Przywracanie zaginionej przeszłości Szczecina [GALERIA]

„Przywracamy Szczecinowi kolejne ślady historii” – o odkryciu w Puszczy Bukowej steli poświęconej Heinrichowi von Meyerinckowi, pionierowi chirurgii drzew, którego barwne losy w epoce romantyzmu i wojen napoleońskich mogłyby posłużyć za kanwę powieści historycznej lub filmu z gatunku płaszcza i szpady. Fot. arch. pryw. Marka ŁUCZAKA  

Był nietuzinkową postacią w ciekawych czasach: epoki romantyzmu i wojen napoleońskich. Jego życie – od absolwenta przyklasztornej szkółki, przez adiutanta marszałka Francji i późniejszego króla Szwecji i Norwegii po leśnika znanego z „tresury drzew” – mogłoby posłużyć za kanwę przygodowej powieści lub scenariusza. Natomiast jego szczeciński ślad pamięci właśnie został odkryty przez pasjonatów historii pod egidą Pomorskiego Towarzystwa Historycznego.

Miłośnicy historii Szczecina zapisują na swoim oraz PTH koncie kolejne sukcesy. Tylko w tym roku odbudowali pomnik zasłużonego dla naszego regionu nauczyciela, historyka i geografa Carla Friedricha Meyera w Podjuchach, a w Parku Leśnym Zdroje m.in. wyeksponowali XIX-wieczną inskrypcję pomnika poświęconego Fritzowi Iversowi, niegdysiejszemu konsulowi generalnemu Szwecji i Norwegii w naszym mieście. Teraz, czyli w miniony weekend, w Puszczy Bukowej odnaleźli pomnik dawnego nadleśniczego Klinisk – Heinricha von Meyerincka (1786-1848).

– To bardzo interesująca postać. W swoich czasach bardzo znana i ceniona. Poza tym ciekawy człowiek. Szkoda, żeby przepadła pamięć o jego związku ze Szczecinem. Dlatego już w połowie XIX wieku opodal ówczesnej leśniczówki, a na skraju lasu i stojącej tam wieży widokowej, ufundowano mu pomnik. Bardzo chciałem go odnaleźć, ocalić od zapomnienia – mówi dr Marek Łuczak, ceniony historyk i autor wielu monografii o przeszłości Szczecina, a też najbardziej znany w Polsce policjant zajmujący się odzyskiwaniem utraconych zabytków.

Heinrich von Meyerinck

Faktycznie, życiorys Heinricha von Meyerincka wyróżnia się na tle innych historycznych mieszkańców Szczecina. Urodził się w Magdeburgu (6 grudnia 1786 r.), w rodzinie wojskowych – był synem pruskiego majora Wilhelma Heinricha Jakoba von Meyerincka. Ukończył przyklasztorną szkołę w Bergen. „W latach 1802-1806 służył w pułku królewskim w Poczdamie, następnie w latach 1807-1812 był szambelanem księcia Augusta Christiana Friedricha (1769-1812) w księstwie Anhalt-Köthen. W 1813 r. Meyerinck wstąpił do Pomorskiego Pułku Husarskiego nr 5 i został adiutantem księcia Jeana Baptiste Bernadotte – marszałka Francji, a późniejszego króla Szwecji i Norwegii – Karola XIV Jana, z którym przeniósł się do Paryża. Po zakończeniu wojen napoleońskich Meyerinck w randze kapitana kawalerii przeszedł na emeryturę. Następnie studiował nauki przyrodnicze w Halle, a w 1817 r. po zdaniu egzaminu na leśniczego został zatrudniony jako nadleśniczy w Grüneberg, Löwenberger Land. W 1823 r. objął kierownictwo nadleśnictwa w Lödderitz koło Dessau. Tam zainteresował się uprawami dębów, wiązów i wierzb – prowadził ukierunkowane cięcia pielęgnacyjne drzew, określane jako tresura drzew. Zajmował się również obserwacją owadów, głównie szkodników leśnych, co zaowocowało wymianą myśli z czołowymi entomologami oraz własnymi publikacjami w czasopismach naukowych i leśnych. Meyerinck był autorem cenionych opracowań o zakładaniu szkółek i gospodarce leśnej, pozyskał także wiele okazów ornitologicznych dla Pruskiego Ośrodka Szkoleniowego w Neustadt-Eberswalde – ważne epizody przedszczecińskiego życiorysu Heinricha von Meyerincka przedstawia dr Marek Łuczak, prezes Pomorskiego Towarzystwa Historycznego (PTH).

Dwa podejścia do odnalezienia

Meyerinck w Szczecinie pojawił się w 1845 r. Otrzymał stanowisko nadleśniczego Klinisk, które piastował aż do śmierci (18 września 1848 r.).

– W XIX wieku ku pamięci leśników stawiano granitowe głazy. Dlatego naszej ekipie nie powiodło się pierwsze, z grudnia ub. roku, podejście do odnalezienia pomnika dedykowanego Heinrichowi von Meyerinckowi. Wprawdzie byliśmy blisko, ale poszukiwania prowadziliśmy po niewłaściwej stronie wzgórza, w śniegu – wspomina dr Marek Łuczak.

Mimo niepowodzenia jednak się nie poddali. Ponownie wyznaczyli linię Puszczy Bukowej sprzed ponad 100 lat. Następnie podążyli tropem własnej teorii, iż pomnik ze wzgórza w został zepchnięty w dół zbocza.

– Ponownie przejrzeliśmy wszystkie dostępne mapy. Kluczowe okazały się dwie informacje. Pierwsza, że pomnik znajdował się na szczycie wzgórza, na granicy lasu. Druga, określająca pomnik mylnie jako Meyerinck – Denksteine. Szukaliśmy więc granitowego głazu, gdy faktycznie była to stela z piaskowca ustawiona na kopcu z kamieni granitowych – wspomina dr Łuczak.

Czy pomnik wróci na swoje miejsce?

Gdy tym razem dotarli na właściwą stronę wzgórza, czyli południową…

– Kolega prawie od razu znalazł fragment steli z piaskowca z inskrypcją wskazującą na nadleśniczego (Oberforstmeister) von Mey… czyli von Meyerinck. Kolejne fragmenty steli leżały kilka metrów dalej. Sam cokół został rozbity na dwa duże fragmenty, które również spoczęły opodal. Całość prawdopodobnie została zepchnięta po 1945 r., spychaczem. Znajduje się 20 metrów poniżej szczytu wzgórza – relacjonuje dr Marek Łuczak. – Wysłałem pismo do Nadleśnictwa Gryfino o zgodę na poszukiwania pozostałych fragmentów pomnika. Trzeba też zrobić ewidencję tego, co z niego zostało. W przyszłości warto rozważyć, aby pomnik nadleśniczego przenieść z powrotem na szczyt wzgórza. Tym bardziej że zdołaliśmy ustalić miejsce, w którym pierwotnie stał.

Ekipa odkrywców przeszłości Szczecina, skupiona w Pomorskim Towarzystwie Historycznym, deklaruje przywrócenie na dawne miejsce symbolicznej steli Meyerincka własnymi siłami. Dosłownie, czyli – jak to wcześniej nieraz robili – bez użycia maszyn, a jedynie siłą własnych mięśni. Jeszcze nie wiadomo, kiedy ta historyczna rekonstrukcja miałaby nastąpić. ©℗

Arleta NALEWAJKO