Ratowali Żydów ryzykując własnym życiem

Z zestawień statystycznych wynika, że do 2019 r. tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” uhonorowano ponad 27 tys. osób, z których niemal 7 tys. stanowią Polacy. Fot. Ryszard Pakieser  

W środę (24 marca) obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. To wyraz hołdu dla tych, którzy w trudnym czasie wojny, mimo grożącej kary śmierci, zdecydowali się pomóc współobywatelom narodowości żydowskiej. Szczecińska odsłona tego święta rozpocznie się o g. 9 na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie przy kwaterze 103/18/6. 

Na tej kwaterze znajduje się sfinansowany przez szczeciński Instytut Pamięci Narodowej nagrobek jednego ze "Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata" - Jana Starzyka, który został odznaczony 18 stycznia 1983 r. wraz z matką Elżbietą. 

Jan Starzyk urodził się 18 maja 1918 r. w Tomsku. W czasie wojny Starzykowie mieszkali w Stołpcach koło Nowogródka. We wrześniu 1942 r., pracujący z Janem Azrierl Tunik zwrócił się do niego z prośbą o pomoc, ponieważ Niemcy przystąpili do likwidacji miejscowego getta. Za zgodą matki, Jan przyjął Azriela do swojego domu. Starzykowie udzielili schronienia także pięciu Żydówkom. Szóstka uciekinierów pozostała u Starzyków do lipca 1944 r. Schronili się na strychu nad chlewem oraz w schronie pod ziemią w nowo budowanym domu. Jan Starzyk zmarł 9 listopada 2000 r.

Z zestawień statystycznych wynika, że do 2019 r. tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” uhonorowano ponad 27 tys. osób, z których niemal 7 tys. stanowią Polacy. Statystyki milczą jednak na temat „Sprawiedliwych”, którzy po wojnie zamieszkali na terenie obecnego województwa zachodniopomorskiego. W toku poszukiwań prowadzonych od 2009 r. udało się sporządzić listę ponad pięćdziesięciu takich osób. Ponad połowa odznaczonych związana była z Kresami Wschodnimi II Rzeczypospolitej (z województwami: lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim i wołyńskim, znajdującymi się obecnie na terenie Ukrainy, oraz województwem wileńskim – obecnie na terenie Litwy). Pozostali trafili na Pomorze z dzisiejszych województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego i świętokrzyskiego.

Aby trafić do kwatery 103 / 18 / 6, należy wejść trzecią bramą na wprost wlotu ulicy Santockiej w ulicę Ku Słońcu.

(as)