Otwarcie wystawy. Monte Cassino - najkrwawsza, najcięższa bitwa [GALERIA]

Wystawa o Monte Cassino stoi na placu Zgody, w centrum Szczecina. Fot. Dariusz Gorajski  

"Bitwa o Monte Cassino było najkrwawszą, najcięższą bitwą zachodnich sił alianckich" - mówi szef szczecińskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Krzysztof Męciński. W środę na placu Zgody IPN otworzył wystawę poświęconą starciu, które jest jednym z najważniejszych elementów historii polskich sił zbrojnych. 

- Bitwa otworzyła drogę na Rzym - przypomniał historyk. - Wzgórze Monte Cassino było bowiem głównym umocnieniem linii Gustawa.

Wystawa opowiada nie tylko o samym natarciu na wzgórze, ale także między innymi o ewakuacji armii polskiej na Bliski Wschód, o utworzeniu i szkoleniu 2. Korpusu, o taktyce niemieckich przeciwników, o roli kwatermistrzostwa w starciu.

- Wszyscy Polacy powinni pamiętać o poświęceniu polskich żołnierzy na froncie włoskim. Polacy byli czwartą siłą aliancką podczas drugiej wojny światowej i brali udział w wyzwalaniu Europy - tłumaczył Krzysztof Męciński. - Wielu żołnierzy pochodziło z Kresów Wschodnich, gros z nich nie miało gdzie wracać, wielu zostało na Zachodzie, a spośród tych, którzy zdecydowali się wrócić, wielu znalazło swój dom w ziemiach przyłączonych do Polski po 1945 roku. Sporo ich było w Szczecinie. Byli dobrze zorganizowani. Potrafili w jedynej legalnej wtedy organizacji kombatanckiej, ZBOWID-zie, utworzyć swoje koło środowiskowe. Udało im się doprowadzić do tego, że IX Liceum Ogólnokształcące otrzymało za patrona bohaterów Monte Cassino. 

W Szczecinie osiedlił się na przykład pułkownik prof. Tadeusz Sokołowski, który był jednym z organizatorów Akademii Lekarskiej, późniejszego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. Podczas bitwy o Monte Cassino Tadeusz Sokołowski był szefem czołówki chirurgicznej w 1. Szpitalu Wojskowym, gdzie ratował życie i zdrowie kolegów walczących z Niemcami. 

- Chcieliśmy pokazać, że droga do Monte Cassino była niezwykle wyboista, niezwykle trudna - mówił jeden z autorów wystawy, prof. Bogusław Polak. - Wiele osób poumierało po drodze z wyczerpania, z powodu chorób, przeszli zsyłkę, więzienia, katorgę. Każdy z tych życiorysów jest na miarę filmu. Jak zobaczymy, jak wyglądali dawni żołnierze polscy, nim doszli do miejsc, gdzie rekrutowały się siły zbrojne w Związku Sowieckim, oni wyglądali w sposób rozpaczliwy, w jakichś łapciach, w szmatach podartych, ważący połowę normalnej wagi człowieka. 

Prof. Polak przypomniał - gen. Władysławowi Andersowi zarzucano, że pod Monte Cassino szafował krwią swoich żołnierzy. Historyk nie zgadza się z tą oceną. Straty - 923 żołnierzy - nie były tak duże, jak można się było spodziewać. Jedno piętro Reichstagu kosztowało Armię Czerwoną tyle, co stroną polską cała bitwa pod Monte Cassino. 

Po wernisażu w Przystanku Historia Instytutu Pamięci Narodowej rozpoczęła się ogólnopolska konferencja naukowa „Miejsce bitwy o Monte Cassino w pamięci zbiorowej Polaków i percepcji międzynarodowej”.

Te wydarzenia są objęte patronatem "Kuriera Szczecińskiego". ©℗

Alan Sasinowski