Współczesne miejsce dla Quistorpa [GALERIA]

W 202 rocznicę urodzin Johannesa Quistorpa powróciło pytanie o przyszłość zabytkowej willi przy al. Wojska Polskiego 92. Do czego przyczynkiem był nie tylko okazjonalny spacer historyczny.  

W 202 rocznicę urodzin Johannesa Quistorpa powróciło pytanie o przyszłość zabytkowej willi przy al. Wojska Polskiego 92. Do czego przyczynkiem był nie tylko okazjonalny spacer historyczny, ale także rosnące społeczne poparcie dla petycji o utworzenie instytucji kultury lub jej filii w dawnej rodowej siedzibie bodaj najsłynniejszych szczecińskich przedsiębiorców oraz filantropów przełomu XIX i XX wieku.

Spacer historyczny poprowadziły w sobotę (9 listopada) współinicjatorki petycji: Dorota Pundyk oraz Sabina Wacławczyk, społeczniczki i badaczki historii dawnego Szczecina, od trzech lat współprowadzące na społecznościowym portalu stronę „Johannes Quistorp".

Pamięć o przeszłości

Od nieprzypadkowego miejsca go rozpoczęły, bo od zespołu budynków dawnego zakładu opiekuńczego „Betania", którego fundatorem był właśnie JQ, a też na którego terenie spoczął wraz z bliskimi. Właśnie na jego odrestaurowanej rodzinnej mogile uczestnicy spaceru - niektórzy w strojach z epoki - symbolicznie zapalili znicze i złożyli kwiaty.

- Podczas spaceru nasza petycja zyskała kolejnych 17 podpisów. Poparcie stale rośnie również w wersji elektronicznej. Pod naszym pomysłem utworzenia instytucji kultury lub jej filii w willi przy al. Wojska Polskiego 92, wybudowanej przez Johannesa Quistorpa i należącej do jego rodziny przez ponad 50 lat, do tej pory podpisało się już blisko 1300 osób - mówi Dorota Pundyk. - Liczymy na kolejne. Petycja będzie aktywna do 4 grudnia włącznie. Także do tego dnia będziemy zbierać podpisy szczecinian pod jej papierową wersją. Zamierzamy bowiem 5 grudnia przekazać petycję marszałkowi województwa Olgierdowi Geblewiczowi, niejako symbolicznie: na Mikołaja.

Petycja dotyczy jednej z pierwszych willi dawnego szczecińskiego Westendu. Zbudowanej w latach 1871-72 - w stylu inspirowanym toskańskim renesansem, dzięki czemu zyskała formę pałacyku - dla rodziny słynnych ówczesnych przedsiębiorców i filatropów Quistorpów. Pierwszym jej właścicielem był senior rodu - Johannes, fundator m.in. wspomnianego kompleksu zakładu opiekuńczego Betania, a po jego śmierci odziedziczył ją syn Martin, któremu Szczecin zawdzięcza - przekazane w darze - zarówno współczesny park Kasprowicza (zapisany testamentem Johannesa) oraz Jasne Błonia, jak też Las Arkoński. Willa była w rodzinie Quistorpów do końca II wojny światowej (odziedziczył ją Heinricha Jahn, siostrzeniec Martina - przyp. aut.). Natomiast od lat 50. ub. wieku dwukondygnacyjny bogato zdobiony budynek stał się siedzibą Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego. Przystosowanie go do potrzeb służby zdrowia zdegradowało wnętrze willi.

Współcześnie właścicielem dawnej willi Quistorpa jest Samorząd Województwa. Gdy więc pogotowie ratunkowe przeniosło się do dwóch nowo wybudowanych siedzib - przy ul. Duńskiej i Twardowskiego - Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego poczynił kroki do sprzedaży zabytkowego pałacyku. Choć budynek wymaga gruntownego remontu (nadal jest siedzibą przychodni „Lancet" - przyp. aut.), to jednak - jak wynika z opracowanego na początku br. operatu szacunkowego, jest wart niemal 5 milionów złotych.

Nie wszystko na sprzedaż

Urząd Marszałkowski przygotował uchwałę o zbyciu nieruchomości w drodze przetargu, a Sejmik Samorządowy - jeszcze w czerwcu br. - przystał na to rozwiązanie. Jednak rozgorzała wówczas dyskusja - zarówno w środowisku historyków, jak i m.in. architektów - w której dominował wątek krytyczny, o pochopności tej decyzji. Sugerowano, że willa powinna pozostać w gestii władz samorządowych lub zostać przekazana Szczecinowi. Niezależnie od praw majątkowych, widziano konieczność restauracji pałacyku w stylu i charakterze instytucji kultury, w jakim została przywrócona współczesnym willa Lentza.

Urząd Marszałkowski informował, że willa przy al. Wojska Polskiego 92 została „wycofana z tegorocznych planów sprzedaży". Natomiast pojawiła się petycja, zyskująca coraz szersze poparcie społeczne. Czytamy w niej m.in. „Uważamy, że wnętrza willi powinny zostać przeznaczone na upamiętnienie rodziny Quistorpów i udostępnione do zwiedzania. Idee oddania tego obiektu do użyteczności publicznej popierają nie tylko mieszkańcy Polski, ale i Niemiec, w tym potomkowie rodu Quistorpów. Niejedna z tych osób posiada przedmioty, które jest skłonna oddać na poczet stworzenia ekspozycji poświęconej dorobkowi Quistorpów". A także: „Propagacją wiedzy na temat rodziny Quistorpów zajmują się w Szczecinie stowarzyszenia, przewodnicy miejscy i osoby zrzeszone w grupy nieformalne. Tę działalność wsparły niejednokrotnie samorządowe instytucje kultury i Urząd Miasta Szczecin. (...) Historia rodziny Quistorpów wiąże się ze zmianami urbanistycznymi miasta (...) Willa byłaby dobrym miejscem również na narrację o działalności mieszczaństwa szczecińskiego w XIX i XX wieku. (...) W przyszłości willa Quistorpów położona w niedalekiej odległości od willi Lentza, jednego z najznakomitszych zabytków naszego miasta, może stać się częścią większego kompleksu zabytkowych obiektów willowych (wraz z willami Stoltinga i Flüggego) poświęconych kulturze i historii naszego miasta oraz regionu".

Arleta NALEWAJKO