Niezagojona rana wciąż krwawi. 6 lat temu odsłonięto Pomnik Pamięci Ofiar ukraińskich nacjonalistów na kresach [GALERIA, FILM]

Fot. Roman Ciepliński  

W szóstą rocznicę odsłonięcia na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie pomnika poświęconego „Ofiarom ukraińskich nacjonalistów w latach 1939-1947” oraz w rocznicę mordów na Polakach dokonanych przez ukraińską sotnię UPA w Parośli na Wołyniu, odbyła się uroczystość upamiętnienia ofiar ludobójstwa na kresach południowo-wschodnich II RP.

W uroczystości zorganizowanej przez Stowarzyszenie Kresy Wschodnie Dziedzictwo i Pamięć udział wziął między innymi Mirosław Don, naoczny świadek mordów na Wołyniu. Byli też przedstawiciele środowisk kombatanckich, w tym Sybiraków, reprezentanci Konfederacji Korony Polskiej, Prawa i Sprawiedliwości, przedstawiciele Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, grupa Patriotyczny Nowogard, reprezentanci organizacji Światło Ojczyzny, Samoobrona Kresowa.

- 9 lutego 1943 roku miał miejsce jeden z pierwszych wielkich mordów na Polakach na kresach południowo-wschodnich dokonanych przez UPA – mówił Bartłomiej Ilcewicz, przewodniczący Stowarzyszenia Kresy Wschodnie Dziedzictwo i Pamięć. – Pomnik, na który środowiska kresowe czekały tak wiele lat, odsłonięty został dopiero 9 lutego 2019 roku, na cmentarzu… To takie miejsce – można by wręcz powiedzieć – udało się wyszarpać, tak, wyszarpać na upamiętnienie tego ludobójstwa. Tu na cmentarzu, nie gdzieś w centrum miasta… Ale pomnik jest. Nawet z tego możemy się cieszyć, bo wiemy, że i to nie było łatwe – dodał.

Bartłomiej Ilcewicz podkreślił też wkład Jerzego Mużyły, nieżyjącego już byłego prezesa Stowarzyszenia Kresy Wschodnie Dziedzictwo i Pamięć w budowę, a wcześniej wręcz o uznanie przez lokalny samorząd potrzeby budowy takiego monumentu, co niestety dla dość licznej grupy osób, w tym niektórych radnych, nie było oczywiste. Przewodniczący przypomniał sekwencję zdarzeń sprzed ponad osiemdziesięciu lat w Parośli, kiedy to Ukraińcy podający się za „sowiecką partyzantkę” najpierw związali, a potem za pomocą noży, siekier i innych prostych narzędzi wymordowali sto siedemdziesiąt osób. Z całej wioski ocalało jedynie dwanaście osób, w tym kilku Żydów, których ukrywał w piwnicy jeden z Polaków, a których Ukraińcy nie znaleźli.

Następnie głos zabrał Mirosław Don, który zwrócił uwagę, że wraz z mieszkańcami, których wymordowali nacjonaliści ukraińscy, z powierzchni ziemi zniknęły setki miejscowości w dawnej Polsce południowo-wschodniej, a kości pomordowanych do dziś przypadkiem odkrywają maszyny rolnicze. Ofiary do chwili obecnej nie doczekały się pochówku. To ciągle niegojąca się rana.

Z kolei Beata Kozłowska, reprezentująca Konfederację Korony Polskiej w emocjonalnym wystąpieniu zapytała:

- Gdzie są dziś ci wszyscy ludzie, którzy brali udział w odsłonięciu pomnika? Gdzie są ci oficjele, gdzie samorząd, przedstawiciele innych organizacji? Z roku na rok jest nas coraz mniej. Prawda jest taka, że o tej rzezi, tej nieludzkiej rzezi mamy zapomnieć. Pisze się nową historię. A o tej… mamy zapomnieć w imię jakichś relatywnie dobrych stosunków. A te stosunki są takie, że – jak wspomniał pan Mirosław Don – można robić od dawna ekshumacje żołnierzy wehrmachtu, a naszym niewinnym ofiarom, które wołają tam cały czas do nas, które wychodzą z ziemi ciągle, ich kości i warkoczyki tych małych dzieci – nie. Te ofiary cały czas są w ziemi albo w dołach lub też zakopane w studniach. Obwiniam o to niestety kolejne nasze rządy, które nie robią nic w tym kierunku, nie czynią nacisków. Teraz słyszymy, że będą ekshumacje, ale jak mogą wyglądać ekshumacje pod kierownictwem strony ukraińskiej, która to będzie wskazywać… Nie mam żadnej pewności, że ekshumacje te będą należycie przeprowadzone – dodała.

Do dziś nie wiadomo, ile osób w trakcie ludobójstwa na kresach południowo-wschodnich zamordowali Ukraińcy. Szacuje się, że mogło być ich od 120 do 150 tysięcy. Niektóre źródła mówią jednak o liczbie około 200 tysięcy.

Pomnik poświęcony ofiarom ukraińskiego ludobójstwa powstał dzięki wsparciu darczyńców oraz wsparciu funduszom Instytutu Pamięci Narodowej.

(r.c.)

Film: Roman Ciepliński