Dziś ciąg dalszy wątku małżeńskich ustrojów majątkowych oraz odpowiedzialności za długi współmałżonka w różnych konfiguracjach w trakcie trwania związku małżeńskiego.
Jeśli w małżeństwie funkcjonuje ustrój rozdzielności majątkowej, to każdy z małżonków odpowiada za długi swoim majątkiem osobistym. Natomiast bardziej skomplikowany jest przypadek, gdy małżonkowie pozostają w ustroju wspólności małżeńskiej. W tym przypadku możemy mieć do czynienia z trzema możliwymi sytuacjami:
* Małżonkowie wspólnie zaciągają dług – odpowiadają majątkiem wspólnym oraz swoimi własnymi majątkami osobistymi.
* Jeden z małżonków zaciąga dług za zgodą drugiego małżonka – odpowiadają majątkiem wspólnym, natomiast majątkiem osobistym odpowiada tylko ten małżonek, który dług zaciągnął.
* Jeden z małżonków zaciągnął dług bez zgody drugiego małżonka – odpowiada tylko małżonek, który zaciągnął dług, swoim majątkiem osobistym (w postaci wynagrodzenia za pracę, dochodów z innej zarobkowej działalności, korzyści uzyskanych z przysługujących mu praw autorskich i pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy).
Od powyższych reguł istnieje tylko jeden wyjątek, który został określony w art. 30 K.r.o. W myśl tego przepisu małżonkowie odpowiadają solidarnie z tytułu zobowiązań zaciągniętych w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Co ciekawe, nie ma tu znaczenia, czy drugi z małżonków wyraził zgodę na zaciągnięcie długu w tym zakresie. Ponadto taka solidarna odpowiedzialność powstaje nie tylko w przypadku małżonków pozostających we wspólności małżeńskiej, ale także wobec małżonków w ustroju rozdzielności majątkowej.
Definicja ustawowa tego pojęcia nie istnieje, natomiast zwyczajowo są to typowe koszty odnoszące się do wyżywienia, zapewnienia dachu nad głową, odzieży, wychowania i wykształcenia dzieci, ochrony zdrowia, zapewnienia mediów w gospodarstwie domowym itp.
Natomiast w przypadku wystąpienia tzw. ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, że za dług będzie odpowiedzialny tylko ten z małżonków, który dług zaciągnął. Takim ważnym powodem może być przykładowo lekkomyślne działanie małżonka, który pochopnie zaciągnął spory dług.
W przypadku długu firmy mogą zostać zajęte sprzęty do niej należące. Ale jeśli np. samochód czy telewizor został kupiony wspólnie, to te rzeczy nie będą mogły zostać państwu zabrane.
Jeżeli dług został zaciągnięty za wiedzą współmałżonka, a tenże nie jest w stanie go spłacić, odpowiedzialność za ten dług będzie odpowiedzialnością niejako częściową. Częściową, bo bank może sięgnąć do majątku wspólnego, jednak nie do naszego osobistego. Co więcej – jeżeli bank chce zażądać spłaty długu ze wspólnego majątku, powinien udowodnić, że współmałżonek wiedział o istnieniu zobowiązania kredytowego.
Prawo nie definiuje, od jakiej wysokości kredyt/pożyczka musi być udzielana za zgodą współmałżonka. Wedle kodeksu cywilnego twój współmałżonek może sam podejmować decyzje dotyczące finansów w ramach zwyczajnego gospodarowania budżetem domowym.
Podsumowując: jeśli komornik próbuje zająć wspólny majątek, czy majątek osobisty, w sytuacji, gdy druga strona o kredycie nic nie wiedziała – łamie prawo. Gdy współmałżonek wyraził zgodę na zobowiązanie, komornik ma prawo ściągać dług z majątku wspólnego, ale nie z osobistego.
Za dwa tygodnie zakończymy cykl rozważaniami związanymi z rozwodem i odpowiedzialnością za długi.
adwokat Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
