Nie wszyscy wiedzą, że po śmierci osoby pobierającej emeryturę z ZUS można odziedziczyć część jej składek emerytalnych. Chodzi o środki zgromadzone na tzw. subkoncie w ZUS. Nawet jeśli senior zaczął pobierać emeryturę, jego bliscy mogą otrzymać tzw. wypłatę gwarantowaną – pod warunkiem że złożą wniosek w ciągu dwóch lat od śmierci. ZUS sam nie podejmuje żadnych działań – trzeba się o te pieniądze upomnieć.
Skąd się biorą te środki i kto może je odziedziczyć?
Gdy osoba posiadająca subkonto w ZUS umrze przed złożeniem wniosku o emeryturę, wszystkie zgromadzone na nim środki są wypłacane uposażonym lub spadkobiercom. Jednak nawet po rozpoczęciu pobierania emerytury część środków może być dziedziczona – pod warunkiem że zgon nastąpił w ciągu trzech lat od wypłaty pierwszej emerytury. To tzw. okres gwarancyjny.
Mimo to wiele osób błędnie uważa, że po rozpoczęciu pobierania emerytury środki te przepadają. Tymczasem obowiązujące przepisy przewidują możliwość wypłaty gwarantowanej właśnie w takiej sytuacji.
Kogo dotyczy wypłata gwarantowana z ZUS?
Dotyczy to osób urodzonych po 1 stycznia 1949 roku, które nabyły prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego i nie pobierały wcześniej emerytury kapitałowej. W tym przypadku subkonto w ZUS jest prowadzone zarówno dla członków OFE, jak i dla tych, którzy nie przystąpili do funduszu po 31 stycznia 2014 r.
Na subkonto trafia część składki emerytalnej, traktowana jako środki prywatne – co oznacza, że podlegają dziedziczeniu. Szczególnie w ostatnich latach większość przyszłych emerytów opłacała składki w nowym systemie – z podziałem na konto i subkonto.
Po złożeniu wniosku o emeryturę z racji osiągnięcia wieku emerytalnego – 60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni, ZUS ustala wysokość emerytury docelowej.
Wysokość emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to wynik podzielenia podstawy jej obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku, który senior osiągnął w dniu, w którym złożył wniosek, według obowiązującej w tym dniu tablicy trwania życia. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie mu przysługiwać od miesiąca, w którym złożony został wniosek.
Jak ZUS wylicza wypłatę gwarantowaną?
Wysokość wypłaty gwarantowanej zależy od kwoty zgromadzonej na subkoncie i liczby miesięcy, przez które była wypłacana emerytura. ZUS odejmuje 1/37 kwoty subkonta za każdy miesiąc, w którym była pobierana emerytura (maksymalnie przez 36 miesięcy). Pozostała kwota to wypłata gwarantowana.
Kto otrzyma wypłatę?
Środki trafią do osoby uposażonej, wskazanej przez zmarłego jeszcze za życia. Jeśli takiej dyspozycji nie było, a emeryt był w związku małżeńskim i pozostawał ze współmałżonkiem we wspólności majątkowej – środki trafiają automatycznie do małżonka. W przypadku braku takiej osoby wypłata przypada spadkobiercom zgodnie z prawem dziedziczenia.
Co trzeba zrobić?
Aby otrzymać wypłatę gwarantowaną, należy złożyć w ZUS odpowiedni wniosek – na formularzu ZUS EWG-P. Mamy na to dwa lata od dnia śmierci emeryta.
prawnik Joanna ŚWIĄTEK-WOJNAROWSKA
