Trwają ferie zimowe a co za tym idzie – czas podróży. Pomimo iż tegoroczna zima nie przesadza z mrozem i śniegiem, ale i tak w styczniu wielogodzinne opóźnienia pociągów dotknęły tysiące pasażerów. W niektórych przypadkach mogą oni ubiegać się o zryczałtowaną rekompensatę, mogą też domagać się zwrotu należności za opłacony bilet. Taki ryczałt nie zawsze jednak wystarczy na naprawę szkody poniesionej odwołaniem czy opóźnieniem pociągu. Jeśli pasażer taką szkodę poniósł, to może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Deszcz zamarzający na kolejowej sieci trakcyjnej spowodował niedawno odwołania i opóźnienia wielu pociągów. Gołoledź, wiatr, śnieg, problemy z trakcją – zimą to częste sytuacje. Części opóźnień spółki kolejowe mogłyby zapobiec, ale w wielu przypadkach trudno je winić za uszkodzenia spowodowane czynnikami atmosferycznymi.
Ma to wpływ na możliwość dochodzenia przez pasażerów rekompensaty za odwołanie czy opóźnienie pociągów.
Wysokość rekompensaty uzależniona jest od tego, jak duże jest opóźnienie. Minimalna kwota rekompensaty wynosi: 25 proc. ceny biletu jednorazowego w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut oraz 50 proc. ceny biletu jednorazowego w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej. Odszkodowanie nie jest wypłacane, jeśli nie przekracza 4 euro.
Przepis ten ma zastosowanie również do pasażerów, którzy posiadają abonament lub bilet okresowy. W przypadku gdy opóźnienia nieprzekraczające 60 minut występują wielokrotnie w okresie ważności abonamentu lub biletu okresowego, opóźnienia te można sumować, a pasażerom można wypłacać odszkodowanie zgodnie z warunkami przyznawania odszkodowań określonymi przez przedsiębiorstwo kolejowe.
Przepis rozporządzenia obowiązuje w Polsce obecnie wyłącznie w odniesieniu do opóźnień krajowych pociągów dalekobieżnych. W praktyce odszkodowania przysługują pasażerom pociągów kategorii Express Intercity Premium (EIP), Express InterCity (EIC), InterCity (IC), Twoje Linie Kolejowe (TLK), interREGIO (IR), ŁKA Sprinter (ŁS) oraz połączeń międzynarodowych.
Przy obliczaniu czasu opóźnienia pociągu nie uwzględnia się opóźnień, co do których przedsiębiorstwo kolejowe może udowodnić, że zdarzyły się poza terytorium Unii Europejskiej.
Przewoźnik może odmówić odszkodowania, jeżeli udowodni, że opóźnienie, utrata połączenia lub odwołanie pociągu zostały spowodowane z winy podróżnego albo zachowania się osoby trzeciej, bądź bezpośrednio następującymi przyczynami lub ich skutkami, jak nadzwyczajne okoliczności niezwiązane z ruchem kolei, takie jak ekstremalne warunki pogodowe, poważne katastrofy naturalne lub poważne kryzysy w dziedzinie zdrowia publicznego, których przedsiębiorstwo kolejowe, mimo zastosowania wymaganej w danych okolicznościach staranności, nie było w stanie uniknąć ani których skutkom nie mogło zapobiec.
Tutaj właśnie w grę wchodzą szkody spowodowane przez zimową aurę, pojawia się jednak pytanie, czym są ekstremalne warunki pogodowe?
– Przewoźnik powinien udowodnić, że nie był w stanie przewidzieć ani uniknąć takich wydarzeń, ani nie mógł zapobiec opóźnieniu, nawet gdyby zastosowano wszelkie rozsądne środki. Dodać należy, że pojęcie „ekstremalne warunki pogodowe” może być różnie interpretowane. Takimi warunkami nie będą typowe dla danej pory roku opady atmosferyczne oraz temperatura.
Rekompensata to nie jest jedyne, do czego zobowiązane jest przedsiębiorstwo kolejowe. Jeżeli tylko istnieje podejrzenie, że opóźnienie przyjazdu do miejsca docelowego wyniesie co najmniej 60 minut, przedsiębiorstwo kolejowe wykonujące opóźnioną lub odwołaną usługę natychmiast oferuje pasażerowi wybór jednej spośród następujących opcji:
– zwrot pełnego kosztu biletu wraz z zapewnieniem, połączenia powrotnego do miejsca wyjazdu w najbliższym dostępnym terminie;
– kontynuacja lub zmiana trasy do miejsca docelowego w najbliższym dostępnym terminie lub
– w innym terminie dogodnym dla pasażera.
W przypadku drugiej opcji to przewóz zmienioną trasą nie może wiązać się z dodatkowymi kosztami dla pasażera, choćby przewóz odbywał się w wyższej klasie usług.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
