie nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jednocześnie w ustawie określono minimalny próg aktywności zawodowej dla każdego z rodziców, zgodnie z którym podstawa, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego z nich, nie może być niższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę lub 30% w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą korzystających z preferencyjnego obniżenia składek. Natomiast w przypadku rodzica samodzielnie wychowującego dziecko, nie ma wymogu, aby wykazywał on aktywność zawodową drugiego z rodziców, ale w takim przypadku – rodzica samodzielnie wychowującego dziecko – dotyczy wymóg aktywności zawodowej z podstawą składek emerytalnych i rentowych nie niższą niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
To na razie teoria. Praktyka rozpocznie się od października 2024 roku i na pewno wiele kwestii będzie podlegało weryfikacji.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
