Z nadejściem zimy i pierwszymi opadami śniegu rośnie liczba zdarzeń, w których piesi doznają urazów w wyniku poślizgnięcia się na oblodzonej nawierzchni. Aby ubiegać się o odszkodowanie, najważniejsze jest ustalenie, kto odpowiadał za utrzymanie miejsca, gdzie doszło do wypadku. To właśnie ten podmiot – gmina, wspólnota, spółdzielnia czy właściciel nieruchomości – może ponosić odpowiedzialność za szkodę.
Eksperci Rzecznika Finansowego przygotowali praktyczny przewodnik, w którym tłumaczą, jakie obowiązki mają zarządcy terenów i jak dochodzić swoich praw w razie wypadku zimą.
Kto odpowiada za stan chodnika? Obowiązki zarządców i właścicieli
Za bezpieczeństwo na chodnikach i drogach odpowiada ten, kto ma ustawowy obowiązek ich utrzymania. W zależności od lokalizacji może to być:
gmina – gdy chodzi o chodniki i ulice będące częścią dróg publicznych,
właściciel nieruchomości – jeśli chodnik przylega bezpośrednio do jego posesji,
spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa – gdy teren znajduje się w ich zarządzie,
najemca lub użytkownik nieruchomości – jeżeli to oni faktycznie władają terenem.
Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, chodnik w okresie zimowym powinien być odśnieżony i zabezpieczony przed śliskością, np. poprzez posypanie piaskiem lub solą.
Warto wiedzieć, że właściciel nieruchomości nie odpowiada za chodnik oddzielony od posesji pasem zieleni lub za chodnik w strefie płatnego parkowania – wtedy za utrzymanie odpowiada gmina.
Sklepy i lokale usługowe – kiedy ponoszą odpowiedzialność?
Do wypadków dochodzi też często w rejonie sklepów czy punktów usługowych. Jeżeli poślizgnięcie nastąpiło wewnątrz lokalu, np. na mokrej posadzce, to za bezpieczeństwo klientów odpowiada właściciel lub najemca sklepu. Brak mat antypoślizgowych czy zaniedbanie usuwania śniegu i lodu w pobliżu wejścia może skutkować jego odpowiedzialnością odszkodowawczą.
Podobnie wygląda kwestia szkód spowodowanych przez sople lub zalegający nawis śnieżny spadający z dachu – to właściciel lub zarządca budynku ma obowiązek usuwać takie zagrożenia i kontrolować stan obiektu.
Poślizgnięcie na drodze publicznej – kto jest winny?
Aby wskazać odpowiedzialnego za powstałą szkodę, trzeba ustalić, jakiej kategorii jest droga: krajowa, wojewódzka, powiatowa czy gminna.
Jak udowodnić winę i skutecznie dochodzić roszczeń?
Aby uzyskać odszkodowanie, poszkodowany musi wykazać: miejsce i okoliczności zdarzenia, zaniedbanie zarządcy, wysokość szkody.
Wiele podmiotów posiada ubezpieczenie OC – wtedy roszczenie kieruje się bezpośrednio do ubezpieczyciela, który ma 30 dni na wydanie decyzji (z możliwością przedłużenia przy sprawach bardziej złożonych). Jeśli podmiot nie ma polisy, roszczenie składa się bezpośrednio do niego.
Kiedy ubezpieczyciel może odmówić wypłaty świadczenia?
Nie zawsze oblodzenie oznacza odpowiedzialność zarządcy. Sam fakt, że chodnik był śliski, nie przesądza o winie. Liczą się podjęte działania i realne możliwości utrzymania terenu w danym momencie.
Sąd Najwyższy w wyroku z 26 lipca 2017 r. podkreślił, że przy gwałtownych opadach czy odwilży **nie można oczekiwać permanentnego usuwania śniegu i lodu**.
W razie odmowy można złożyć reklamację, wniosek o interwencję lub mediację do Rzecznika Finansowego, a ostatecznością jest droga sądowa.
Jakie świadczenia może uzyskać poszkodowany?
Zgodnie z zasadami odpowiedzialności cywilnej, można ubiegać się o:
odszkodowanie – pokrycie kosztów leczenia, rehabilitacji, opieki, dojazdów, zniszczonego mienia czy utraconych zarobków,
zadośćuczynienie – za ból fizyczny i cierpienie psychiczne,
rentę – jeśli wypadek spowodował długotrwałą niezdolność do pracy lub zwiększone potrzeby życiowe.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
