Pozostałości fundamentów zamku i przedmioty z XVII wieku, należące do rodu von Everstein odkryto na terenie Zakładu Karnego w Nowogardzie. Trwają tam badania archeologiczne.
Zabytki znaleziono podczas prac ziemnych, związanych m.in. z wymianą instalacji wodno-kanalizacyjnej na terenie nowogardzkiego zakładu karnego.
– Gdy prace ruszyły wewnątrz terenu jednostki, odkryto fundamenty, być może jednej z dwóch wież, które stały przy wjeździe do głównego budynku dawnego zamku. Odkryte zostało sklepienie ceglane i dość szeroki kanał – powiedział rzecznik Zakładu Karnego w Nowogardzie por. Przemysław Sońtka. Dodał, że rozpoczęły się wtedy prace archeologiczne, ponieważ teren objęty jest ochroną konserwatora zabytków.
Odkryty fragment muru zamkowego ma grubość około dwóch metrów. Fundamentowany jest wielkimi głazami oraz częścią muru ceglanego, wykonanego w wątku gotyckim. Podobnie murowany jest odkryty kanał, który prawdopodobnie służył do odprowadzania wód opadowych. Wewnątrz znaleziono fragmenty ceramiki i szkła.
– Zabytki, które odkryliśmy, są niezwykłymi obiektami. Związane są z rodziną von Everstein. To m.in. zastawa stołowa: fragmenty kufli, szklanic, naczynia tzw. fletowate. Wszystkie obiekty są importowane, pochodzą spoza Pomorza i są niezwykle cenne, świadczą o zamożności rodu. Jest to dla nas w pewnym sensie "kapsuła czasu", która ujrzała światło dzienne po ponad trzystu latach – powiedział archeolog, dyrektor Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej Grzegorz Kurka. Wyjaśnił, że zabytki można datować na lata 1640-1648, czyli na okres wojny trzydziestoletniej.
– To czas, w którym Księstwo pomorskie chyliło się ku upadkowi. Co ciekawe, także ród von Everstein w tym okresie wymierał – podkreślił Kurka. Poinformował też, że oprócz zastawy stołowej odkryto m.in. pełnoplastyczną figurkę rycerza, która wieńczyła piec kaflowy, a która zachowała się niemal w całości, a także fragmenty kafli piecowych, kości zwierzęce czy strzykawkę do lewatywy.
To pierwszy etap prac archeologicznych związanych ze znaleziskami na terenie zamku. Wykop zostanie później zabezpieczony i zasypany piaskiem. Możliwe też, że ponownie będzie udostępniony archeologom.
* * *
Zamek w Nowogardzie został wymieniony w dokumentach po raz pierwszy w 1268 r. Najpierw należał do biskupa kamieńskiego, następnie przeszedł na własność rodu von Everstein (w starszych pracach pojawia się pisownia "von Eberstein"). W XIII w. zamek był murowany i otoczony fosą oraz wałem z palisadą. Głównym budynkiem był "Hohes Haus" – "wysoki dom" z basztami. W 1560 r. zamek został przebudowany przez Ludwiga von Eversteina. Obiekt został znacznie uszkodzony w czasie wojny trzydziestoletniej, a w 1675 r. zniszczony przez wojska szwedzkie. W 1723 r. zamek przebudowano, ale w czasie wojen napoleońskich został ponownie częściowo zniszczony. Po kolejnej modernizacji przekształcono go w 1817 r. w zakład karny. W czasie buntów więźniów w 1989 r. zostały spalone dwa budynki przy murze południowym, oba rozebrano do poziomu terenu. W 2008 r. zbudowano pawilon mieszkalny dla osadzonych.
(pap)
Fot. PAP/Marcin Bielecki
