Jak nagrobny krzyż z Cmentarza Centralnego wywędrował na teren jednego ze szczecińskich ogrodów działkowych? Dlaczego zapomniany przeleżał aż 40 lat w pewnym z garaży Pogodna? W tej historii jest więcej pytań niż odpowiedzi. Ale jej finał jest taki, jak powinien: wiekowy bazaltowy krzyż powrócił w godne miejsce.
Niemały w tym udział dra Marka Łuczaka, cenionego historyka i autora wielu monografii o przeszłości Szczecina, a też najbardziej znanego w Polsce policjanta zajmującego się odzyskiwaniem utraconych zabytków.
- W sprawie nagrobka odnalezionego na Pogodnie skontaktował się ze mną Maciej Biernawski. O pomoc prosił go Andrzej Gaweł, którego ojciec w latach 80. ubiegłego wieku wieku ów poniemiecki krzyż znalazł na ogrodach działkowych. Przed zniszczeniem zabezpieczył go w garażu, na Pogodnie. Po śmierci znalazcy pomnik znów został zapomniany. Aż do teraz, gdy podczas przedświątecznych porządków na niego natrafił pan Andrzej - opowiada dr Marek Łuczak. - Bazaltowy krzyż z inskrypcją: Hier ruhet in Gott unsere liebe Mutter u. Großmutter Hilda Gehrke, 26.5.1850 - 10.4.1911. Wraz z Christiane Karweik ustaliliśmy, że należy on do żony kapitana z Grabowa - Huldy Berthy Elise Gehrke z d. Roterberg.
Bazaltowy krzyż - po 110 latach - powrócił na Cmentarz Centralny, skąd został usunięty z nieznanych przyczyn i w nieustalonych okolicznościach. Dr Marek Łuczak liczy, że kiedyś i ten nagrobny pomnik wzbogaci zbiór śladów historii dawnego Szczecina na miejscowym lapidarium.
- Ustaliliśmy, że urodzona 26 maja 1850 r. w Szczecinie Hulda Roterberg była córką stolarza Christiana Friedricha Roterberga i Caroline Auguste Ottilie Roterberg z d. Buchholz z Grabowa. Ochrzczono ją 23 czerwca tego samego roku w kościele św. Gertrudy na Łasztowni. Hulda mieszkała (1876) w Grabowie przy ul. Firlika 32 (dawniej Gießereistraße 32), a następnie przeniosła się (1911) na ul. Łady 7 (nm. Alexanderstraße 7). Tuż przed wigilią, czyli 21 grudnia 1876 r., wyszła za mąż za Johanna Carla Augusta Wilhelm Gehrke (ur. 15 grudnia 1849 r). Był sternikiem i mieszkał przy ul. Firlika 32, następnie (1884) został kapitanem statku i mieszkał w Grabowie przy ul. Dubois 37 (nm. Breitestraße 37). Zmarł 23 marca 1884 r. w Grabowie. Hulda i Carl mieli dzieci: Hedwig Wilhelmine Pauline (28 października 1877 - 14 lutego 1889) oraz Adelheid Annę Margarethe Auguste (28 czerwca 1879 - ?). Druga z córek 20 grudnia 1900 r. wyszła za mąż za Friedricha Johanna Heinricha Hermanna Peemüllera (mieli syna Hansa Heinza Carla Friedricha - urodzonego 5 czerwca 1903 roku). Natomiast sama Hulda Gehrke, jak wynika z inskrypcji odnalezionego krzyża z jej mogiły, zmarła 10 kwietnia 1911 r w Szczecinie.
To kolejny przykład przywracania historii i wiedzy o niej, które stały się jedną z największych pasji dra Marka Łuczaka, prezesa Pomorskiego Towarzystwa Historycznego. ©℗
(an)
