"Pamiętajmy o Grudniu '70, o jego ofiarach, bo bez nich nie byłoby wolnej Polski", apeluje dyrektor szczecińskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, Krzysztof Męciński. Podczas poniedziałkowej konferencji prasowej opowiedział o rocznicowych uroczystościach i o związanym z wydarzeniami sprzed 55 lat artefakcie, który trafił do zbiorów Instytutu.
Z punktu widzenia historyków szczecińskiego IPN-u - który, nawiasem mówiąc, obchodzi 20-lecie powstania - Grudzień '70 to najważniejsze wydarzenie w polskich dziejach naszego miasta.
- Apeluję do wszystkich szczecinian o uczestnictwo w uroczystościach. Pamiętajmy o Grudniu 1970, pamiętajmy o jego ofiarach, o osobach, które straciły życie na ulicach naszego miasta, bo gdyby nie ta ofiara, nie byłoby Sierpnia 1980, nie byłoby wolnej, suwerennej, niepodległej Polski - mówił Krzysztof Męciński. - Dlatego należy im się pamięć. Niestety, w wolnej Polsce osoby odpowiedzialne za te zbrodnie nigdy nie poniosły konsekwencji.
W poniedziałek historycy IPN-u zaprezentowali dziennikarzom oryginalny model tablicy pamiątkowej poświęconej Grudniowi '70. Takie upamiętnienie było jednym z postulatów strajku z sierpnia 1980 roku. Tablicę postawiono przed bramą stoczni, wykonał ją Jakub Lewiński.
- A nam zdecydował się przekazać oryginalny model gipsowy na konkurs, wykonany w połowie września 1980 roku - opowiadał Krzysztof Męciński. - To wyjątkowa pamiątka. Niewiele się zachowało materialnych świadectw w historii naszego miasta. W sierpniu pokazaliśmy kamerę, którą kręcono podpisanie porozumień sierpniowych. Dziś to dla mnie wielki zaszczyt, że mogę zaprezentować oryginalny model z monogramem artysty rzeźbiarza z 1980 roku.
Co ciekawe, projekt różni się od tablicy. Na tym pierwszym jest tylko napis: "Pamięci poległych w grudniu 1970", na tablicy inskrypcja jest dłuższa: "Pamięci poległych w grudniu 1970 w imię solidarności klasy robotniczej".
IPN pokazał także tekę edukacyjną, na którą składają się m.in. obszerna broszura wydana specjalnie z okazji tegorocznych obchodów rocznicy szczecińskiego Grudnia’70. Znajduje się w niej opis grudniowej tragedii bogato ilustrowany zdjęciami pochodzącymi m.in. z zasobu IPN-u oraz rodzin ofiar. W publikacji znajdują się także zebrane po raz pierwszy biogramy i fotografie wszystkich 16 ofiar Grudnia’70. Wreszcie opisane zostały miejsca upamiętnienia Grudnia’70 począwszy od tablicy pod Stocznią Szczecińską po pomniki w przestrzeni miasta.
- Największym sukcesem broszury jest to, że wszystkie 16 ofiar odzyskało swoją twarz - stwierdził Sebastian Kaniewski, autor broszury. - Udało mi się pozyskać informacje na temat jednej z ciekawszych postaci, dość tajemniczych, Janusza Wrzodaka. 5 lat temu (gdy powstawał pierwsza edycja broszury - przypis AS) wyglądało na to, że to postać skazana na zapomnienie. Pierwszym dokumentem, który udało mi się pozyskać, były akta z WKU. Miejsce zamieszkania i miejsce zatrudniania były wygumkowane. Udało mi się ustalić miejsca, gdzie był zatrudniony. Jego matka pracowała w sądzie, ojczym był oficerem Wojska Polskiego. Gdy matka dowiedziała się o jego nocnym pogrzebie, to na niego nie poszła. Wyglądało to tak, jakby rodzina chciała odciąć się od jego historii. Za osobisty sukces traktuję przywrócenie jego osoby do pamięci.
We wtorek o g. 10 zostaną zapalone znicze i złożone kwiaty pod pomnikiem i na grobach ofiar rewolty grudniowej na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. W południe IPN zaprasza do Przystanku Historia na Bramie Portowej na pokaz filmu dokumentalnego pt. "Grudzień nasz i wasz" w reżyserii Joanny Pieciukiewicz.
W środę o g. 10 w kościele pw. Św. Stanisława Kostki rozpocznie się msza św. w intencji ofiar Grudnia'70. Na g. 12 zaplanowano modlitwę "Anioł Pański" i przemówienia pod bramą Stoczni Szczecińskiej. Potem odbędzie się przemarsz pod pomnik Anioła Wolności na placu Solidarności.
To nie wszystko. We wtorek o g. 17 Centrum Solidarności "Stocznia" zaprasza na przegląd filmów dokumentalnych poświęconych grudniowej tragedii.
W środę o godz. 17 na placu Solidarności, czyli na dachu Centrum Dialogu "Przełomy", rozpocznie się coroczna akcja „Światła Pamięci”. Muzeum Narodowe w Szczecinie komunikuje: "Po wspólnym zapaleniu zniczy, które upamiętnią wszystkich zabitych lub rannych w grudniu 1970 r. w Szczecinie, udamy się razem do Sali Bogusława w Zamku Książąt Pomorskich na wieczór wspomnień grudniowej rewolty". ©℗
Tekst i fot. Alan Sasinowski
Przeczytaj więcej o programie obchodów rocznicy Grudnia '70
