Jak niedawno na budowie nowej siedziby Urzędu Marszałkowskiego przy ul. Piłsudskiego, tak teraz - w trakcie robót ziemnych otwierających kolejny etap budowy kompleksu mieszkalno-usługowego - przy ul. Głowackiego, zostały ujawnione pozostałości dawnego Fortu Prusy. Odkrycie pofortecznych reliktów architektonicznych potwierdził Michał Dębowski, Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie.
To inwestor powinien przekazywać służbom konserwatorskim informacje o wszelkich śladach przeszłości odkrytych w trakcie robót ziemnych na swym terenie. Ale w tym przypadku tak się nie stało: zdjęcia frapujących pozostałości murowanego ceglanego tunelu najpierw pojawiły się na jednym ze społecznościowych forów, skupiających pasjonatów historii Szczecina.
- W dobie internetu nic się przede mną nie ukryje - przekonuje Michał Dębowski, Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie.
We wtorek (19 maja), wraz z przedstawicielem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, przeprowadził oględziny placu budowy kolejnego z budynków mieszkalno-usługowych kompleksu od kilku lat tworzonego na Nowym Mieście, w rejonie ulic: Kusocińskiego, Sowińskiego, Narutowicza i Głowackiego.
- Na długości kilku metrów odsłonięto sklepiony tunel, murowany z cegły ceramicznej, na zabarwionej różowo wapiennej zaprawie. Odkryte w trackie prac ziemnych, związanych z wykopem fundamentowym, relikty architektoniczne to z całą pewnością pozostałości dawnego Fortu Prusy - o śladach przeszłości ujawnionych przy ul. Głowackiego mówi MKZ Michał Dębowski.
Tunel ma około 230 cm długości, a jego mur ma 70 cm grubości.
- W kierunku północno-wschodnim zasypany tunel kontynuuje swój przebieg na długości ponad 12 metrów. Jest to prawdopodobnie tunel techniczny: pozostałość po instalacji burzowej lub tzw. poterna, czyli sklepiony korytarz umożliwiający komunikację pomiędzy poszczególnymi częściami fortu. Zaleciłem wykonanie pełnej inwentaryzacji architektoniczno-konserwatorskiej reliktów, po poszerzeniu wykopu. Dalsze decyzje zostaną podjęte po analizie wykonanej dokumentacji - wyjaśnia Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie.
Czy jest szansa na zachowanie właśnie odkrytego tunelu? O ile w ogóle, to na pewno nie w całości. Jego przebieg koliduje bowiem z obrysem garażu, zaprojektowanego w podziemnych kondygnacjach nowo budowanego budynku.
- Niestety, decyzja o zabudowie tego terenu została podjęta wiele lat temu. Pomimo postulatów wynikających ze studium kulturowego, realizowana zabudowa nie respektuje dawnego układu zabudowy fortecznej. Niestety, zachowany zespół koszarowy i budynki poforteczne są chronione jedynie indywidualnie, a nie jako zespół budowlany czy obszar urbanistyczny. Ponadto Wojewódzki Konserwator Zabytków nie zewidencjonował na tym obszarze stanowiska archeologicznego. Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego powoduje, że poszczególne inwestycje nie są realizowane na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. I brak jest wymogu dokonywania uzgodnień z konserwatorem zabytków. Pozostaje jedynie tryb interwencyjny. Jak właśnie w tym przypadku - MKZ przedstawia trudne realia ochrony konserwatorskiej, jakie dotyczą nie tylko tego obszaru szczecińskiego Nowego Miasta.
MKZ zlecił przeprowadzenie dokumentacji inwentaryzacyjnej pofortecznych reliktów ujawnionych na budowie. ©℗
A. NALEWAJKO
Fot. Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków
Zdjęcia dokumentujące relikty architektoniczne dawnego Fortu Prusy, ujawnione na terenie jednej z inwestycji mieszkaniowych szczecińskiego Nowego Miasta, przy ul. Głowackiego - "Nowych Fortów", których inwestorem jest firma "Siemaszko".
