Miasto pracuje nad dekomunizacją

Fot. Dariusz Gorajski  

Szczeciński magistrat jest w trakcie prac zmierzających do zmiany nazw ulic wskazanych przez Instytut Pamięci Narodowej. Część  propozycji specjalnych kontrowersji budzić nie powinna (ulice Berlinga, Zawadzkiego czy Przodowników Pracy), część jednak jest dyskutowana bardzo gorąco - na przykład przez czytelników "Kuriera" komentujących poprzedni tekst o dekomunizacji przestrzeni Szczecina. Spór dotyczy na przykład ulic 26 Kwietnia, 9 Maja oraz Obrońców Stalingradu.

IPN udostępnił nam szczegółowe uzasadnienia. Co do ulicy 26 Kwietnia: "Dzisiejsza wiedza historyczna i zachowane źródła w sposób oczywisty nie pozwalają traktować daty 26 kwietnia 1945 r., upamiętniającej wkroczenie do Szczecina oddziałów Armii Czerwonej, jako rocznicy wyzwolenia. Pierwsi przedstawiciele polskich władz przybyli do Szczecina 28 kwietnia 1945 r. Pierwszym dniem ich urzędowania był dopiero 30 kwietnia 1945 r., a ostateczne przejęcie miasta przez Polaków nastąpiło 5 lipca 1945 r., która to data jest także utrwalona w jednej z nazw ulic Szczecina. Wiadomo, że w całym kraju Armia Czerwona zaznaczyła swój szlak licznymi przejawami gwałtu i bezprawia, dotykającymi także obywateli polskich, a ziemie polskie stały się przedmiotem rabunku i dewastacji, dokonywanych przez wyspecjalizowane oddziały sowieckie, wywożące dobra ruchome i elementy infrastruktury do Związku Sowieckiego. Wbrew nadziejom wielu Polaków, oczekujących odbudowy wolnego kraju po likwidacji okupacji niemieckiej, Armia Czerwona stała się siłą, która zapewniła ochronę dla realizacji polityki Stalina wobec Polski (...) Jednym z możliwych rozwiązań mogłoby być przyjęcie uchwały Rady Miasta, która – przy pozostawieniu obecnej nazwy – w sposób wyraźny określiłaby, iż jest ona upamiętnieniem końca władzy struktur administracyjnych III Rzeszy nad Szczecinem, a nie wyrazem opartego o zafałszowania historyczne i semantyczne hołdu dla Armii Czerwonej".

Z kolei o 9 maja Instytut pisze tak: "Data ta miała być zwieńczeniem zwycięskiego pochodu armii sowieckich. W okresie PRL lansowana była jako „Dzień Zwycięstwa”. Wiemy tymczasem, że formalne zakończenie II wojny światowej w Europie nastąpiło 8 maja 1945 r., zaś oddzielna uroczystość podpisania kapitulacji przed Sowietami była podyktowana właśnie propagandowymi potrzebami Związku Sowieckiego. Z tych samych powodów do dziś jest celebrowana w Rosji. W Polsce – podobnie jak w większości krajów europejskich – za datę zakończenia wojny uznawany jest 8 maja 1945 r., natomiast od kilku lat 9 maja jest obchodzony jako Dzień Europy – dla upamiętnienia ogłoszenia w 1950 r. Planu Schumana, który dał początek pierwszej ze Wspólnot Europejskich".

A Obrońców Stalingradu? Fragment uzasadnienia: "Bitwa pod Stalingradem była starciem dwóch totalitarnych potęg, które dokonały agresji na Polskę w 1939 r. Ostateczne zwycięstwo w bitwie wzmocniło pozycję Stalina w ramach koalicji antyniemieckiej i – mimo obowiązujących jeszcze porozumień polsko-sowieckich z 1941 r. – dało początek otwartym działaniom wymierzonym w suwerenność Polski".

Więcej w „Kurierze Szczecińskim”, e-wydaniu i wydaniu cyfrowym z 14 marca 2017 r.

A. Sasinowski

Na zdjęciu: IPN chciałby zdekomunizować między innymi ul. Obrońców Stalingradu.

Fot. Dariusz Gorajski